آیا ریزش دلار در راه است؟

نرخ دلار بازار آزاد هر ساله درآستانه سال جدید میلادی، به دلیل تقاضای تسویه ارزی فعالان اقتصادی با نوسان مواجه می‌شود. البته در یکسال و نیم اخیر تنش‌های سیاسی متعددی نیز رخ داد که بر بازار ارز اثر گذاشت و نباید از آن غافل شویم اما دلیل عمده نوسان ارزی ماه‌های منتهی به سال جدید میلادی، فشار تقاضای ارز فعالان اقتصادی است.

این تجربه در چندین سال گذشته به صورت مکرر اتفاق افتاده اما در هفته‌های بعد از این نوسانات نیز همواره ریزش نرخ ارز تجربه شده است.

نگاهی به روند نرخ دلار در بازار آزاد طی سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ تاکنون به خوبی بیانگر این ماجراست. در زمستان سال ۱۴۰۱ نرخ دلار با روند افزایشی به بالای ۶۰ هزار تومان نیز رسید اما پس از مدت کوتاهی در اسفند همان سال به کانال ۴۵ هزار تومانی ریزش کرد.

در سال ۱۴۰۲ نیز این اتفاق مجدد تکرار شد و نرخ دلار در زمستان این سال روند افزایشی به خود گرفت و از محدوده ۵۰ هزار تومانی که چندین ماه در آن تثبیت شده بود، با روند افزایشی به بالای ۶۰ هزار تومان رسید.

البته این سال یک تفاوت مهم داشت؛ تنش‌های سیاسی پایان سال در منطقه و حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق در فروردین ماه سال ۱۴۰۳ جلوی کاهش نرخ‌ها را گرفت و دلار به روند صعودی ادامه داد و حتی به بالای ۷۰ هزار تومان نیز رسید اما بعد از پاسخ محکم ایران به این اقدام رژیم صهیونیستی (عملیات وعده صادق ۱) در ۲۶ فروردین‌ماه ۱۴۰۳، نرخ دلار روند نزولی خود را شروع کرد و تا کانال ۵۷ هزار تومانی ریزش شدیدی را ثبت کرد.

نوسانات ارزی آستانه سال نوی میلادی از سال ۱۴۰۱ تاکنون

نقش فشار تقاضای سال جدید میلادی و اتفاقات سیاسی در نوسانات ارزی اخیر

نرخ دلار در روزهای اخیر، در حالیکه از ابتدای سال در محدوده ۶۰ تا ۶۴ هزار تومان تثبیت شده بود، روند افزایشی به خود گرفته است و در معاملات امروز به بالای ۷۶ هزار تومان رسیده است. کارشناسان اقتصادی برای نوسانات اخیر سه دلیل اصلی را مطرح کرده‌اند.

اولین و مهمترین دلیل نوسانات ارزی یک ماهه اخیر، فشار تقاضای تسویه ارزی فعالان اقتصادی در آستانه سال نوی میلادی است که هر ساله تکرار می‌شود.

دلیل دیگری که برای افزایش نرخ دلار مطرح می‌شود، تنش‌های سیاسی و تحولات مهم منطقه است. تحولات سوریه و سقوط دولت بشار اسد و تنش‌های سیاسی ناشی از تهدیدات آمریکا و اسرائیل و همچنین نزدیک شدن به زمان حضور ترامپ در کاخ سفید آمریکا از جمله دلایل سیاسی و روانی این افزایش قیمت است.

افزایش نرخ نیمایی هم عامل دیگری است که به بازار ارز آزاد سیگنال داده و موجب افزایش نرخ دلار شده است اما برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند این تصمیم برای شرایط فعلی اقتصاد کشور یک اقدام ضروری بوده و افزایش قیمت‌ها ارتباطی با افزایش سقف نرخ نیمایی ندارد!

مجید شاکری؛ تحلیلگر مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش نرخ دلار در شرایط کنونی به علت راه‌اندازی بازار ارز تجاری و حذف نیماست؟ گفت: این گزاره درست نیست و افزایش نرخ دلار در بازار آزاد به علت نزدیکی به انتهای سال میلادی است؛ چون در پایان سال میلادی تقاضا برای تسویه افزایش پیدا می‌کند که این باعث رشد نرخ دلار می‌شود؛ در نتیجه نباید این افزایش قیمت را به حذف نیما و راه اندازی بازار ارز تجاری نسبت دهیم.

با توجه به تجارب گذشته درباره نوسانات نرخ ارز در آستانه سال نوی میلادی، و همچنین خبر تسنیم مبنی بر آغاز مداخله سنگین بازار ساز با تزریق درهم، دلار و تتر از روز دوشنبه بنظر می‌رسد نوسانات اخیر نیز پایدار نبوده و احتمال دارد که با فروکش فشار تقاضای ناشی از تسویه ارزی فعالان اقتصادی در روزهای آینده و از بین رفتن جو روانی مسائل سیاسی، شاهد ریزش مجدد نرخ دلار مانند موارد گذشته باشیم.