اظهارات مظلوم عبدی درباره روابط «قسد» با دمشق و آنکارا

نام مظلوم عبدی فرمانده کل شبه نظامیان کُرد سوری موسوم به «قسد» در رسانه‌های ترکیه، به عنوان فردی مطرح شده که اتخاذ تمام تصمیمات درباره روابط کردها و دمشق، بر عهده اوست.

با آن که رسانه‌های ترکیه بر اساس یک دستورالعمل و ادبیات رسمی، عمدتاً مظلوم عبدی را به عنوان تروریست معرفی می‌کنند، ولی خود او می‌گوید که هم اکنون با مقامات دولت ترکیه، ارتباط و تماس مداوم دارد و کانال‌های ارتباطی باز است.

متن پیش رو، مصاحبه مفصل با مظلوم عبدی توسط دو خبرنگار است که بخشی از آن در اسکوپ میدیای ترکیه منتشر شده و توجه رسانه‌ها را به سوی خود جلب کرده است. اهم نکات مورد نظر در این مصاحبه، در دو قسمت از نظر خوانندگان تسنیم خواهد گذشت:

مهمترین تغییرات در سوریه

پس از فروپاشی دولت بشار اسد در سوریه و آغاز دوران هیئت تحریر الشام، چه چیزی چه چیزی برای مردم سوریه تغییر کرده است؟ از نظر سیاسی و نظامی در ژئوپلیتیک منطقه و در معادلات بین بازیگران، چه چیزی تغییر کرده است؟ 

یک فرآیند جدید آغاز شده و تغییرات اساسی در حال وقوع است. تا همین اواخر، از نظر استراتژیک و سیاسی، سوریه جبهه‌ای متفاوت در خاورمیانه علیه آمریکا و اسرائیل بود. ولی حالا این اساساً تغییر کرده و سوریه از بلوک ایران و روسیه به یک بلوک مخالف تغییر کرده است.

این یک تغییر اساسی از نظر سیاسی است. همچنین باید بگویم که سوریه بر اساس یک ایدئولوژی ملی‌گرایانه تأسیس شد. ولی اکنون، به یک ایدئولوژی اسلامی ملی‌گرایانه تغییر کرده است.

این یک تغییر اساسی در تاریخ سوریه است. تاکنون، سوریه یک دولت متمرکز و یک رژیم تمامیت‌خواه بوده است. پس از ۱۴ سال جنگ داخلی سوریه، غیرممکن است که این کشور، دوباره به همان شکل تمامیت‌خواهانه اداره شود.

سوریه مجبور به تغییر داخلی است و این تغییر رخ خواهد داد و ساختار سیاسی، غیرمتمرکز خواهد بود. زمینه‌ای به وجود آمده تا همه مردم نقش خود را ایفا کنند.

آمریکا و انگلیس، میانجی کردها و دمشق

لطفا درباره توافق بین خودتان و دمشق برایمان صحبت کنید. روند توافق ۱۰ مارس بین «قسد» و دمشق، چگونه پیش رفت؟ چه پارامترهایی مطرح شد، کدام بازیگران میانجی در آماده‌سازی برای این روند برجسته بودند؟ موضع ترکیه در این توافق کجا بود؟ قرار بود توافق‌نامه چارچوب هشت ماده‌ای که شما با احمد الشرع در دمشق امضا کردید، از طریق مذاکرات جدید از طریق کمیسیون‌ها نهایی شود. سطح مذاکرات در مورد مواد مهم چیست؟ دمشق یا هیئت تحریر الشام در کدام موارد موضع سختگیرانه‌ دارد؟

ما قبل از توافق ۱۰ مارس، جلسه‌ای در دمشق داشتیم. اگر درست به خاطر بیاورم، اولین جلسه ما در دمشق در اواخر دسامبر یا اوایل ژانویه بود. وقتی برای اولین بار با احمد الشرع ملاقات کردیم، او رهبر هیئت تحریر الشام بود و هنوز رئیس جمهور سوریه نشده بود.

آن جلسه اول منجر به هیچ توافقی نشد. ما یک بحث سه ساعته داشتیم. پس از این بحث طولانی، نتوانستیم به توافقی برسیم. از آن به بعد، گفتگوی خود را از طریق میانجی‌ها ادامه دادیم.

میانجی‌ها چندین سازمان جامعه مدنی متعلق به آمریکا و انگلیس بریتانیا بودند. آنها نیز نقش ایفا کردند و تلاش برای توافق صورت گرفت. این کار نیز مدتی طول کشید زیرا هیچ آمادگی برای تشکیل اتحاد وجود نداشت.

جلسه دوم در ۱۰ مارس با احمد الشرع رئیس جمهور سوریه، برگزار شد. این جلسه پس از آماده‌سازی و کار گسترده انجام شد. در آن زمان، سوریه با یک وضعیت منحصر به فرد روبرو بود: خشونت علیه علویان. سوریه به سمت جنگ داخلی پیش می‌رفت.

در واقع، توافقی بین «قسد» و دولت دمشق برای آتش‌بس در شمال و شرق سوریه و به طور کلی برای سراسر کشور ضروری بود. ما نیز به آتش‌بس نیاز داشتیم، زیرا در بحبوحه جنگ با نیروهای ترکیه در سد قره‌قوزک و تشرین بودیم. دولت سوریه نیز به دلیل جنگ با علویان به آتش‌بس نیاز داشت.

پس از یک جلسه سه ساعته، در مورد نکات کلی که همه بر سر آن توافق داشتند، به توافق رسیدیم. آتش‌بس در سراسر سوریه و اتحاد مجدد آن ضروری بود. بر این اساس توافقی حاصل شد و این توافق به نفع کل سوریه بود.

تا آن زمان، سوریه به چهار بخش تقسیم شده بود. در آن زمان، دولت ادلب، دولت دمشق، دولت موقت همسو با ترکیه و سختار خودمختار ما وجود داشت. ما نیاز به ادغام در سوریه داشتیم. مردم سوریه نیز به آتش‌بس نیاز داشتند زیرا تنش‌ها بین مردم سوریه در حال افزایش بود.

ممکن بود جنگی بین کردها و اعراب، بین علوی‌ها و اعراب سنی در بگیرد و ما قصد داشتیم با رسیدن به یک توافق، تنش‌ها را حل کنیم. توافقی برای بازگشت مردم به خانه‌ها و شهرهایشان ضروری بود.

در اصل، ما اعلام کردیم که مسئله کردها در سوریه باید حل شود و یک دولت سوری که شامل همه باشد، برای توافق در مورد چنین مسائل کلی مناسب است. با این حال، مسئله اصلی در جزئیات توافق نهفته بود، بنابراین آن جزئیات را به بعد موکول کردیم.

نکته مهم این بود که ما توافق کردیم که جنگ را متوقف کنیم و مشکلات سوریه را از طریق گفتگو حل کنیم. من معتقدم که این مهمترین نکته در بحث توافق ۱۰ مارس است.

باید بر اساس گفتگو توافقی حاصل شود. نباید به طور کلی در سوریه جنگی وجود داشته باشد، جنگ داخلی باید پایان یابد و آتش‌بس دائمی برقرار شود.

در ابتدا، نیروهای بین‌المللی در طول سفرمان به دمشق به ما در زمینه لجستیک و امنیت کمک کردند. آنها فقط به تسهیل جلسه کمک کردند. البته اگر آمریکایی‌ها حضور نداشتند، ممکن بود جلسه در این سطح برگزار نشود.

در مورد ترکیه باید بگویم که اساساً رویکرد متفاوتی دارد. این رویکرد برای شمال و شرق سوریه و همچنین برای نیروهای دموکراتیک سوریه است. من فکر نمی‌کنم ترکیه به طور کامل مخالف شکل‌گیری این توافق شده باشد. در نهایت، اگر دولت ترکیه آن را رد می‌کرد، این جلسه برگزار نمی‌شد. ترکیه مستقیماً در این توافق دخیل نبود. آنها با دولت دمشق رابطه دارند و با هم همکاری می‌کنند. اگرچه این توافق با تأیید ترکیه امضا نشده ولی قاعدتاً با ممانعت و مخالفت آنکارا روبرو نشده است.

آیا پس از توافق ۱۰ مارس، باز هم با الشرع دیدار حضوری داشتید؟
خیر. ما با یکدیگر در ارتباط هستیم ولی ملاقات حضوری نداشته‌ایم.

با ترکیه ارتباط داریم

آیا شما یا نمایندگان خودمختاری کردها در شمال و شرق سوریه قبل یا بعد از توافق با دمشق، با ترکیه هم تماس مستقیمی داشتید؟ 

ما با ترکیه روابط داریم. ما روابط مستقیم داریم و کانال‌های ما باز است. این یک چیز مثبت است و فرصت‌هایی برای گفتگوی مستقیم با یکدیگر وجود دارد. ولی می‌خواهیم این سطح رابطه را بیشتر توسعه دهیم.

ترکیه اکنون به ما می‌گوید: «باید با دمشق دور هم جمع شوید و به توافق برسید. توافق ۱۰ مارس باید اجرا شود». ما می‌دانیم که دیدگاه‌های ترکیه در مورد نیروهای نظامی ما تا حدودی متفاوت است و در این مورد اختلاف نظر داریم. ما سوری هستیم و نیروهای ما طبیعتاً حق دارند بخشی از ارتش سوریه باشند. اگر نیروهای سوری متحد شوند، ما نیز بخشی از آن خواهیم بود.

این چیزی است که ما در حال حاضر می‌خواهیم. ولی ترکیه در این مورد نظر متفاوتی دارد. البته تاکنون هیچ مانع عملی از سوی ترکیه در این مورد ندیده‌ایم و امیدواریم که دولت ترکیه نقش مثبتی ایفا کند. کما این که همین حالا، آمریکا، فرانسه و انگلیس در مذاکرات با دولت سوریه شرکت می‌کنند.

ابهام درباره توافق داخلی کردها

به خاطر داریم که از ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ میلادی مذاکراتی در اربیل و قامیشلو برای اتحاد کردها در سوریه برگزار شده بود. اما نهایتاً «کنفرانس اتحاد و مواضع مشترک کردها» در ۲۶ آوریل ۲۰۲۵ برگزار شد. روند اتحاد بین گروه‌های کردی پس از این کنفرانس چگونه پیش رفت؟

برگزاری کنفرانس اتحاد کردی یک گام تاریخی برای کردها به طور کلی و به ویژه برای کردهای سوریه است. برای اولین بار از زمان ظهور جنبش کردی در سوریه، همه احزاب و چهره‌های کردی گردهم آمده و بر سر یک دیدگاه و برنامه سیاسی واحد به توافق رسیده‌اند. این واقعاً تاریخی است.

این اتفاق پس از کار گسترده و جامع رخ داد. در نتیجه این کنفرانس، یک هیئت ۱۰ نفره برای دیدار با دمشق به نمایندگی از کردها تشکیل شد. البته این هنوز اجرایی نشده است. دلیل اجرا نشدن آن این نیست که دمشق آن را نپذیرفته یا ما برای آن آماده نیستیم.

در حال حاضر دو هیئت وجود دارد. هیئتی در حال مذاکره با دمشق در مورد مسائل نظامی و اداری است. این هیئت مستقیماً بر مسائلی که بر کردها تأثیر می‌گذارد تمرکز ندارد، بلکه بر مسائلی که بر همه اجزای سوریه تأثیر می‌گذارد. این هیئت شامل اعراب، آشوری‌ها و کردها است. آنها می‌خواهند توافق‌نامه ۱۰ مارس را به اجرا درآورند. این مذاکرات هنوز به طور سیستماتیک پیشرفت نکرده‌ است.

ابتدا باید به مسائل فوری مانند مسائل نظامی و امنیتی پرداخته شود. مسئله کردها بخشی از این موضوع است. ابتدا باید در مورد مسائل کلی گام‌هایی برداشته شود و سپس مسائل کردها نیز گنجانده شود.

ما انتظار پیشرفت در مذاکرات خود را داریم و پس از آن هیئت کُرد متشکل از ما و همه گروه‌های کُردی، به دمشق سفر خواهد کرد. ماده ۲ توافق‌نامه ۱۰ مارس مربوط به حقوق مردم کُرد است.

حقوق مردم کُرد باید در قانون اساسی سوریه به رسمیت شناخته شود. هیئت ترکیبی گروه‌های کُرد بر این موضوع تمرکز خواهد کرد. هیئت مزبور در حال حاضر در حال تشکیل جلسه است و مقدمات آن در حال انجام است.

با این حال، به دلیل وضعیت کلی، ما نتوانستیم در مورد مسئله کردها به توافق برسیم. من معتقدم که پس از اتمام این تلاش‌های کلی، هیئت کُرد کار خود را با دمشق آغاز خواهد کرد.

من معتقدم که این هیئت کردی همچنین قادر خواهد بود کارهای دیپلماتیک انجام دهد. به عنوان اتحاد نیروهای کردی، می‌تواند با قدرت‌های بین‌المللی مذاکره کند. می‌تواند با مردم عرب برای تقویت اتحاد مردم کُرد در سطح ملی و بین‌المللی مذاکره کند. در حال حاضر مقدمات این کار در حال انجام است.