به‌رسمیت‌شناختن نمادین کشور فلسطین چه تبعاتی دارد؟ / اسراییل نگران چیست؟

روز یکشنبه، انگلیس، استرالیا، کانادا و پرتغال بعد از گذشت حدود دو سال از جنگ غزه، کشور فلسطین را به‌رسمیت شناختند و انتظار می‌رود که بلژیک و سایر کشورها نیز در افتتاحیه اجلاس سازمان ملل از این اقدام پیروی کنند،

به همین بهانه قصد داریم مروری بر روند به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین از دهه‌های گذشته تاکنون داشته باشیم.

کدام کشورهای جهان کشور فلسطین را به‌رسمیت می‌شناسند یا خواهند شناخت؟

سه‌چهارم کشورهای عضو سازمان ملل کشور فلسطین را به‌رسمیت شناخته‌اند و طبق آمار خبرگزاری فرانسه، حداقل ۱۴۵ کشور از ۱۹۳ کشور سازمان ملل، کشور فلسطین را به‌رسمیت می‌شناسند و این کشورها شامل انگلیس، کانادا، استرالیا و پرتغال هم می‌شوند که اخیراً  کشور فلسطین را به‌رسمیت شناختند.

همچنین انتظار می‌رود که چند کشور دیگر از جمله فرانسه، بلژیک، لوکزامبورگ و مالت در اجلاس آینده موسوم به «راهکار دودولتی» که روز دوشنبه به‌ریاست فرانسه و عربستان در مقر سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود، از این اقدام پیروی کنند.

الجزایر اولین کشوری بود که در ۱۵ نوامبر ۱۹۸۸ دقایقی بعد از آنکه یاسر عرفات، رئیس فقید سازمان آزادی‌بخش فلسطین، کشور مستقل فلسطینی را اعلام کرد، رسماً این کشور را به‌رسمیت شناخت. در هفته‌ها و ماه‌های بعد از آن ده‌ها کشور دیگر نیز از این اقدام پیروی کردند و در اواخر ۲۰۱۰ و اوایل ۲۰۱۱ موج دیگری از به رسمیت شناختن کشور فلسطین آغاز شد.

امروز جنگ غزه موجب شده است ۱۳ کشور دیگر هم کشور فلسطین را در جهان به‌رسمیت بشناسند.

اما دست‌کم ۴۵ کشور از جمله آمریکا کشور فلسطین را به‌رسمیت نمی‌شناسند. در آسیا، ژاپن، کره جنوبی و سنگاپور از جمله کشورهایی هستند که فلسطین را به‌رسمیت نمی‌شناسند. کشور کامرون در آفریقا، پاناما در آمریکای لاتین و اکثر کشورهای اقیانوسیه نیز کشور فلسطین را به‌رسمیت نمی‌شناسند.

اروپا قاره‌ای است که کشورهای آن بیشترین اختلاف را در مورد به رسمیت شناختن کشور فلسطین دارند و تقریباً نیمی از آنها فلسطین را به رسمیت می‌شناسند و نیمی دیگر وجود کشور فلسطین را انکار می‌کنند و آن را به رسمیت نمی‌شناسند.

تا اواسط دهه گذشته، کشورهایی که کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناختند، علاوه بر ترکیه، کشورهای بلوک شوروی سابق بودند و کشورهای اروپای غربی و شمال آن، در امتناع از به رسمیت شناختن کشور فلسطین متفق القول بودند؛ به‌استثنای سوئد که در سال ۲۰۱۴ کشور فلسطین را به رسمیت شناخت.

با این حال جنگ غزه از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون شرایط را تغییر داد و در اروپا، نروژ، اسپانیا، ایرلند و اسلوونی از سوئد پیروی کردند و کشور فلسطین را در سال ۲۰۲۴ به رسمیت شناختند و بعد از آن انگلیس و پرتغال هم روز یکشنبه همین کار را انجام دادند، اما آلمان و ایتالیا قصد ندارند کشور فلسطین را به رسمیت بشناسند.

به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین به‌چه‌معناست؟

رومن لوبوف، استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه اکس‌ـ‌مارسی در جنوب فرانسه، به رسمیت شناختن کشور فلسطین را یکی از پیچیده‌ترین مسائل در حقوق بین‌الملل توصیف کرده به خبرگزاری فرانسه گفت که کشورها در انتخاب زمان و شکل به رسمیت شناختن، آزاد هستند.

وی افزود: هیچ دفتری برای ثبت به رسمیت شناختن‌ها وجود ندارد و کشورها بدون نیاز به توجیه تصمیم خود، می‌توانند به رسمیت شناختن یا عدم به رسمیت شناختن را اعلام کنند.

این استاد فرانسوی تأکید کرد: با این حال یک نکته وجود دارد که حقوق بین‌الملل در مورد آن کاملاً واضح است؛ به رسمیت شناختن به‌معنای تأسیس یک کشور نیست، همان‌طور که عدم به رسمیت شناختن مانع از وجود یک کشور نمی‌شود. هرچند به رسمیت شناختن، صرفاً بار نمادین و سیاسی دارد اما سه‌چهارم کشورها معتقدند که فلسطین همه الزامات ضروری برای تبدیل شدن به یک کشور را داراست.

فیلیپ سندز، وکیل و استاد حقوق فرانسوی انگلیسی هم در این زمینه در گفتگو با نیویورک تایمز اظهار داشت: من می‌دانم که به رسمیت شناختن کشور فلسطین برای بسیاری نمادین به‌نظر می‌رسد، اما همین اقدام نمادین هم می‌تواند بازی را تغییر دهد؛ به این معنا که زمانی که شما یک کشور فلسطینی را به رسمیت می‌شناسید، فلسطین و اسرائیل را در قوانین بین‌المللی در جایگاهی برابر قرار می‌دهید.