تاکید ایروانی بر از دست رفتن معنای واقعی منشور ملل متحد

امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت پیرامون: «حفظ صلح و امنیت بین‌المللی» با بیان اینکه امروز، منشور ملل متحد در معرض آزمونی جدی به‌واسطه تداوم اقدامات تجاوزکارانه و سوء‌استفاده سیاسی از سازوکارهای آن قرار گرفته تاکید کرد: فرسایش اعتماد به سازمان ملل متحد نه از اصول آن، بلکه از ناتوانی در اجرای صادقانه و بی‌طرفانه همان اصول ناشی می‌شود. هنگامی که تجاوز بدون مجازات باقی می‌ماند و یک‌جانبه‌گرایی جایگزین گفت‌وگو و چندجانبه‌گرایی می‌گردد، منشور معنای خود را از دست می‌دهد و اعتبار شورای امنیت متزلزل می‌شود.

متن سخنرانی ایروانی به شرح زیر است:

خانم رئیس،
از برگزاری این نشست علنی به‌موقع و بسیار حائز اهمیت استقبال می‌نماییم و مراتب قدردانی خود را از ابتکار فدراسیون روسیه ابراز می‌داریم. از آنجا که امروز مصادف با هشتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد است، این نشست فرصتی به‌موقع برای تأمل فراهم می‌آورد. باید ارزیابی کنیم که آیا همچنان به چشم‌انداز بنیان‌گذاران منشور، یعنی نجات نسل‌های آینده از بلای جنگ و تضمین اینکه روابط بین‌الملل بر پایه قانون و نه زور اداره گردد، وفادار مانده‌ایم.

اهداف و اصول منشور، یعنی برابری حاکمیتی دولت‌ها، عدم مداخله در امور داخلی، حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات و منع توسل به زور یا تهدید به آن، همچنان جهانی و تفکیک‌ناپذیرند؛ چنین اصولی باید به‌طور کامل و بدون معیارهای دوگانه اجرا شوند. پاسداشت این اصول مستلزم احیای صداقت در چندجانبه‌گرایی و تضمین آن است که هیچ کشوری یا گروهی از کشورها فراتر از قانون قرار نگیرد.

امروز، منشور ملل متحد که اساس حقوق بین‌الملل و چندجانبه‌گرایی را تشکیل می‌دهد، در معرض آزمونی جدی به‌واسطه تداوم اقدامات تجاوزکارانه، بی‌کیفرمانی، و سوء‌استفاده سیاسی از سازوکارهای آن قرار گرفته است.

در این میان، دو نمونه فاحش، مستلزم توجه ویژه شورای امنیت است. نخست، اقدامات تجاوزکارانه‌ای که از سوی رژیم صهیونیستی علیه کشورهای منطقه، از جمله کشور من، صورت گرفته است. در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، رژیم صهیونیستی با حمایت مستقیم و مشارکت ایالات متحده آمریکا، جنگی گسترده و بدون هیچ‌گونه تحریک قبلی علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد. تداوم سکوت و قصور شورا در واکنش به چنین نقض‌های فاحشی، نه‌تنها به متجاوزان جسارت می‌بخشد، بلکه بنیان منشور ملل متحد را به‌شدت تضعیف می‌کند.

دومین مورد، که به همان اندازه نگران‌کننده است، سوء‌استفاده عامدانه از اختیارات شورای امنیت از سوی سه کشور اروپایی عضو برجام است که تحت فشار و هدایت ایالات متحده اقدام نموده‌اند. تلاش نافرجام آنان برای فعال‌سازی سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، که اقدامی بی‌اساس و غیرقانونی برای بازاعمال قطعنامه‌های تحریمی خاتمه‌یافته علیه ایران بود، نقض آشکار روندهای مقرر و مغایر با متن و روح هر دو سند یعنی قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام است. این اقدام سیاسی و مغرضانه، که قاطعانه از سوی شماری از اعضای شورا از جمله دو عضو دائم آن و نیز جامعه بین‌المللی گسترده‌تر، به‌ویژه ۱۲۱ کشور عضو جنبش عدم تعهد رد شده است، فاقد هرگونه وجاهت یا اعتبار حقوقی بوده و از این‌رو، باطل و بلااثر است.

خانم رئیس،
در چنین شرایطی، فرسایش اعتماد به سازمان ملل متحد نه از اصول آن، بلکه از ناتوانی در اجرای صادقانه و بی‌طرفانه همان اصول ناشی می‌شود. هنگامی که تجاوز بدون مجازات باقی می‌ماند و یک‌جانبه‌گرایی جایگزین گفت‌وگو و چندجانبه‌گرایی می‌گردد، منشور معنای خود را از دست می‌دهد و اعتبار شورای امنیت متزلزل می‌شود.

برای بازسازی اعتماد، کشورهای عضو سازمان ملل متحد باید بر برتری منشور تأکید مجدد ورزند و بار دیگر به چندجانبه‌گرایی اصیل مبتنی بر برابری، احترام متقابل و حاکمیت قانون متعهد شوند. شورای امنیت به‌طور خاص باید مسئولیت اصلی خود را به‌گونه‌ای بی‌طرفانه، مؤثر و بدون رویکرد گزینشی ایفا کند و اطمینان یابد که هیچ عضوی، حتی اگر قدرتمند باشد، نتواند این نهاد را برای مقاصد سیاسی یا یک‌جانبه مورد سوء‌استفاده یا دغل‌ورزی قرار دهد.