تحلیلگر مصری: سفر لاریجانی، آمریکا و اسرائیل را سر جای خود نشاند

 احمد حسن مصطفی، رئیس مرکز پژوهش‌ها و ترجمه آسیا- مصر در مطلبی با اشاره به سفر لاریجانی به عراق و لبنان آورده است: سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، به عراق و لبنان از منظر سیاست منطقه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد، به‌ویژه پس از شکست‌های اخیر نظامی اسرائیل در برابر ایران. ایران در حال تقویت روابط خود با گروه‌های کلیدی همچون حزب‌الله در لبنان و نیروهای مقاومت در عراق است و در برابر خواسته‌های آمریکا و اسرائیل برای کاهش قدرت این گروه‌ها ایستادگی می‌کند. ایران در گذشته نیز از این نفوذ برای مقابله با سلطه غرب بهره برده است و زرادخانه بزرگ موشکی حزب‌الله، همچنان به‌عنوان بازدارنده‌ای جدی در برابر حملات اسرائیل عمل می‌کند. تلاش‌های دیپلماتیک لاریجانی نشان‌دهنده تعهد ایران به ایجاد یک جبهه متحد است که از سیستم‌های سیاسی عراق و گروه‌های مقاومت لبنان برای مقاومت در برابر فشارهای خلع سلاح بهره می‌برد.

علاوه بر این، دیدارهای لاریجانی در بغداد و بیروت نشان‌دهنده برنامه بلندمدت ایران برای حفظ شبکه مقاومت خود در برابر نفوذ آمریکا و اسرائیل است، به‌ویژه پس از ناکامی‌های عملیاتی اخیر تل‌آویو. سفر لاریجانی پیامی آشکار داشت: تلاش برای خلع سلاح مقاومت می‌تواند ثبات منطقه را به خطر اندازد و آمریکا و اسرائیل را با دو گزینه مواجه کند؛ یا رویکرد خود را تغییر دهند یا با دشمنی سرسخت روبه‌رو شوند.

سفری سرنوشت‌ساز به عراق و لبنان

دیدارهای اخیر لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، از عراق و لبنان نشان‌دهنده همبستگی استراتژیک ایران با جنبش‌های مقاومت منطقه است. حضور او در مراسم اربعین سیدالشهدا، پیوندی میان واقعه عاشورا و فجایع کنونی در غزه برقرار کرد و بار دیگر موضع ایدئولوژیک ایران علیه ظلم را تقویت نمود. مأموریت او در عراق بر مقابله با فشارهای آمریکا و اسرائیل برای خلع سلاح گروه‌های مقاومت متمرکز بود، اقدامی که از نظر ایران به معنای تسلیم در برابر تجاوزات صهیونیستی است. دیدارهای او در لبنان نیز بر مخالفت ایران با دخالت‌های خارجی، به‌ویژه از سوی آمریکا و متحدانش، تأکید داشت.

محکومیت پیشنهادات آمریکا و اسرائیل

لاریجانی با قاطعیت خواسته‌های آمریکا و اسرائیل برای خلع سلاح گروه‌های مقاومت را رد کرد و این پیشنهادات را حمله مستقیم به حاکمیت ملی دانست. با توجه به شکست اخیر اسرائیل در برابر ایران و درخواست آتش‌بس از سوی تل‌آویو، موضع تهران قدرت بیشتری یافته است. آمار و شواهد میدانی نشان می‌دهد که جنبش‌های مقاومت در مهار تجاوزات اسرائیل موفق بوده‌اند و پیروزی حزب‌الله در جنگ ۲۰۰۶ نمونه بارز آن است. سخنان لاریجانی برای بسیاری از کارشناسان، تأییدی بر نقش ایران به‌عنوان سد مستحکم در برابر هژمونی غرب در خاورمیانه تلقی می‌شود.

حاکمیت لبنان و تهدیدات خارجی

در دیدار با مقامات بلندپایه لبنان، از جمله نبیه بری رئیس مجلس، ژوزف عون رئیس‌جمهور و نواف سلام نخست‌وزیر، لاریجانی بر سیاست عدم مداخله ایران در امور داخلی لبنان تأکید کرد و در عین حال اسرائیل و حامیان غربی آن را به بی‌ثبات‌سازی این کشور متهم ساخت. گزارش‌ها حاکی از بیش از هزار مورد نقض حریم هوایی لبنان توسط اسرائیل از ابتدای سال ۲۰۲۴ تاکنون است که تهدید دائمی علیه این کشور به شمار می‌رود. لاریجانی با فاصله گرفتن از مسائل داخلی لبنان، تلاش کرد تمرکز را به سوی متجاوزان خارجی جلب کند و روایت تهران از مقاومت در برابر سلطه بیگانه را تقویت نماید.

دیپلماسی هسته‌ای و بی‌اعتمادی به آمریکا

لاریجانی در گفت‌وگو با شبکه المیادین، هرگونه مذاکره هسته‌ای را بدون تضمین‌های معتبر آمریکا رد کرد و به سابقه بد واشنگتن در نقض توافقات اشاره نمود. خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ نمونه‌ای آشکار از این رفتار است و ایران خواهان جبران خسارت‌های ناشی از این بدعهدی‌هاست. کارشناسان دیپلماسی هسته‌ای، اصرار تهران بر شروط الزام‌آور را اقدامی واقع‌گرایانه در برابر سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی آمریکا می‌دانند. موضع سرسختانه لاریجانی بازتاب‌دهنده صبر استراتژیک ایران و مقاومت در برابر فشارهای قهری است.

برتری منطقه‌ای ایران

لاریجانی با اشاره به پیروزی ۱۲ روزه ایران بر اسرائیل، آن را نشانه‌ای از توان نظامی و استقامت ایدئولوژیک کشور دانست. تحلیلگران بر این باورند که شبکه متحدان ایران در عراق، لبنان و یمن توانسته است سلطه آمریکا و اسرائیل را به چالش بکشد. براساس نظرسنجی‌های سال ۲۰۲۵، حدود ۸۰ درصد مردم ایران از سیاست‌های مقاومت دولت حمایت می‌کنند، موضوعی که لاریجانی آن را پاسخی مستقیم به کارزارهای تبلیغاتی آمریکا می‌داند.

همبستگی با مصر و وحدت عربی

او با ستایش از روابط ایران و مصر، هرگونه تنش میان دو کشور را ناشی از دخالت‌های آمریکا دانست و نه اختلافات ذاتی. آمارهای تجاری نشان می‌دهد که از سال ۲۰۲۳، مبادلات غیرمشمول تحریم بین دو کشور ۳۰ درصد افزایش یافته است. لاریجانی خواستار اتحاد عربی-اسلامی علیه اسرائیل شد و این رویکرد را لازمه حل بحران غزه و مقابله با نفوذ غرب دانست.

مقابله با استانداردهای دوگانه غرب

لاریجانی آمریکا و اروپا را به دلیل حمایت تسلیحاتی از اسرائیل در حالی که خواستار خلع سلاح مقاومت هستند، به ریاکاری متهم کرد. گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که آمریکا سالانه ۳.۸ میلیارد دلار کمک نظامی به اسرائیل ارائه می‌دهد. او با معرفی مقاومت به‌عنوان اقدامی دفاعی، ایران را در جایگاه یک مرجع اخلاقی در برابر سلطه‌جویی‌های نوین معرفی نمود.

ائتلاف‌های استراتژیک با روسیه و چین

لاریجانی بر همسویی ایران با روسیه و چین به‌عنوان وزنه‌ای در برابر هژمونی آمریکا تأکید کرد. رزمایش‌های مشترک نظامی در سال ۲۰۲۴ و قراردادهای انرژی به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار نمونه‌هایی از این همکاری سه‌جانبه است. کارشناسان این محور را نماد شکل‌گیری نظم چندقطبی و چالشی جدی برای سلطه یک‌قطبی غرب می‌دانند که ایران در آن نقش کلیدی ایفا می‌کند.

مسیر آینده: مقاومت و اتحاد

لاریجانی در پایان سخنانش، بر اتحاد عربی-اسلامی برای مقابله با اسرائیل و حامیانش تأکید کرد و فجایع انسانی غزه را نقطه‌ای برای بسیج همگانی دانست. با بیش از ۶۰ هزار شهید فلسطینی از سال ۲۰۲۳ تاکنون، او بر ضرورت اقدام هماهنگ و مقاومت جمعی تأکید نمود. کارشناسان معتقدند که تنها ایستادگی جمعی می‌تواند ساختارهای ستمگر را در هم بشکند و عدالت پایدار را برقرار کند.

نقش رسانه و شیوه مصاحبه

با وجود قانع‌کننده بودن پیام لاریجانی، شیوه مدیریت گفت‌وگو توسط غسان بن جدو، به دلیل سبک سنتی و یادآور دوران حضورش در الجزیره، مورد انتقاد قرار گرفت. برخی کارشناسان معتقدند که استفاده از مجریانی بی‌طرف همچون «محمد جرادی» می‌توانست سطح بحث را ارتقا دهد. این نکته بازتاب‌دهنده نگرانی‌های گسترده‌تر درباره بی‌طرفی رسانه‌ها در شکل‌دهی به روایت‌های ژئوپلیتیکی است.