توزیع ناعادلانه یارانه‌ها از مشکلات اساسی اقتصاد کشور است/ تعلل دولت جایز نیست

 حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی، با اشاره به سخنان اخیر رئیس‌جمهور درباره لزوم اصلاح یارانه‌ها، این موضوع را یکی از محورهای کلیدی برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور دانست.

وی با تاکید بر محدود بودن منابع کشور اظهار داشت: اگر اصلاحات اقتصادی به درستی انجام نشود، آنچه در اختیار داریم از دست خواهد رفت.

حاجی‌دلیگانی با بیان اینکه بارها طرح اصلاح یارانه‌ها در مجلس مطرح شده اما به دلایل مختلف اجرایی نشده است، گفت: توزیع ناعادلانه یارانه‌های پنهان، یکی از مشکلات اساسی در ساختار اقتصادی کشور است.

او در ادامه افزود: بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه، نسبت یارانه‌ای که دهک‌های مختلف دریافت می‌کنند، گاهی تا ۲۸ برابر اختلاف دارد.

وی با اشاره به این اختلاف چشمگیر تصریح کرد: برای اصلاح این وضعیت، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، کارشناسی شده و همه‌جانبه است.

نماینده مردم شاهین‌شهر تاکید کرد: اگر دولت قصد انجام جراحی اقتصادی دارد، باید تمام ابعاد موضوع را بررسی کرده و با یک برنامه جامع وارد میدان شود؛ چرا که اجرای ناقص اصلاحات، می‌تواند موجب آسیب به اقشار مختلف مردم شود.

وی همچنین اشاره کرد: مصرف بالای انرژی، آب و نان در کشور نسبت به استانداردهای جهانی نگران‌کننده است و باید با سیاست‌های عادلانه و دقیق کنترل شود.

در پایان، حاجی‌دلیگانی از دولت خواست با بهره‌گیری از توان کارشناسی خود، طرحی عملیاتی و جامع تدوین کرده و با همکاری مجلس، سازوکار قانونی مناسب برای تحقق عدالت اقتصادی را فراهم سازد.

همچنین در خبرها آمده است که سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه گفته است در اسفند ماه سال گذشته ۷۸ میلیون ایرانی یارانه دریافت کرده‌اند که این جمعیت بدون احتساب نیروهای مسلح است.
وی در بیان چگونگی این آمارها گفته؛
الف)- در دهک‌های یک تا سه، تعداد ۱۰میلیون و۱۹۶هزار و۱۱۲سرپرست خانوار یارانه دریافت کرده‌اند که افراد تحت پوشش این سه دهک ۲۷میلیون و۸۷۲هزارو۳۶۵نفر هستند!(در واقع همان جمعیت زیر خط فق رمطلق طبق گزارش وزارت رفاه)
ب)- همچنین از دهک چهار تا ۹ هم، ۱۶ میلیون و ۸۱۹ هزار و ۱۳۳ سرپرست خانوار با جمعیت ۵۰ میلیون و ۴۰۹ هزار و ۶۱۰ هزار نفر یارانه دریافت کردند.
ج)- در دهک‌های ۹گانه در کل کشور، ۷۸میلیون و ۲۸۱ هزار و ۹۷۵ هزار نفر یارانه دریافت می‌کنند.
چرا باید شاهد چنین وضعیت و آماری در کشور و مردمانی چنین نیازمند داشته باشیم؟
یارانه نقدی در ایران تأثیر گسترده‌ای بر جمعیت دارد. سیاست‌های یارانه‌ای همیشه از موضوعات مهم اقتصادی و اجتماعی بوده‌ است و نحوه توزیع آنها می‌تواند تأثیر زیادی بر وضعیت معیشتی خانوارها داشته باشد. با توجه به اینکه یارانه‌ها به دهک‌های مختلف تقسیم می‌شود، چگونه می‌توان این سیاست را بهبود داد تا تأثیر بیشتری در حمایت از اقشار نیازمند داشته باشد؟
یارانه نقدی در ایران به عنوان یکی از سیاست‌های اقتصادی مهم، تأثیرات گسترده‌ای بر جامعه دارد. اما این سیاست، با وجود هدفمندی اولیه، چالش‌های قابل توجهی را به همراه داشته است.
یکی از انتقادات اصلی به این سیاست، نبود شفافیت در نحوه تخصیص یارانه‌هاست. به نظر می‌رسد که دهک‌بندی‌ها و معیارهای انتخاب خانوارها برای دریافت یارانه، گاهی با واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی همخوانی ندارد. این موضوع می‌تواند منجر به نارضایتی عمومی و احساس بی‌عدالتی شود.همچنین، پرداخت یارانه نقدی به این تعداد گسترده از افراد، فشار زیادی بر منابع مالی دولت وارد می‌کند. این منابع می‌توانست به جای پرداخت مستقیم، در پروژه‌های زیرساختی یا برنامه‌های توسعه‌ای سرمایه‌گذاری شود که تأثیر بلندمدت بیشتری بر اقتصاد کشور دارد.
این سیاست نیازمند بازنگری و اصلاحات اساسی است تا بتواند به طور مؤثرتر به اهداف خود دست یابد و از منابع ملی بهینه‌تر استفاده کند.
لذا برای کاهش وابستگی مردم به یارانه‌ها و بازتوان کردن آنها برای استقلال اقتصادی، باید مجموعه‌ای از اقدامات ساختاری و سیاست‌های جامع، اجرایی شود. برخی از راهکارهای اصلی عبارتند از؛
1 -ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار؛ سرمایه‌گذاری در صنایع و کسب‌وکارهای مولد می‌تواند فرصت‌های شغلی بیشتری ایجاد کند و مردم را از وابستگی به یارانه خارج سازد.
2- تقویت آموزش و مهارت‌آموزی؛ آموزش‌های فنی و حرفه‌ای باید گسترش یابد تا افراد بتوانند مهارت‌های مورد نیاز بازار کار را کسب کنند و از حمایت‌های دولتی بی‌نیاز شوند.
3-اصلاح ساختار اقتصادی؛ کاهش تورم، حمایت از تولید داخلی و ایجاد ثبات اقتصادی می‌تواند باعث افزایش درآمد خانوارها و کاهش نیاز به یارانه‌ها شود.
4-توانمندسازی مشاغل کوچک و کارآفرینی؛ حمایت از کسب‌وکارهای کوچک، ارائه تسهیلات و تشویق کارآفرینی می‌تواند به مردم کمک کند تا از طریق فعالیت‌های اقتصادی مستقل شوند.
5- اصلاح نظام مالیاتی و یارانه‌ای؛ سیاست‌های هدفمند یارانه‌ای باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که حمایت‌ها فقط برای نیازمندان واقعی باشد و سایر افراد به سمت استقلال اقتصادی سوق داده شوند.
6-بهبود خدمات رفاهی و اجتماعی؛ گسترش بیمه‌های اجتماعی، خدمات درمانی و حمایت‌های اجتماعی می‌تواند به مردم کمک کند تا بدون نیاز به یارانه، زندگی پایدارتری داشته باشند.
برای اجرای این راهکارها، دولت، بخش خصوصی و جامعه باید همکاری کنند تا بستری فراهم شود که مردم بتوانند از یارانه‌گیری خارج شوند و به خودکفایی اقتصادی برسند و یک سوال به ذهن می‌رسد که چطور می‌توانیم این راهکارها را به طور مؤثر اجرا کنیم؟ اجرای مؤثر این راهکارها نیازمند یک رویکرد چند جانبه و هماهنگ بین دولت، بخش خصوصی و جامعه است. برای موفقیت در این مسیر، می‌توان اقدامات زیر را در نظر گرفت.
1- برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند؛ دولت باید با تحلیل داده‌های اقتصادی و اجتماعی، سیاست‌هایی تدوین کند که به طور خاص برای کاهش وابستگی به یارانه‌ها طراحی شده باشد.
2- توسعه زیرساخت‌های اقتصادی؛ سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد مانند صنعت، کشاورزی و فناوری اطلاعات می‌تواند زمینه اشتغال پایدار را فراهم کند.
3-تقویت نظام آموزشی و مهارتی؛ ایجاد دوره‌های آموزشی و مهارتی با همکاری مراکز آموزش عالی و فنی‌وحرفه‌ای به افراد کمک می‌کند تا توانایی‌های لازم برای ورود به بازار کار را کسب کنند.
4- ایجاد انگیزه برای کارآفرینی؛ دولت و بانک‌ها می‌توانند با ارائه تسهیلات مالی، حمایت‌های حقوقی و کاهش بروکراسی، زمینه رشد کسب‌وکارهای کوچک را فراهم کنند.
5-اصلاح سیاست‌های مالیاتی و یارانه‌ای؛ بازنگری در نحوه تخصیص یارانه‌ها و جایگزینی آن با حمایت‌های غیرمستقیم، مانند ارائه بیمه‌های اجتماعی، می‌تواند مردم را به سمت استقلال اقتصادی سوق دهد.
6- نظارت و ارزیابی مستمر؛ اجرای این راهکارها باید همراه با نظارت دقیق باشد تا اثرگذاری آنها سنجیده شود و در صورت نیاز، اصلاحات لازم انجام گیرد.
7- همکاری میان بخش‌های مختلف جامعه؛ بخش خصوصی، سازمان‌های مردم‌نهاد، و نهادهای علمی باید در کنار دولت قرار بگیرند تا این راهکارها به صورت هماهنگ اجرایی شوند.
دریک جمله باید گفت اینکه از جمعیت ۸۵ میلیون نفری کشور حدود ۷۹میلیون نفر آن‌ها یارانه می‌گیرند نه تنها زیبنده کشور ما نیست بلکه بسیاردردآوراست که شاهد وجود چنین آمارهایی باشیم. لذا اگر موارد برشمرده شده، به درستی اجرا شود، می‌توان انتظار داشت که افراد به تدریج از وابستگی به یارانه‌ها خارج شوند.