رجبی‌دوانی پاسخ داد؛ چرا امام رضا(ع) به ایران آمدند؟

محمدحسین رجبی‌دوانی استاد برجسته تاریخ اسلام و استاد دانشگاه جامع امام حسین(ع) در پاسخ به این سؤال با عرض تسلیت روز آخر صفر سالروز شهادت جانسوز حضرت ثامن الحجج وجود مقدس امام رضا علیه السلام به همه شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام… ، گفت: امام هشتم سلام الله علیه در دوره امامت خود با سه خلیفه جبار بنی عباس معاصر بوده است.

وی افزود: اول هارون الرشید است که بعد از شهادت امام کاظم علیه السلام، مراقب امام رضا علیه السلام بود که اگر امام تحرکاتی داشته باشد با حضرت برخورد کند، لذا امام رضا سلام الله علیه در دوران هارون جانب تقیه را مراعات می کردند و بهانه ای به دست او ندادند تا اینکه درسال ۱۹۳ یعنی ۱۰ سال بعد از آنکه امام رضا علیه السلام به امامت رسیده بودند، هارون مُرد و فرزند او امین به خلافت رسید.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: امین از همان ابتدای رسیدن به خلافت با برادر خود مامون که در خراسان حکومت می کرد سر ناسازگاری گذاشت و می خواست او را از ولایتعهدی خود عزل کند و برای پسر خود بیعت بگیرد، لذا با مقاومت مامون مواجه شد و درگیری شدیدی بین آنها رخ داد، لذا در پنج سالی که امین به عنوان خلیفه مطرح هست امام رضا علیه السلام از یک آزادی نسبی برخوردار بود و می توانست مردم را مورد خطاب قرار دهد و آنها را در جهت حق رهنمون باشد، اما در سال ۱۹۸مامون موفق شد در یک نبرد نظامی امین را شکست دهد و بغداد را بگیرد و به دستور او امین کشته شد و خودش به خلافت رسید.

رجبی دوانی بیان کرد: خلافت مامون مواجه با تنش‌های زیادی بود. ازجمله این تنش‌ها زیر بار نرفتن عباسیان، خویشاوندان او در بغداد بود که او را به خاطر کشتن برادرش که پیش از این خلیفه بوده است سرزنش می کردند و همچنین از جانب اکثریت عالم اسلام که اهل تسنن بودند او را به خاطر قتل امین در جایگاه خلافت شایسته نمی دیدند و بعضاً مشروعیت او را زیر سوال برده بودند.

وی افزود: ازسویی دیگر شماری از علویان خویشاوندان امام رضا علیه السلام هم به سبب ظلم‌هایی که عباسیان به آنها کرده بودند قیام کردند و موفق شده بودند بخشهای وسیعی از عراق امروز، حتی سرزمین حجاز تا یمن و همچنین بخشهایی از ایران مانند خوزستان امروز را فتح کنند و مشکلات فراوانی را برای حکومت مامون ایجاد کردند.

استاد دانشگاه امام حسین(ع) گفت: مامون با سختی و زحمت بسیار موفق شد که این قیام را سرکوب کند اما می دانست که آتش زیر خاکستراست لذا با یک تیر چندین نشان را در نظر داشت و آن اینکه امام رضا علیه السلام را به سوی پایتخت خود مرو مرکز خراسان بزرگ قدیم بیاورد و با این کار هم عباسیان را تهدید کند که اگر بخواهید با من در بیافتید کاری خواهم کرد که خلافت از خاندان شما بیرون بیاید و به رقبای شما علویان سپرده شود و همچنین برای اکثریت عالم اسلام که مشروعیت او را زیر سوال برده بودند به این وسیله، یعنی با همکاری نزدیکی که از امام رضا علیه السلام خواهد گرفت و ولایتعهدی که به آن حضرت خواهد داد موجب می شود که آنها به خاطر حرمت فرزند رسول خدا و زهد و علم و تقوای او دیگر مشکلی با مشروعیت خلافت مامون نداشته باشند، چرا که اگر این حکومت مشروعیت نداشت، فرزند و نواده بزرگوار رسول خدا همکاری با آنها را نمی پذیرفت.

وی اضافه کرد: هدف دیگر او هم این بود که علویانی که مرتب قیام می کردند و خواهان سرنگونی حکومت عباسی بودند خلع سلاح خواهند شد. چرا که اگر امام رضا علیه السلام به عنوان مقام دوم به این مملکت معرفی شود دیگر علویان نمی توانند دست به قیام و انقلاب بزنند، چرا که بزرگ آنها و سرشناس ترین شخصیت علویان که امام رضا علیه السلام باشد در این حکومت حضور دارد و نفر شماره دو حساب می شود.
استاد برجسته تاریخ اسلام تأکید کرد: با این انگیزه ها مامون امام رضا علیه السلام را به ظاهر به ایران دعوت کرد اما در واقع یک الزام و اجباری در آوردن امام سلام الله علیه بود به گونه ای که بیشتر در نظر داشت که ارتباط امام سلام الله علیه با بدنه جامعه قطع کند.