سویداء زیر آتش؛ روایتی از بحران‌های انسانی چندگانه در جامعه دروزی سوریه

با وجود آتش بس شکننده‌ای که در سویداء در جنوبی‌ترین نقطه سوریه برقرار شده، اما درگیری‌های خونین مداوم از هفته گذشته، میراثی از ویرانی، کشتار و آوارگی بر جای گذاشته و شکنندگی خطرناک سیستم‌های بشردوستانه و خدماتی سویداء به ویژه در سطح دفاع مدنی اورژانس و خدمات آتش نشانی را آشکار کرده است.

وضعیت فاجعه‌بار انسانی در سویداء

به دنبال لشکرکشی عناصر وابسته به حکومت ابومحمد جولانی در سوریه به سویداء از دوشنبه هفته گذشته، درگیری‌های خشونت آمیزی در این استان آغاز شد و علاوه بر قتل عام صدها نفر، ده‌ها ساختمان ویران و سوزانده شدند. اما این وضعیت هرج و مرج، بحران انسانی عمیقی که سویداء از آن رنج می‌برد را بیش از پیش آشکار کرد؛ جایی که کمبود شدید آمبولانس، کمبود تجهیزات پزشکی و داروهای ضروری به وضوح دیده می‌شد و به همین دلیل شانس کمی برای نجات جان مجروحان وجود داشت.

سیستم دفاع مدنی استان سویداء که در خط مقدم قرار داشت هم قادر به مقابله با فاجعه انسانی نبود. یک راننده آمبولانس که نام خود را فاش نکرد، در این زمینه به خبرنگار العربی الجدید گفت: بیمارستان تنها ۳ کیلومتر با ما فاصله داشت اما با این وجود سوخت کافی برای رسیدن به آن نداشتیم و مجبور شدیم ماشین آمبولانس را در خیابان رها کنیم و به ماشین‌هایی که عبور می‌کردند، التماس می‌کردیم مقداری بنزین به ما بدهند تا زخمی‌ها را نجات دهیم، اما زمانی که برگشتیم دیر شده بود و زخمی‌ها جانشان را از دست داده بودند.

یک کارمند هلال احمر سوریه هم در همین زمینه اعلام کرد که ما با مردم محلی برای انتقال زخمی‌ها همکاری می‌کردیم و با پتو مجروحان را منتقل می‌کردیم زیرا برانکارد کافی نداریم. ما معمولاً از وسایل نقلیه عادی برای انتقال مجروحان استفاده می‌کنیم، زیرا آمبولانس‌ها کافی نیستند و همین آمبولانس‌های کمی هم که داریم هدف قرار می‌گیرند و خطر را برای تیم‌های دفاع مدنی و زخمی‌ها چند برابر می‌کنند.

بحران بهداشتی سویداء؛ از حمله تروریست‌ها به آمبولانس‌ها تا قطعی آب و برق

وی افزود: وسیله نقلیه ما چندین بار در طول مسیر هدف قرار گرفت و من به طرز معجزه آسایی زنده ماندم، اما یکی از همکارانم جانش را از دست داد. من شاهد کشته شدن همکارانم و غیرنظامیان در حین حمل زخمی‌ها بودم.

از طرف دیگر، منابع محلی در سویداء گزارش دادند که سیستم بهداشتی این استان به نقطه فروپاشی رسیده و بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و سایر مراکز پزشکی در بحبوحه کمبود شدید دارو، فراتر از ظرفیت خود فعالیت می‌کنند و شانس نجات مجروحان بسیار کم است. همچنین سویداء با کمبود شدید پرسنل پزشکی واجد شرایط، چه به دلیل مهاجرت و چه به دلیل عدم توانایی در رسیدن به محل کارشان، مواجه است.

بزن ابوحدیر، یکی از داوطلبان دفاع مدنی در سویدا می‌گوید: آب بیمارستان به دلیل محاصره آن توسط باندهای تروریستی برای چند روز قطع شد و ما آبی برای تمیز کردن زخم‌ها و استریل کردن تجهیزات نداشتیم، بنابراین مجبور شدیم از آب ذخیره شده برای نوشیدن استفاده کنیم و حتی مواد ضدعفونی کننده ما هم تمام شد و متاسفانه برخی از جراحات به دلیل کمبود آب تمیز دچار عفونت شد. من چهار روز در بیمارستان بودم و وضعیت فاجعه بار را به چشم خودم می‌دیدم، راهروها پر از اجساد بود و صدای فریاد زخمی‌هایی که مدام خونریزی می‌کردند و منتظر کمک بودند فضا را پر کرده بود؛ انگار که بیمارستان میدان جنگ است.

شرایط غیرانسانی آتش‌نشان‌ها

وضعیت آتش‌نشانان هم دست کمی از وضعیت سایر بخش‌های خدماتی در استان سویداء ندارد و آنها نمی‌توانستند با آتش بزرگی که عناصر تروریستی در خانه‌ها و مغازه‌ها ایجاد می‌کردند مقابله کنند.

منابع محلی گزارش دادند که واکنش کند آتش‌نشانان به آتش سوزی‌ها در سویداء لزوماً به دلیل سهل انگاری آنها نیست؛ بلکه آتش‌نشان‌ها جان خودشان را هم به خطر می‌اندازند اما تجهیزات و ماشین‌های آتش نشانی بسیار کم است. در کلِ استان سویداء تنها دو ماشین آتش نشانی وجود دارد و سایر ماشین‌ها در استان لاذقیه مشغول مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگلی هستند.

بر اساس این گزارش، قطعی برق هم مانع پمپاژ آب می‌شود و کمبود شدید سوخت مورد نیاز، اجازه کار با تجهیزات مربوطه را نمی‌دهد. همه این عوامل مانع از کنترل موثر آتش‌سوزی‌های شدید می‌شود و میزان خسارات مادی و جانی را افزایش می‌دهد.

فادی الداوود، رئیس آتش نشانی سویداء در این زمینه گفت: ما از همه طرف با آتش سوزی مواجه هستیم و آتش خانه‌ها و مغازه‌ها را در استان سویداء در بر گرفته و پرسنل ما زیر رگبار گلوله و خمپاره عملیات اطفاء حریق را انجام می‌دادند. سخت‌ترین چیز برای ما همیشه کمبود آب است و ما به چاه‌هایی که با ژنراتور کار می‌کنند تکیه داریم، اما فشار آب بسیار کم است و با کمبود سوخت و قطع برق مجبوریم به صورت دستی آب را از مخازن پلاستیکی یا بشکه‌ها پمپاژ کنیم. ماشین‌های آتش نشانی اغلب ناتوان هستند، زیرا کمبود سوخت مانع از رسیدن آنها به محل‌های آتش‌سوزی می‌شود.

عمرو المحیثاوی، یکی دیگر از داوطلبان بخش دفاع مدنی هم گفت: زمانی هم که هوا تاریک شود اوضاع به مراتب بدتر می‌گردد؛ زیرا در شب‌ها نمی‌توان مجروحان را پیدا کرد و در سایه قطعی برق، حتی تشخیص محل‌های آتش‌سوزی هم دشوار است. ما از چراغ قوه‌های تلفن‌های شخصی خود استفاده می‌کنیم، اما کمبود برق، پمپ‌های آب را مختل می‌کند و دستگاه‌های تنفس مصنوعی را در بیمارستان‌ها خاموش کرده و بار فاجعه انسانی را به طرز غیر قابل تحملی افزایش می‌دهد.

بحران عمیق آوارگان سویداء و نگرانی از آینده

به همین دلیل است که جامعه دروزی نشین سوریه احساس عمیقی از بی‌عدالتی و به حاشیه رانده شدن دارند. از طرف دیگر، روایت قربانی بودن قبایل بادیه نشین هم در حال ترویج است؛ زیرا آنها نیز در جامعه سوریه به حاشیه رانده شده‌اند و به اندازه دروزی‌ها از آینده می‌ترسند.

از زمان روی کار آمدن حکومت جولانی در دمشق، عناصر تروریستی وابسته به آن به بهانه‌های مختلف فرقه‌ای به استان سویداء حمله کرده‌اند و رنج مردم اینجا را بیشتر می‌کنند. فعالان محلی گزارش دادند که هزاران خانواده از سویدا به مکان‌های ظاهراً امن‌تر که اغلب، مدارس یا مراکز اجتماعی هستند آواره شده‌اند، اما این مکان‌ها برای تامین نیازهای اولیه آنها مجهز نیستند و بحران سرپناه برای دروزی‌ها روز به روز عمیق‌تر می‌شود؛ زیرا خانه‌ها همچنان تخریب می‌شوند.

علی الحسین، فعال مدنی سوری در این زمینه اظهار داشت: راهکار نظامی اتخاذ شده توسط دولت دمشق تنها ویرانی و رنج بیشتری برای استان سویداء به بار آورده و اعتماد مردم کاملاً از بین رفته است. سویداء طوفان‌های زیادی را پشت سر گذاشته و امروز با یک آزمون موجودیتی جدید مواجه است. نجات جان انسان‌ها و بازسازی ویرانی‌ها باید یک اولویت مطلق باشد و این امر مستلزم تلاش‌های صادقانه داخلی و حمایت موثر بین‌المللی است.