عراقچی: در طرف آمریکایی اراده‌ای برای مذاکره وجود ندارد/ در امور داخلی لبنان هرگز دخالت نکرده‌ایم

سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با شبکه خبری “فرانس ۲۴” درباره مذاکره با آمریکا تاکید کرد:  الان هیچ مذاکره‌ای وجود ندارد؛ اما کانال‌های گفت‌وگو میان ما و آقای ویتکاف برقرار بوده است. واسطه‌های مختلفی نیز پیام‌ها را منتقل می‌کنند. اما اکنون هیچ تصمیمی برای مذاکره نداریم. چرا؟ چون در طرف آمریکا اراده‌ای برای یک مذاکرهٔ واقعی و منصفانه وجود ندارد.

وی درباره وضعیت بازرسی از تاسیاست هسته‌ای ایران گفت: بازرسی از تأسیسات غیرنظامی که مورد حمله قرار نگرفته‌اند ادامه دارد و مشکلی نیست. اما دربارهٔ تأسیسات آسیب‌دیده، همان‌طور که گفتم، باید چارچوب جدیدی تدوین شودو این باید با آژانس مذاکره شود.

متن این مصاحبه به شرح زیر است:

خبرنگار: سیسیل کولر و ژاک پاری، دو شهروند فرانسوی که به‌اتهام جاسوسی در ایران محکوم شده بودند، در ۲۸ اکتبر و پس از سه سال و نیم بازداشت از زندان آزاد شدند. آن‌ها اکنون در سفارت فرانسه در تهران حضور دارند و منتظر دریافت مجوز خروج از خاک ایران هستند. شما در مقابل، درخواست کرده‌اید که یک شهروند ایرانی، مهدیه اسفندیاری، که در ماه فوریه در فرانسه به‌اتهام تبلیغ تروریسم بازداشت شده و با قید وثیقه آزاد شده است، مبادله شود. اواسط سپتامبر شما اعلام کرده بودید که ما بسیار به مرحله نهایی این مبادله نزدیک شده‌ایم. آیا شما اکنون در پاریس هستید تا این مبادله را واقعاً نهایی کنید؟

عراقچی: مبادله زندانیان بر اساس منافع ملی، موضوعی نسبتاً رایج در روابط بین‌الملل است. این کار نه تعجب‌برانگیز است و نه جدید. این مبادله میان ما و فرانسه مورد مذاکره قرار گرفته است.  توافقی حاصل شده و بله، ما منتظر هستیم که تمامی روندهای حقوقی و قضایی در هر دو کشور طی شود. امیدوارم و فکر می‌کنم که طی یک یا دو ماه آینده، بسته به روند قضایی، این کار انجام شود. فکر می‌کنم که به پایان خواهد رسید و مبادله انجام خواهد گرفت. بله، مبادله صورت خواهد گرفت. دادگاه مهدیه اسفندیاری، طبق روال، باید اواسط ژانویه در فرانسه برگزار شود.

خبرنگار: وضعیت ژاک پاری و سیسیل کولر چگونه است؟ روندهای قضایی آن‌ها چه زمانی به پایان می‌رسد؟

عراقچی:  دادگاه آن ها قبلا برگزار  و احکام صادرشده اما همان‌طور که به شما گفتم، بر اساس قانون ایران و قوانین بسیاری از کشورها، زندانیان می‌توانند بر پایه منافع ملی مبادله شوند. فرایند مبادله در چارچوب شورای عالی امنیت ملی ایران تعیین می‌شود. و همه چیز آماده است. ما منتظر پایان روندهای قضایی در فرانسه هستیم. بنابراین، اواسط ژانویه، این مبادله در دیرترین حالت انجام خواهد شد. امیدوارم چنین شود. همه چیز بستگی به تصمیم دادگاه فرانسه دارد.

خبرنگار: آیا شما موافقت رسمی دولت فرانسه را دارید که تصمیم دادگاه در همین مسیر خواهد بود؟

عراقچی: در تبادل زندانیان میان کشورها همیشه دو طرف وجود دارد.یک تصمیم سیاسی از سوی مقامات لازم است، و همچنین یک تصمیم قضایی از سوی نهادهای قضایی. و این دو قدرت کاملاً مستقل از هم هستند.البته باید نوعی هماهنگی وجود داشته باشد. از طرف ایران این هماهنگی انجام شده است. اکنون ما منتظر طرف فرانسوی هستیم.

خبرنگار: شما همچنین برای بحث دربارهٔ موضوع دیگری اینجا هستید: مذاکرات در این زمینه، چه با آمریکا و چه با اروپا، متوقف شده است. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، مرتباً می‌گوید امیدوار است با ایران مذاکره کند.اکنون که او نیز اعلام کرده آمادهٔ مذاکره است، آیا مذاکراتی با آمریکا در جریان است؟ پیش از جنگ ژوئن، شما با فرستادهٔ ویژهٔ او، «استیو ویتکوف»، مذاکره کرده بودید. آیا اکنون با او یا دیگر اعضای دولت آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات در تماس هستید؟

عراقچی: ببینید، الان هیچ مذاکره‌ای وجود ندارد؛ اما کانال‌های گفت‌وگو میان ما و آقای ویتکاف برقرار بوده است. واسطه‌های مختلفی نیز پیام‌ها را منتقل می‌کنند. اما اکنون هیچ تصمیمی برای مذاکره نداریم. چرا؟ چون در طرف آمریکا اراده‌ای برای یک مذاکرهٔ واقعی و منصفانه وجود ندارد. ما آمادهٔ مذاکره هستیم؛ همیشه آماده بوده‌ایم. در سال ۲۰۱۵ مذاکره کردیم و به توافق هسته‌ای رسیدیم.

در سال ۲۰۲۵ هم در حال مذاکره بودیم که آمریکا و اسرائیل به ما حمله کردند. ما همیشه آمادهٔ مذاکره هستیم، اما مذاکرهٔ واقعی و جدی. مذاکره یعنی گفت‌وگو، نه دیکته کردن. هر زمان دولت آمریکا اعلام کند که می‌پذیرد خواسته‌های تحمیلی خود را کنار بگذارد و آمادهٔ یک گفت‌وگوی واقعی و جدی برای دستیابی به منافع دوجانبه و یک نتیجهٔ برد–برد باشد، ما هرگز «نه» نمی گوییم ‌. اما اکنون چنین آمادگی‌ای را از آمریکا نمی‌بینیم.

خبرنگار: آیا تأیید می‌کنید که در هفته‌های اخیر با «استیو ویتکوف» یا «مارکو روبیو» ارتباطی داشته‌اید، حتی اگر مذاکره‌ای در جریان نباشد؟

عراقچی؛ نه، مدتی است که هیچ تماس یا تبادل پیامی نداشته‌ایم. چون همان‌طور که گفتم، به این نتیجه رسیده‌ایم که طرف آمریکایی ارادهٔ واقعی برای مذاکره ندارد. هر زمان که این اراده شکل بگیرد، می‌توانیم فوراً کانال‌ها را فعال کنیم. اما اکنون عجله‌ای نداریم؛ منتظریم. صبر می‌کنیم تا آمریکایی‌ها برای یک مذاکرهٔ واقعی آماده شوند، نه فقط درخواست‌های اغراق‌آمیز مطرح کنند.

خبرنگار: رئیس‌جمهور ایران، «مسعود پزشکیان»، اخیراً نامه‌ای به ولیعهد عربستان، «محمد بن سلمان»، نوشت که گفته می‌شود در آن اعلام کرده آمادهٔ حل اختلاف هسته‌ای از طریق دیپلماسی است. ولیعهد سعودی گفته هر کاری بتواند انجام می‌دهد تا توافقی میان آمریکا و ایران حاصل شود. آیا عربستان، که روابط دشواری با آن داشته‌اید، اکنون یکی از واسطه‌ها میان واشنگتن و تهران است؟

عراقچی: چند نکته وجود دارد: اولاً، نامهٔ رئیس‌جمهور ما به آقای بن‌سلمان هیچ ارتباطی به موضوع هسته‌ای نداشت. این نامه دربارهٔ موضوع حج و تشکر از عربستان برای میزبانی بسیار خوب از زائران ایرانی در سال گذشته و آمادگی برای حج‌های آینده بود.

در موضوع هسته‌ای، ما کاملاً به عربستان اعتماد داریم. سال‌هاست روابط ما رو به بهبود بوده است و اعتماد بین ما هر روز بیشتر می‌شود. ایران و عربستان در سطح بسیار خوبی تفاهم دربارهٔ صلح و ثبات منطقه تفاهم دارند. همکاری کشورهای منطقه، به‌ویژه ایران و عربستان به‌عنوان دو قدرت بزرگ، نقش کلیدی در ثبات منطقه دارد. اما دربارهٔ موضوع هسته‌ای، مشکل ما نبودِ واسطه نیست؛ مشکل، همان رویکرد و‌ رفتار  آمریکا است. تا زمانی که این رفتار تغییر نکند، چگونه می‌توان مذاکره کرد؟

این موضوع ربطی به واسطه‌ها ندارد. کشورهای بسیاری در منطقه به ویژه  کشورهای دوست تلاش کرده‌اند نقش میانجی ایفا کنند، و ما هم با همهٔ آنها در تماسیم و از آن ها قدردانی می‌کنیم اما باز هم می‌گویم: مشکل جای دیگری است.

خبرنگار: موضوع  دیگر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. شورای حکام هفتهٔ گذشته قطعنامه‌ای تصویب کرد که از ایران می‌خواهد همکاری کامل و سریع داشته باشد، ازجمله اعلام میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده و فراهم کردن دسترسی به تأسیسات. چرا این را رد می‌کنید؟

عراقچی: دلیل واضح است؛ شورای حکام، به‌عنوان یک نهاد سیاسی، برخلاف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که یک نهاد فنی است، اقدام به صدور چنین قطعنامه‌ای کرده است.  این قطعنامه بدون درنظرگرفتن واقعیت‌های موجود صادر شد، حتی بدون توجه به اینکه تأسیسات هسته‌ای صلح آمیز ما مورد حمله قرار گرفته‌اند. واقعیت‌های میدانی نادیده گرفته شده، این در حالی است که این قطعنامه بدون در نظر گرفتن تجاوزات اسرائیل و آمریکا علیه ما صادر شد، گویی که هیچ جنگی رخ نداده است. این یک اشتباه است.

ما پیش‌تر حسن‌نیت خود را برای همکاری با آژانس نشان دادیم، ازجمله در قاهره، با نقش آفرینی دوستان مصری. آقای «گروسی» به قاهره آمد و توافقی با آژانس داشتیم که به «توافق قاهره» معروف است. چارچوبی برای همکاری تعیین شد. آقای گروسی و آژانس نیز پذیرفتند که واقعیت‌های میدانی جدید متفاوت‌اند و باید همکاری براساس این شرایط جدید باشد. من از آقای گروسی پرسیدم: آیا آژانس پروتکلی برای بازرسی  از تأسیسات هسته‌ای صلح آمیز که بمباران شده‌اند دارد؟ او گفت: خیر، چون چنین موردی هرگز اتفاق نیفتاده است. بنابراین توافق کردیم روش‌های جدیدی تعریف کنیم؛ و این همان «توافق قاهره» است.

در شرایط فعلی نزدیک شدن به این تأسیسات خطرناک است: خطر حملهٔ آمریکا، خطر مهمات عمل‌نکرده، خطر آلودگی رادیواکتیو یا شیمیایی. نزدیک شدن به این سایت‌های بمباران‌شده آسان نیست. بنابراین باید چارچوب و پروتکل جدیدی تدوین شود، و آژانس نیز با این واقعیت موافق است. اما این موضوع در قطعنامهٔ شورای حکام در نظر گرفته نشده است.

خبرنگار: آیا اجازهٔ بازگشت بازرسان را خواهید داد؟

عراقچی: بازرسی از تأسیسات غیرنظامی که مورد حمله قرار نگرفته‌اند ادامه دارد و مشکلی نیست. اما دربارهٔ تأسیسات آسیب‌دیده، همان‌طور که گفتم، باید چارچوب جدیدی تدوین شود و این باید با آژانس مذاکره شود. امیدوارم کشورهای عضو شورای حکام تصمیمات اشتباه نگیرند و این روند را دشوارتر نکنند.

خبرنگار: به نظر شما اسرائیل در حال آماده‌سازی حملات جدید به تأسیسات هسته‌ای ایران است؟ آیا همچنان نگرانید، یا فکر می‌کنید حملات جدید منتفی است؟

عراقچی: رژیم اسرائیل طی دو سال گذشته به هفت کشور حمله کرده است. بنابراین احتمال حملهٔ جدید یا جنگ جدید وجود دارد. اما اگر دوباره ایران را هدف قرار دهند، آیا پیروزی خواهند داشت؟ اگر کاری را انجام داده باشید و شکست خورده باشید، منطق می‌گوید دوباره تکرار نکنید. واقعیت آن است که در حملهٔ گذشته، سامانهٔ پدافند ما به خوبی عمل نکرد، اما سامانهٔ اسرائیلی نیز خوب عمل نکرد. موشک‌های ما توانستند اهداف خود را با دقت هدف قرار دهند، به‌ویژه در روزهای آخر جنگ که موشک‌های ما با قدرت و دقت بالاتری به اهداف خود اصابت کردند.

آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها که در روز اول خواستار تسلیم بی‌قید و شرط ایران بودند، در روزهای آخر تسلیم شدند و خواستار آتش‌بس شدند. ما در جنگ ۱۲ روزه توانایی دفاعی خود را به‌خوبی نشان دادیم. صادقانه بگویم، فکر نمی‌کنم آنها بخواهند آن شکستشان را دوباره تکرار کنند.

خبرنگار: اما با این حال گفته می‌شود ایران بر اثر وقایع لبنان و سوریه تضعیف شده است.

عراقچی: در مورد لبنان، ما هرگز در امور داخلی لبنان دخالت نکرده‌ایم. این ارتش لبنان و حزب‌الله‌اند که خود تصمیم می‌گیرند. مقامات لبنان  از جمله رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر تا جایی که دیده‌ام، این حمله را محکوم کردند و گفتند از همه ابزارها برای دفاع از شهروندان لبنانی استفاده خواهند کرد.  اینکه ایران بر اثر رویدادهای لبنان تضعیف شده باشد، خیر.

این با واقعیت سازگار نیست. دقیقاً همین برداشت‌ها و تصورات اشتباه بود که اسرائیل را به حمله علیه ما تشویق کرد. در حالی که آنها دیدند ایران همچنان  قدرتمند است.

خبرنگار: در سوریه، رئیس‌جمهور جدید، «احمد الشرع»، در واشنگتن در دیداری تاریخی مورد استقبال قرار گرفت.او می‌خواهد به ائتلاف ضد داعش بپیوندد، در حالی که خودش سابقا یک جهادی بوده است. از زمان به قدرت رسیدنش، چیزی را که «میلیشیاهای ایرانی» می‌نامد اخراج کرده است. او حملات اسرائیل به ایران را محکوم نکرده. از نظر شما او تهدیدی برای ایران است یا دشمن ایران؟

عراقچی: ما در امور داخلی سوریه دخالت نمی کنیم. فکر می‌کنم سوریه امروز با مشکلات فراوانی روبه‌روست. این وضعیت صلح و ثبات منطقه را تهدید می‌کند. آنچه ما می‌خواهیم، سوریه‌ای متحد، با یک حکومت واحد و با ثبات است. در غیر این صورت کل منطقه در خطر خواهد بود. خواستهٔ ما، پایان اشغال سوریه توسط اسرائیل است. متأسفانه پس از سقوط بشار اسد، اسرائیل به اشغال سوریه پرداخت. بخش‌هایی که در سوریه اشغال کرده‌اند به مراتب بیشتر از نوار غزه است. امروز سوریه تحت اشغال اسرائیل است.

اسرائیل غزه، فلسطین و سوریه را اشغال کرده است. خطر واقعی، اسرائیل است که با اقداماتش منطقه را بی‌ثبات کرده است.در مورد سوریه، ما فقط ناظر هستیم. آنچه می‌خواهیم، وحدت و تمامیت ارضی سوریه است. و آرزوی ما این است که سوریه دوباره به مرکزی برای ثبات تبدیل شود، نه بحران.