غزه در برزخ «نه جنگ، نه صلح»؛ موانع و چالش‌های مرحله دوم آتش‌بس

به گزارش گروه بین‌الملل عصر قانون: با گذشت نزدیک به دو ماه از آغاز آتش بس در نوار غزه طبق طرح دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و در حالی که مقاومت کاملاً به مفاد این توافق پایبند بوده، هیچ نشانه‌ای از قصد صهیونیست‌ها برای پیشبرد توافق مذکور دیده نمی‌شود و سرنوشت مرحله دوم این توافق همچنان نامشخص است.

در سایه نقض مکرر مرحله اول آتش بس توسط رژیم صهیونیستی و تعلل این رژیم، فضایی برای اجرای کامل توافق وجود ندارد و در حالی که مرحله اول تقریباً تکمیل شده، چشم اندازی برای ورود به مرحله دوم دیده نمی‌شود.

رژیم صهیونیستی از ۱۰ اکتبر گذشته که آتش بس آغاز شد، نزدیک به ۶۰۰ بار این توافق را نقض کرده و علاوه بر ادامه بمباران‌های وحشیانه، اجازه اجرای پروتکل بشردوستانه آتش بس را به شکل کامل نمی‌دهد و محاصره ظالمانه علیه غزه ادامه دارد.

موانع و چالش‌های مرحله دوم آتش بس غزه

طبق طرح دونالد ترامپ قرار بود یک نیروی بین المللی متشکل از کشورهای مختلف در غزه مستقر شود و نیروهای اشغالگر صهیونیستی هم به مرور از این باریکه خارج گردند. اما نه نشانه‌ای برای تشکیل این نیرو دیده می‌شود و نه صهیونیست‌ها قصد عقب نشینی از غزه را دارند.

در بحبوحه نگرانی‌ها در مورد سناریوها و نقشه‌هایی که آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال اجرای آنها در غزه هستند، سناریوی خطرناک «غزه قرمز و غزه زرد» هم مطرح شده است؛ سناریویی که شامل آغاز بازسازی در مناطق تحت کنترل رژیم صهیونیستی می‌شود و هدف آن تقسیم غزه به دو منطقه است، به طوری که یک منطقه از این باریکه تحت کنترل رژیم صهیونیستی و یک منطقه دیگر تحت کنترل حماس با بیش از ۲ میلیون جمعیت باشد.

در حالی که قرار بود نیروهای اشغالگر در عقب نشینی از غزه به خط زرد، پایبند باشند و در آن مستقر شوند، اخیرا این نیروها در مناطق شرقی شهر غزه، در شرق محله‌های الشجاعیه و الزیتون، از خط زرد فراتر رفته و به خیابان صلاح الدین نیز نزدیک شده‌اند.

از طرف دیگر ، تاریخ رسمی شروع اجرای مرحله دوم طرح ترامپ برای آتش بس غزه و حتی آغاز مذاکرات برای این مرحله هنوز مشخص نیست و صهیونیست‌ها ماندن اجساد دو تن از اسرای مرده خود در غزه را تبدیل به دستاویزی برای به تعویق انداختن مرحله دوم و طفره رفتن از اجرای مفاد آتش بس کرده‌اند.

مسئله رزمندگان مقاومت که در رفح به ویژه در منطقه شرقی آن تحت محاصره اشغالگران صهیونیست قرار دارند هم یکی دیگر از موانع ورود به مرحله دوم است؛ به طوری که صهیونیست‌ها تلاش می‌کنند از این چالش برای توجیه تعلل و تاکتیک‌های طفره‌آمیز خود قبل از شروع مرحله دوم مذاکرات استفاده کنند.

وضعیت مبهم نه صلح و نه جنگ

احمد التنانی، مدیر مرکز عربی تحقیقات و مطالعات استراتژیک، معتقد است که تعلل اسرائیل در اجرای توافق آتش بس غزه، عمدتاً ناشی از محاسبات سیاسی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اشغالگر است. با نزدیک شدن به انتخابات رژیم صهیونیستی، نتانیاهو تلاش دارد وضعیت موجود در غزه یعنی «نه صلح و نه جنگ» را حفظ کند و این به او اجازه می‌دهد که طبق معمول از قتل عام فلسطینی‌ها برای کسب رای سوءاستفاده کند.

این نویسنده و پژوهشگر عرب زبان در گفتگو با العربی الجدید تاکید کرد که این رفتارهای اسرائیل به وضوح بیانگر تلاش کابینه آن برای تحمیل نسخه خود از توافق آتش‌بس است، به طوری که می‌خواهد این توافق را تبدیل به فرمولی برای مجبور کردن مقاومت به تسلیم و دستیابی به اهداف جنگ از طریق ابزارهای دیپلماتیک آمیخته با ابزارهای نظامی کند و در ازای آن هیچ گونه امتیاز جدی ندهد.

وی افزود: نتانیاهو و ائتلاف حاکم او، مرحله دوم توافق غزه را فرصتی برای دستیابی به چیزی می‌دانند که در میدان از رسیدن به آن باز ماندند و در راس آن از بین بردن مقاومت و پایگاه ملی آن است. آنها قصد دارند از شعار مبهم «خلع سلاح» به عنوان ابزاری برای تداوم تجاوزات به غزه و تضعیف یا نابودی کامل مقاومت، چه از طریق سازوکارهای بین‌المللی و چه حملات مستقیم بدون هیچ هزینه‌ای، استفاده کنند.

التنانی تصریح کرد: با این تفاسیر می‌توان گفت که مرحله دوم صرفاً به فصل جدیدی در جنگ تبدیل می‌شود، نه گامی برای پایان دادن به آن. در مورد برنامه‌های اسرائیل برای تقسیم نوار غزه هم باید بگوییم آنها طرح‌های قدیمی و جدیدی هستند که در نهایت غیر قابل اجرا هستند؛ زیرا جداسازی جمعیت غزه طبق معیارهای اسرائیل با توجه به ترکیب ساختار جامعه غزه اصلاً ممکن نیست. علاوه بر آن، چنین طرح‌هایی صرفاً تکرار پروژه‌هایی است که از همان آغاز جنگ شکست خوردند و هرگز به مرحله اجرا نرسیدند.

وی افزود: خود آمریکا آماده ارائه پیشنهادهای واقع‌بینانه و قابل اجرا برای غزه نیست و صهیونیست‌ها از این وضعیت برای ارائه ایده‌های غیرعملی سوءاستفاده می‌کنند و با تکیه بر گذشت زمان، مشغولیت‌های جدیدی را برای آمریکا ایجاد می‌کنند که سطح پیگیری و توجه به پرونده غزه را کاهش می‌دهد. این امر به نوبه خود فضای بیشتری به رژیم صهیونیستی برای تداوم تجاوزات خود علیه غزه می‌دهد.

چشم انداز ضعیف برای مرحله دوم آتش بس غزه

سلیمان بشارات، نویسنده و محقق امور رژیم صهیونیستی معتقد است که احتمال انتقال به مرحله دوم آتش بس غزه بسیار ضعیف به نظر می‌رسد. کابینه نتانیاهو ترجیح می‌دهد مرحله اول را تمدید کند و اثرات آن را به گونه‌ای گسترش دهد که از هرگونه تعهد سیاسی یا عقب‌نشینی‌های بیشتر که برای انتقال به مرحله بعدی لازم است، مصون بماند.

وی در گفتگو با العربی الجدید اظهار داشت: نتانیاهو، که زیر بار اتهامات داخلی مبنی بر تسلیم شدن در برابر توافق قرار دارد، سعی خواهد کرد با طفره رفتن و دور زدن مفاد مرحله اول، ورود به مرحله دوم را غیر ممکن کند. در این میان سرگرم شدن آمریکا به سایر مسائل مهم آن، از جنگ روسیه و اوکراین گرفته تا بحران ونزوئلا، توانایی آمریکا برای اعمال فشار فوری بر اسرائیل را کاهش می‌دهد؛ در حالی که واشنگتن ضامن و محرک اصلی توافق آتش بس غزه بود.

سلیمان بشارات گفت: آمریکا از آغاز آتش بس غزه، آزادی عمل قابل توجهی به اسرائیل برای حفظ نیروهای آن در این باریکه داده است.این امر با هدف کاهش قابلیت‌های مقاومت و جلوگیری از بازسازی زیرساخت‌های نظامی و سازمانی آن صورت می‌گیرد، که با دیدگاه آمریکایی-اسرائیلی مبنی بر آماده‌سازی مسیر مذاکره‌ای که مقاومت را به موضع ضعف سوق می‌دهد، همسو است.

وی تصریح کرد: اسرائیل در تلاش است تا مرحله دوم را به چندین موضوع متغیر مرتبط کند: گاهی به موضوع رزمندگان مقاومت در رفح، گاهی مسئله اجساد اسرای مرده‌ اسرائیلی، و گاهی مسئله خلع سلاح مقاومت یا استقرار نیروهای بین المللی. اما همه این‌ها با هدف خریدن زمان و تثبیت حضور این رژیم در بزرگترین منطقه جغرافیایی ممکن در نوار غزه است.

این تحلیلگر عرب زبان در پایان تاکید کرد: در حال حاضر همه چیز بستگی به توانایی بازیگران منطقه‌ای یعنی مصر، قطر و ترکیه در اعمال فشار واقعی بر دولت ترامپ دارد و اگر چنین فشاری وارد نشود، ورود به مرحله دوم آتش بس، بسیار دشوار و شاید صرفاً نمادین خواهد بود.