پس از یک هفته تنش دیپلماتیک که منجر به ایجاد شکاف میان مسکو و باکو شده بود، سفر فرستاده ویژه پوتین به آذربایجان، روند عادی‌سازی روابط را به اوج خود رساند. مقامات دو کشور با تأکید بر تعاملات راهبردی، از شکست کارزار علیه روابط دوجانبه خبر می‌دهند.
روند عادی‌سازی روابط روسیه و آذربایجان که از اوایل هفته گذشته آغاز شده بود، با سفر الکساندر کورنکوف، وزیر شرایط اضطراری روسیه به باکو به نقطه اوج خود رسید.
بحران دیپلماتیک میان دو کشور که در اواخر ژوئن شکل گرفته بود، کمتر از یک هفته در فاز تشدید قرار داشت و اکنون در پایان دهه اول ژوئیه، نه تنها رویداد منفی جدیدی در دستور کار دوجانبه دیده نمی‌شود، بلکه این روابط به طور فزاینده‌ای با تحولات مثبت همراه شده است.
مسکو و باکو در مسیر کاهش تنش؛ تأکید بر تعاملات راهبردی
در بحبوحه انتشار گسترده اخبار و تحلیل‌های منفی در رسانه‌های دو کشور، از همان روزهای نخست بحران، گزارش‌هایی مبنی بر تماس‌های قریب‌الوقوع میان رهبران برای حل مشکل منتشر شد.
در ابتدا از مذاکرات احتمالی ولادیمیر پوتین و الهام علی‌اف و سپس از دیدار هیئت‌ها سخن به میان آمد. در تاریخ ۶ ژوئیه نیز اطلاعات غیررسمی حاکی از آن بود که روسیه در حال تدارک سفر مقامات بلندپایه به آذربایجان برای حل بحران است.
از همان ابتدا، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه و دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین تأکید کردند که مسکو بر حفظ تعاملات راهبردی و متحدانه با باکو مصمم است.
روز گذشته، پسکوف به صراحت گفت که «روسیه و آذربایجان باید نزدیک‌ترین شرکا، متحدان و کشورهایی باقی بمانند که تاریخ، حال و آینده مشترک، آن‌ها را به هم پیوند می‌دهد.»
شکست کارزار اخبار جعلی علیه روابط دو کشور
بسیاری از اخبار جعلی که در این روزها توسط مخالفان روابط روسیه و آذربایجان منتشر شد، توسط مسکو تکذیب شد.
به عنوان مثال، خبر جعلی مربوط به لغو گسترده تورهای گردشگری به مقصد آذربایجان توسط سرویس مطبوعاتی اتحادیه صنعت گردشگری روسیه رد و تأکید شد که اپراتورهای تور هیچ‌گونه کاهشی در رزرو تورهای آذربایجان ثبت نکرده‌اند.
اخبار جعلی مربوط به تبعیض علیه آذربایجانی‌ها نیز به طور مداوم توسط نهادهای روسی تکذیب می‌شود.
فرستاده ویژه پوتین در باکو؛ مأموریت برای حل بحران
اوج این دستور کار مثبت، خبر سفر الکساندر کورنکوف، وزیر شرایط اضطراری روسیه به باکو بود.
به گزارش رسانه‌ها، به او مأموریت داده شده تا مذاکرات محرمانه‌ای با همتایان آذربایجانی خود انجام داده و پیام شخصی ولادیمیر پوتین را منتقل کند. احتمال تبادل افراد بازداشت‌شده با هدف کاهش تنش نیز وجود دارد.
لازم به ذکر است که الکساندر کورنکوف، آجودان سابق رئیس‌جمهور روسیه بوده و تماس‌های شخصی با مقامات باکو دارد و سفر او می‌تواند اولین گام برای تنش‌زدایی در روابط دوجانبه باشد.
همزمان با سفر کورنکوف، تاتیانا موسکالکووا، کمیسر حقوق بشر روسیه، به خبرگزاری ریانووستی اطلاع داد که سابینا علی‌اوا، همتای آذربایجانی او، در پاسخ به درخواستش برای رسیدگی به وضعیت شهروندان روس بازداشت‌شده، قول داده است تا «اقداماتی برای بازگرداندن عدالت و قانون» و «بررسی این داده‌ها» انجام دهد.
در باکو، وزیر شرایط اضطراری روسیه با همتای خود کمال‌الدین حیدروف دیدار کرد. اگرچه سفر کورنکوف به بهانه پنجاه و هشتمین نشست شورای اجرایی سازمان بین‌المللی دفاع غیرنظامی (ICDO) که ریاست آن بر عهده روسیه است انجام شد، اما مذاکرات فراتر از این رویداد بود و این نشست صرفاً پوششی برای دیدار و گفتگو پیرامون مسائل بحرانی تلقی می‌شود.
نشانه‌های مثبت از باکو؛ تأکید بر روابط حسنه با روسیه و ایران
به نظر می‌رسد سفر کورنکوف اولین نتایج خود را به همراه داشته و تنش‌ها رو به کاهش است.
حکمت حاجی‌اف، رئیس بخش سیاست خارجی دفتر ریاست جمهوری آذربایجان، روز گذشته گفت که باکو به دنبال روابط خوب با مسکو است. وی اظهار داشت: «از یک سو، ما همسایه‌ای به نام روسیه داریم که تلاش می‌کنیم روابط کاملاً عادی با آن داشته باشیم. از سوی دیگر، ایران قرار دارد که با آن نیز برای روابط حسن همجواری تلاش می‌کنیم.»
اگرچه صحبت از تنش‌زدایی کامل هنوز زود است، اما هر دو کشور گام‌هایی در این مسیر برداشته‌اند. دلایل این رویکرد بیش از هر چیز در منافع مهم اقتصادی، سیاسی، انرژی، پیوندهای فرهنگی-تاریخی دو ملت و روابط مبتنی بر اعتماد میان پوتین و علی‌اف نهفته است.
علاوه بر این، انحراف توجه از مشکلات دوجانبه به سمت مسائل بین‌المللی دیگر که مسکو و باکو درگیر آن هستند نیز به کاهش تنش‌ها کمک کرده است. از ابتدای هفته، تمام توجه روسیه به اجلاس بریکس در برزیل معطوف بوده و آذربایجان نیز به تازگی اجلاس سازمان همکاری اقتصادی (اکو) را در خانکندی با حضور رهبران ترکیه، ایران، پاکستان و آسیای مرکزی به پایان رسانده است.
https://asrghanoon.ir/?p=131193
نظرات