معانی ژئوپلتیکی رابطه نزدیک نظامی و امنیتی روسیه و کره شمالی

 روابط نظامی و امنیتی میان روسیه و کره شمالی در سال‌های اخیر، به‌ویژه در سایه تشدید رقابت‌های ژئوپلیتیکی میان قدرت‌های جهانی، وارد مرحله‌ای جدید شده است.

این روابط، که بر همکاری‌های نظامی و انتقال فناوری‌های تسلیحاتی استوار است، نگرانی‌های جدی در جهان غرب ایجاد کرده و امنیت منطقه‌ای و جهانی را تحت تأثیر قرار داده است.

این یادداشت تحلیلی به بررسی ابعاد همکاری‌های نظامی و تسلیحاتی میان روسیه و کره شمالی و پیامدهای آن بر تنش‌های امنیتی در شبه‌جزیره کره و فراتر از آن پرداخته است.

همکاری‌های نظامی و انتقال فناوری‌های تسلیحاتی

یکی از مهم‌ترین ابعاد روابط روسیه و کره شمالی، همکاری در حوزه نظامی و انتقال فناوری‌های تسلیحاتی است. در شرایطی که هر دو کشور تحت فشارهای بین‌المللی و تحریم‌های غرب قرار دارند، همکاری در این زمینه نه تنها به تقویت توان نظامی کره شمالی کمک می‌کند، بلکه منافع راهبردی روسیه در شرق آسیا را نیز تقویت می‌کند.

انتقال تسلیحات و فناوری نظامی روسیه، به‌عنوان یکی از صادرکنندگان اصلی تسلیحات در جهان، از ظرفیت‌های گسترده‌ای برای تأمین نیازهای نظامی کره شمالی برخوردار است.

گزارش‌های متعددی نشان می‌دهد که مسکو در سال‌های اخیر به انتقال تسلیحات متعارف و فناوری‌های پیشرفته به پیونگ‌یانگ پرداخته است. این تسلیحات شامل سامانه‌های دفاع هوایی، فناوری‌های موشکی و حتی فناوری‌های مرتبط با پهپادها و جنگ سایبری است.

این انتقالات به کره شمالی امکان می‌دهد تا ظرفیت‌های تهاجمی و دفاعی خود را به‌طور قابل‌توجهی ارتقا دهد. تقویت برنامه‌های موشکی و هسته‌ای کره شمالی یکی از موضوعات مورد توجه، نقش روسیه در ارائه فناوری‌هایی است که می‌توانند به توسعه برنامه‌های موشکی و هسته‌ای کره شمالی کمک کنند.

هرچند مسکو همواره حمایت رسمی از برنامه‌های هسته‌ای پیونگ‌یانگ را انکار کرده، شواهد و ادعاهایی وجود دارند که نشان‌دهنده انتقال فناوری‌های دوکاربردی (Dual-Use) به این کشور است.

این فناوری‌ها که هم در صنایع غیرنظامی و هم نظامی کاربرد دارند، به کره شمالی در توسعه موشک‌های بالستیک قاره‌پیما و دیگر تجهیزات راهبردی کمک کرده‌اند. همکاری در حوزه آموزش و رزمایش‌های نظامی گزارش‌ها حاکی از آن است که کارشناسان نظامی روسیه با حضور در کره شمالی به آموزش نیروهای نظامی این کشور پرداخته‌اند. این آموزش‌ها شامل به‌کارگیری تسلیحات پیشرفته، تاکتیک‌های نظامی و جنگ سایبری است.

علاوه بر این، برگزاری رزمایش‌های مشترک یا هماهنگ میان دو کشور می‌تواند پیام واضحی برای ایالات متحده و متحدانش در منطقه، به‌ویژه کره جنوبی و ژاپن، ارسال می کند.

معانی و پیامدهای ژئوپلتیکی همکاری روسیه و کره‌شمالی

همکاری‌های نظامی روسیه و کره شمالی نگرانی‌های گسترده‌ای را در جهان غرب ایجاد کرده است. این نگرانی‌ها نه تنها به دلیل تقویت توان نظامی کره شمالی، بلکه به‌خاطر پیامدهای آن بر ثبات منطقه‌ای و جهانی است.

افزایش همکاری‌های نظامی میان روسیه و کره شمالی به تشدید رقابت میان قدرت‌های بزرگ، به‌ویژه ایالات متحده و چین، منجر شده است. واشنگتن و متحدانش این همکاری‌ها را به‌عنوان تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی خود تلقی می‌کنند.

در مقابل، روسیه و چین این همکاری‌ها را بخشی از تلاش‌های خود برای مقابله با هژمونی آمریکا در منطقه می‌دانند. از طرفی بی‌ثباتی در شبه‌جزیره کره یکی از پیامدهای اصلی این روابط، افزایش تنش‌ها در شبه‌جزیره کره است.

کره شمالی، با تکیه بر حمایت‌های نظامی و فناوری روسیه، برنامه‌های تسلیحاتی خود را تقویت کرده و آزمایش‌های موشکی خود را افزایش داده است. این اقدامات نه تنها موجب نگرانی کره جنوبی و ژاپن شده، بلکه احتمال وقوع درگیری نظامی در منطقه را نیز افزایش داده است.

همچنین تضعیف رژیم منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای همکاری‌های روسیه و کره شمالی به تضعیف رژیم منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای منجر شده است. انتقال فناوری‌های پیشرفته به کره شمالی می‌تواند سایر کشورهای منطقه را نیز به توسعه برنامه‌های تسلیحاتی مشابه ترغیب کند.

چنین وضعیتی می‌تواند به آغاز رقابت تسلیحاتی جدیدی در شرق آسیا منجر شود و تلاش‌های بین‌المللی برای کنترل تسلیحات را با چالش جدی مواجه سازد. در این میان به‌ویژه شورای امنیت سازمان ملل، با نگرانی شدید به این همکاری‌ها نگاه می‌کند. با این حال، تحریم‌های اعمال‌ شده علیه روسیه و کره شمالی نتوانسته‌اند از افزایش همکاری‌های نظامی میان دو کشور جلوگیری کنند.

چنین می توان اذعان داشت که چشم‌انداز آینده روابط نظامی و امنیتی روسیه و کره شمالی، با تمرکز بر همکاری‌های نظامی و انتقال فناوری‌های تسلیحاتی، بخشی از رقابت‌های ژئوپلیتیکی گسترده‌تری است که امنیت منطقه‌ای و جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این روابط، از یک سو، به تقویت توان نظامی و سیاسی کره شمالی در برابر فشارهای بین‌المللی منجر شده و از سوی دیگر، موجب تشدید تنش‌ها در شبه‌جزیره کره و بی‌ثباتی در شرق آسیا شده است. در آینده، گسترش این همکاری‌ها می‌تواند پیامدهای پیچیده‌تری برای ثبات جهانی مورد نظر غرب به‌همراه داشته باشد.