معنای آتش بس در لبنان چیست؟/دستاورد یا اجبار برای نتانیاهو

توافق آتش بس میان حزب الله لبنان و رژیم صهیونیستی در حالی اعلام شده که از یکسو موانع زیادی بر سر راه یک صلح پایدار میان دو طرف وجود دارد بخصوص آن که بنا بر اعلام مقامات حزب‌الله لبنان، اعتمادی به رعایت و پایبندی آن از سوی صهیونیست‌ها نیست که سابقه طولانی در بی‌توجهی به توافقات و تعهدات بین‌المللی دارند. از سوی دیگر برخلاف غزه، جنگ در جنوب لبنان با سرعتی بالا تنها پس از ۵۶ روز برای نخستین بار متوقف می‌شود.

اگر همه چیز به خوبی پیش برود این آتش بس قرار است دست‌کم ۶۰ روز به طول بینجامد و در این مدت برای فازهای بعدی آن مذاکره و تصمیم‌گیری شود. کابینه امنیتی اسرائیل از ساعت ۱۶ عصر به وقت محلی تشکیل جلسه داد و در یک نشست پرتنش نهایتاً آتش بس در جنوب لبنان را تایید کرد. قرار است آتش بس امشب به صورت رسمی اعلام و اجرای آن از فردا ساعت ۱۰ صبح به صورت رسمی آغاز شود.

وزیران دو حزب راست افراطی قدرت یهودی و صهیونیسم مذهبی تلاش زیادی برای جلوگیری از تصویب آتش بس کردند ولی حضور حزب امید جدید به رهبری گیدعون صعر در کابینه باعث تعدیل رأی این جناح و پیروزی هواداران آتش بس درون کابینه شد. تا پیش از حضور صعر در کابینه هر یک از دو حزب راست افراطی می‌توانستند با تهدید به خروج از کابینه، نتانیاهو را وادار به قبول خواسته خود کنند.

طبق این توافق دو طرف برای دو ماه جنگ را متوقف خواهند کرد و ظرف مدتی ۵ هزار نیروی ارتش لبنان حراست از امنیت مرزهای مشترک با فلسطین اشغالی را برعهده خواهند گرفت. یکی از مقامات رژیم صهیونیستی در این رابطه می‌گوید، مشخص نیست این توافق چقدر طول بکشد، شاید یک ماه و شاید حتی یک سال.

در همین راستا بتصلائل اسموتریچ، وزیر دارایی و رهبر حزب راست افراطی صهیونیسم مذهبی که اصولاً با آتش بس مخالف بود، با اعلام چهار شرط موافقت خود را با این توافق اعلام کرد: ۱- هرگونه خروج نیروهای اسرائیلی از خاک لبنان، نیازمند تایید کابینه عادی اسرائیل باشد. ۲- راهبرد تعیین تخلفات از آتش بس ظرف ۴۸ ساعت به تصویب کابینه اسرائیل برسد. ۳- همه منازل ویران شده در جنوب لبنان منطقه نظامی اعلام شوند و بازسازی آنها ممنوع شود و نهایتاً هرگونه تخطی طرف لبنانی منجر به حمله به زیرساخت‌های این کشور توسط ارتش اسرائیل شود.

آتش بس؛ دستاورد یا اجبار برای اسرائیل؟

دو طرف درحالی وارد آتش بس می‌شوند که بجز ۵۶ روز جنگ، حزب الله بیش از یکسال شمال سرزمین‌های اشغالی را ناامن ساخت و در جریان جنگ غزه، تمرکز ارتش صهیونیستی را به شدت برهم زد. بیش از ۶۰ هزار نفر از ساکنان این منطقه در ۵۰ شهرک برای این مدت به طور کلی بیرون محل سکونت خود زندگی کردند. همچنین اسرائیل ناچار شد در طول مدت جنگ یک سوم ارتش خود را در شمال متمرکز نگه دارد.

همچنین پس از اینکه ارتش اسرائیل رسماً در ماه اوت ۲۰۲۴ از تغییر کانون تمرکز جنگ به شمال سرزمین های اشغالی خبر داد اصلی ترین هدف خود را بازگرداندن امنیت به منطقه شمالی و سپس بازگرداندن ساکنان این منطقه اعلام کرده بود. اما واقعیت این است که با اقدامات سنگین نظامی نتوانست هیچ یک از این دو هدف راهبردی که بدون عقب راندن حزب الله از مناطق حاشیه مرز مشترک امکان پذیر نبود، محقق سازد.

اساساً اسرائیل به همین دلیل بود که «تبادل آتش» با حزب الله را پس از یکسال به «جنگ» مبدل کرد؛ زیرا از طریق حملات پرتعداد پرتابه ای (طبق ادعای ارتش اسرائیل ۸ حمله به ازای هر یک حمله حزب الله) و ترور فرماندهان لبنانی موفق نشد، حزب الله را وادار به پذیرش اتمام تبادل آتش و صرفنظر از شرط آتش بس در غزه سازد و اکنون تنها راه خاتمه تبادل آتش را پذیرش اجباری آتش بس دیده است.

باوجود ضرباتی که رژیم صهیونیستی از طریق کمپین ترور و متحدانش در روزهای اول جنگ به مقاومت لبنان وارد کرد که اوج آن را در ترور شهید سید حسن نصرالله و دیگر شخصیت‌های برجسته مقاومت لبنان شاهد بودیم، اما از یکسو حزب الله مدتی بعد موفق شد کادر فرماندهی را ترمیم کرده و به درگیری ادامه دهد تا هیچ یک از خواسته های اسرائیل از طریق عملیات نظامی محقق نشود. یعنی حتی پیشروی‌های مقطعی، محدود و ناپایدار زمینی ارتش رژیم صهیونیستی در برخی از مناطق معدود از جنوب لبنان نیز نتوانست حزب الله را به عقب نشینی وادار کند.

در نتیجه شاهد این هستیم که این رژیم خواستار دستیابی به اهداف سه گانه مذکور نه از طریق عملیات نظامی که از طریق مذاکرات آتش بس شده است. رسیدن به این جمع‌بندی باعث شد برخلاف رویه یکساله این رژیم در مذاکرات فرسایشی آتش بس در غزه که هر بار با زیاده خواهی های نتانیاهو بی نتیجه مانده است، مذاکرات آتش بس در جبهه لبنان با سرعت خوبی و کمتر از ۲ ماه به پیشرفت های مهمی منجر شده است.

در طول مدت جنگ علیه لبنان چندین بار مقامات اسرائیلی ادعا کردند حدود ۸۰ درصد از قابلیت های موشکی و پرتابه ای حزب الله را از میان برده اند، اما شاهد آن هستیم که پس از پایان موج ترورها علیه قوای حزب الله، این جنبش با بازیابی ساختاری توانست گستره آتش خود به شهرهای اسرائیل گسترش داده و تل آویو و حیفا را چندین بار هدف قرار داد.

سطح حملات پهپادی و موشکی حزب‌الله نیز در روزهای گذشته شکل فزاینده‌ای داشت بطوری که در تازه‌ترین حملات پهپهادی و موشکی بیش از ۲۰۰ موشک و پرتابه در ۵۰ عملیات تنها در یک روز علیه این رژیم استفاده شد و نیمی از جمعیت صهیونیست‌ها در آن روز در پناهگاه‌ها بودند.

چندین عملیات پهپادی موفقیت آمیز  همچنین نشان داد حزب الله موفق شده در سطحی دیگر منازعه را به سوی یک موازنه جدید سوق دهد.

اکنون آتش بس در حالی عملیاتی می شود که اسرائیل در جنگ پیروز نشده و دستیابی به اهداف خود را از راه مذاکره و صلح دنبال می کند. این امر به دشمنان این رژیم نشان می‌دهد که سرانجام پس از ۱۴ ماه روند پیشین اسرائیل برای تداوم نامحدود عملیات نظامی دیگر میسر نیست و لذا سطح جدیدی از آسیب پذیری اسرائیل نیز آشکار شده است.