وحدت حوزه و دانشگاه برای بالندگی انقلاب اسلامی امری حیاتی است

باسمه تعالی

«وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا»

۲۷ آذر ماه سال ۱۳۵۸ روز شهادت عالم مجاهد آیت الله دکتر محمد مفتح از پیشگامان اندیشه وحدت حوزه و دانشگاه، به دست گروهک تروریستی فرقان در دانشکده الهیات دانشگاه تهران است. بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) در سال ۱۳۵۸ با اعلام این روز به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه نقشه دشمنان اسلام و انقلاب برای تعارض و تقابل این دو نهاد علمی مهم و اثرگذار را خنثی نمود و از این طریق تهدید را تبدیل به فرصت کرد.

اکنون ۴۳ سال از این روز می‌گذرد و هر سال این روز را گرامی می‌داریم و بر این وحدت تأکید می‌کنیم. در طول این مدت درباره مفهوم وحدت، ضرورت آن، ابعاد، راهبردها، سیاست ها و برنامه‌های وحدت این دو نهاد علمی بحث‌های زیادی صورت گرفته و مقالات علمی متعددی نوشته شده و اقداماتی نیز برای تحقق آن صورت گرفته است ولی به نظر می‌رسد، هنوز به آرمان والای وحدت دست نیافته ایم و نتوانستیم این شعار به گفتمان اصلی حوزه و دانشگاه تبدیل نشده است.

بی تردید یکی از معانی اصلی وحدت این دو نهاد، وحدت در اهداف است. هدف غایی این دو نهاد علمی باید اقامه دین و امتداد بخشی به توحید در همه عرصه‌های زندگی و در ابعاد فردی و اجتماعی و در راستای انسان سازی، جامعه پردازی، نظام سازی و ساخت تمدن نوین اسلامی باشد. در یک کلام هدف غایی باید زمینه سازی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه) باشد.

حوزه و دانشگاه باید با تمسک به قرآن کریم و سنت پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومین (علیهم السلام) نرم افزار علمی حرکت به سمت این اهداف بزرگ و مقدس را فراهم کرده و در این راه به صورت هماهنگ با هم و مکمل یکدیگر اقدام کنند.

حرکت هماهنگ و تأثیر گذار به سوی این هدف بزرگ و مقدس مستلزم تحولات اساسی و عمیق در محتوای علمی و نظامات پژوهشی، آموزشی و تربیتی این دو نهاد مقدس است.

محتوای علمی در هر دو نهاد باید از طریق بسط توحید و در جهت تحقق این هدف عظیم باشد. از سویی حوزه‌های علمیه باید با تحفظ بر روش اجتهاد جواهری معارف دینی لازم برای این حرکت عظیم را از منابع اصیل و معتبر اسلامی (کتاب و سنت و عقل) استنباط کرده و مبانی بینشی و اصول ارزشی و نظامات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اسلام را استنباط کرده و در اختیار اهل دانش قرار دهند و از سوی دیگر دانشگاه باید مبتنی بر مبانی، اصول و ارزشهای اسلامی در علوم مهندسی، تجربی، انسانی و اجتماعی نظریه پردازی کرده و راه‌های اقامه و تحقق، آموزه‌ها و احکام اسلام عزیز را در عرصه‌های مختلف زندگی بیابد و راهبردها و سیاست‌های آن را ارائه دهد.

بدین منظور دانشگاه‌ها باید در حرکتی مستمر و بلند مدت از دانش‌های مبتنی بر اندیشه جدایی علم و دین و اصالت ماده و تجربه به دانش‌های مبتنی بر مبانی و اصول و ارزشهای عقلانی-وحیانی و تجارب بشری مستند به آن دو حرکت کنند و متناسب با آن نظامات پژوهشی و آموزشی خود را متحول سازند.

حوزه‌های علمیه نیز باید با پافشاری بر روش اجتهاد و سنت‌های عریق و قویم علمی خود، در حرکتی بلند مدت، علوم توحیدی خود را برای پاسخ به نیازهای این حرکت عظیم امتداد دهند و به تناسب آن نظامات آموزشی و پژوهشی خود را متحول سازند.

البته این حرکت در حوزه‌های علمیه از ابتدای انقلاب اسلامی ایران آغاز شده و در دهه اخیر شدت گرفته است و به موفقیت‌های چشمگیری در این باره دست یافته است گرچه تا رسیدن به نقطه مطلوب راه زیادی در پیش داریم.

تردیدی نیست که این حرکت عظیم باید توسط عالمان مخلص و مجاهد و دانشمندان مهذب و متقی محقق شود و لذا باید نظام آموزشی و پژوهشی این دو نهاد مقدس با نظام تربیتی و فرهنگی مبتنی بر تقوا همراه شود تا خروجی آن دانشمندان، دانش پژوه مخلص و مجاهدی باشند که در راه خدا سر از پا نمی‌شناسند.

این امر مستلزم آن است که نظام‌های تربیتی و فرهنگی در جهت تبلور هر چه بیشتر این اصل راهبردی متحول شوند.

حوزه‌های علمیه از ابتدا بر همین اساس تأسیس شده اند و لذا در طول تاریخ عالمان مجاهد بزرگی از این حوزه‌ها برخاستند، عالمانی که با اندیشه، قلم، قدم و خون خود اسلام را حفظ کردند و منشأ تحولات عظیمی در زمان خود شدند. در ادامه نیز حوزه‌های مبارکه علمیه همواره باید بر این امر تحفظ کنند و نظام فرهنگی و تربیتی خود را در جهت تقویت بنیان‌های تقوا، روز به روز ارتقا بخشند.

وحدت حوزه و دانشگاه از این لایه‌های عمیق باید شروع شود و به لایه‌هایی از قبیل تعامل در استحکام عقاید و ارزشهای اسلامی و تبادل استاد، دانشجو و طلبه، انجام پژوهش‌ها و برگزاری دوره‌های آموزشی و نشست‌ها و همایش‌های مشترک و امثال این امور ادامه یابد.

وحدت حوزه و دانشگاه در راستای ساخت تمدن نوین اسلامی حیاتی است

این وحدت برای بقا و بالندگی انقلاب اسلامی ایران و حرکت در راستای ساخت تمدن نوین اسلامی و جامعه منتظر ظهور حضرت ولی عصر ارواحنا لتراب مقدمه الفداء امری حیاتی است و دشمنان اسلام و انقلاب با درک این مهم از ابتدای انقلاب برای جدایی و تقابل این دو نهاد مقدس تلاش کرده اند. به ویژه اکنون که کشور مقدس جمهوری اسلامی ایران به پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه‌های علم و فناوری‌های نوین، نائل شده و دشمن در جنگ ترکیبی همه جانبه با محوریت جنگ شناختی همه توان خود را برای مقابله با ایران اسلامی به کار گرفته است، این وحدت اهمیت و ضرورتی دو چندان یافته است.

از منظری دیگر همگرایی و هم افزایی و گفت و گوی حوزه و دانشگاه و طلبه و دانشجو و اساتید و پژوهشگران در این دو نهاد، نسبت به نخبگان و سرآمدان و اندیشه ورزان و از باب فکر و فرهنگ و گروه‌های مرجع مؤثر آرامش و در انسجام اجتماعی و بالندگی فرهنگی و استقلال اقتصادی و سیاسی کشور و در خدمت به ملت بزرگ ایران بسیار مؤثر است. تجربه‌های تاریخی بیش از یک سده اخیر در ایران و منطقه نشان داده است که تفاهم و تعامل نخبگان و هوشمندی و آگاهی عمیق آنها مبدا تحولات مثبت و پراکندگی و گسست نخبگان و فرهیختگان و غفلت از آرمانهای بزرگ ملی و اسلامی زیان‌های بزرگی برای کشور به بار آورده است و این تجربه‌ها و تجربه‌های بزرگ انقلاب اسلامی و رهنمودهای امام راحل قدس سره و رهبری معظم مدظله العالی و بزرگان آگاه حوزه و دانشگاه راهنمای ما در این مسیر است. حوزه‌های علمیه، به ویژه حوزه علمیه قم در یکصدمین سال گشت باز تأسیس آن، با افتخار و احترام آمادگی خود را برای تحکم وحدت حوزه و دانشگاه و گفتگو و هم اندیشی و همگرایی حوزه و دانشگاه به منظور ارتقا، تعمیق و گسترش دستاوردهای انقلاب و ایران اسلامی و حل مشکلات موجود و حرکت به سمت آرمان‌های والای ملت رشید ایران اعلام می‌نمایم.

در پایان، سالروز وحدت حوزه و دانشگاه که یاد آور شهادت شهید آیت الله مفتح است را به همه اهالی علم و اندیشه در حوزه و دانشگاه تبریک عرض می‌کنم و از خداوند متعال برای همه حوزویان و دانشگاهیان برای اعتلای میهن اسلامی و آرمانهای انسانی و اسلامی، توفیقات روز افزون الهی را مسئلت دارم. و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین