چرا پادشاه اردن از ترامپ ترسیده بود؟

اظهارات دو پهلو عبدالله بن حسین پادشاه اردن در سفر به آمریکا و بعد از ملاقات با دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور موجی از انتقادات را در منطقه ایجاد کرده است.

درحالی که ترامپ طی هفته گذشته همزمان با سفر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی از طرح غیرانسانی تملک زمین های غزه و کوچ اجباری فلسطینیان رونمایی کرده، پادشاه اردن از طرح ترامپ استقبال کرد.

عبدالله در نشست خبری با ترامپ در جمع خبرنگاران گفت: معتقدم راهی برای برقراری صلح، شکوفایی و رفاه در منطقه وجود دارد و از ترامپ برای تحقق این اهداف حمایت خواهیم کرد.

عبدالله در ادامه خطاب به ترامپ تصریح کرد:  شما می توانید ثبات و صلح را به خاورمیانه بیاورید. من واقعا معتقدم با همه چالش‌هایی که در خاورمیانه داریم، بالاخره کسی را می‌بینم که می تواند ما را از خط پایان برساند تا ثبات را برای همه به ارمغان بیاورد.

این اظهارات پادشاه اردن با انتقادات جدی در داخل اردن مواجه شده و اردنی‌های اصیل نسبت به تبدیل کشورشان به مقصدی برای فسلطینی ها انتقادات جدی مطرح کردند. عشایر شرق رود اردن که از پیش از ۱۹۴۸ در این منطقه ساکن هستند بارو دارند که با ورود موج جدید آوارگان فلسطینی که دوباره در سال های ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ وارد اردن شدند، دموگرافی کشورشان دستخوش تغییر جدی خواهد شد و حتی می‌تواند می تواند منجر به ناآرامی و بی‌ثباتی داخلی در کشورشان همانند جنگ داخلی سال ۱۹۷۱ شود.

جنگ داخلی در اردن موسوم به سپتامبر سیاه بعد از آن رخ داد که با افزایش فعالیت گروه‌های مقاومت فلسطینی به رهبری یاسر عرفات در این کشور ملک حسین پادشاه وقت اردن تلاش کرد تا این گروه‌ها را سرکوب و از خاک اردن اخراج نماید و در این درگیری‌ها حدود ۲۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند.

اگرچه دفتر پادشاهی و وزارت خارجه در بیانیه‌های تاکید کردند که اظهارات ملک عبدالله به معنی تائید طرح ترامپ نبوده ولی همچنان فضای سیاسی و رسانه ای در کشورهای عربی علیه وی می باشد.

مساله مهمتر این است که چرا با وجود نگرانی جدی در اردن درخصوص تاثیر طرح صهیونیستی ترامپ ولی پادشاه این کشور از این طرح حمایت کرد و در این میان بنظر می رسد بیش از همه این امر نتیجه وابستگی شدید دولت امان به کمک‌های سالانه آمریکا است.

آمریکا سالانه متعهد به پرداخت ۱.۴۵ میلیارد دلار به اردن است که قرار است امسال کنگره این رقم را به ۲.۱ میلیارد دلار برساند. اهمیت این عدد زمانی بزرگتر می شود که درنظر داشته باشیم که کل بودجه سالانه اردن چیزی در حدود ۱۲ میلیارد دلار است و درآمدهای دولت حدود ۶ میلیارد دلار است و از دست رفتن این رقم در بودجه می تواند دولت را در پرداخت حقوق و مستمری کارکنان دچار بحران نماید.

اردن با آمریکا در سال سپتامبر ۲۰۲۲ قراردادی به امضا رساندند که اردن در ازای انعقاد توافق نظامی با واشنگتن و در اختیار گذاشتن پایگاه‌های هوایی و زمینی به ارتش ایالات متحده از سال ۲۰۲۳ لغایت ۲۰۲۹ مبلغی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار و ۱۵۰ میلیون دلار دریافت نماید. قرارداد قبلی دو کشور در سال ۲۰۱۷ منعقد شده بود که در آن دوره نیز اردن سالانه ۱.۲ میلیارد دلار از آمریکا دریافت می‌کرد که نیمی از این مبلغ به ارتش و نیمی هم به دولت این کشور تخصیص می‌یافت.

بنظر می‌آید همین وابستگی به کمک‌های مالی آمریکا و اجرای سیاست‌های نئولیبرال براساس دستورالعمل‌های صندوق بین‌الملل این وابستگی را تشدید کرده تا پادشاهی اردن چاره‌ای جز تمکین مقابل کاخ سفید نداشته باشد حتی اگر به ضرر امنیت ملی این کشور بشود.

البته غیر از اظهارات پادشاه اردن مبتنی بر همراهی کشورش با طرح صهیونیستی ترامپ؛ زبان بدن، نوع نشستن و رفتار وی در مقابل ترامپ هم مورد تمسخر و انتقاد کاربران زیادی در اردن و دیگر کشورهای عرب قرار گرفت. پادشاه اردن که همواره تیم تبلیغاتی و روابط عمومی دیوان سلطنتی با نمایش‌هایی از حضور وی در لباس نظامی و ورزشی تلاش داشت وی را فردی قدرتمند نشان دهد در این دیدار بطور واضحی از نظر زبان بدن در موقعیتی ضعیف مقابل رئیس جمهور قلدرمآب آمریکا قرار گرفت.