رسانههای مطرح دنیا هم‌زمان با مذاکرات حساس ایران و آمریکا در عمان، ضمن استقبال محتاطانه از فعالشدن مجدد تلاشهای دیپلماتیک، هشدار دادند که دستیابی به توافقی پایدار مستلزم بازسازی اعتماد آسیبدیده و فاصلهگرفتن غرب از سیاست‌های شکستخورده گذشته است.
فرصت سازی ایران در عمان؟
این نشریه در ادامه یادداشت ادعایی اش آورد، عمان کشوری عمدتاً بی‌طرف در خلیج فارس است که به دیپلماسی آرام شهرت دارد و سابقه میانجی‌گری در مذاکرات حساس برای قدرت‌های غربی را در کارنامه خود ثبت کرده است.
ادعای جنجالی رسانه آمریکایی درباره مذاکرات
یک رسانه آمریکایی به نقل از یک دیپلمات اروپایی و یک منبع آگاه مدعی شده که ایران ممکن است در جریان مذاکرات روز شنبه در عمان به دولت دونالد ترامپ پیشنهاد یک توافق موقت را بدهد.
دونالد ترامپ ضرب‌الاجلی دو ماهه برای مذاکره با ایران بر سر یک توافق هسته‌ای جدید تعیین کرده است. منابع آگاه به آکسیوس گفته‌اند ایرانی‌ها فکر می‌کنند رسیدن به یک توافق هسته‌ای پیچیده و فنی ظرف دو ماه غیرواقع‌بینانه است و آنها به دنبال زمان بیشتر هستند.
طبق ادعای آکسیوس، توافق موقت میان ایران و آمریکا می‌تواند شامل تعلیق برخی از فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم ایران، رقیق‌سازی ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی و ارائه امکان دسترسی بیشتر به بازرسان سازمان ملل متحد را شامل شود.
این رسانه مدعی شده که تمدید ضرب‌الاجل بند موسوم به «مکانیسم ماشه» در برجام نیز می‌تواند از جمله مفاد توافق موقت میان ایران و آمریکا باشد.
مکانیسم ماشه یکی از مفاد توافق برجام است که در صورتی که هر یک از قدرت‌های عضو این توافق هسته‌ای آن را کلید بزنند می‌تواند به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران منجر شود. مهلت کلید زدن این بند از توافق اکتبر ۲۰۲۵ است.
فرانسه، انگلیس و آلمان گفته‌اند چنانچه تا پایان ماه ژوئن توافق جدیدی بر سر برنامه هسته‌ای ایران حاصل نشود، مکانیسم ماشه را کلید خواهند زد.
گاردین هم در گزارشی با تیتر «ایران می‌گوید مذاکرات غیرمستقیم خواهد بود، برخلاف اظهارات ترامپ» بر تفاوت در ادبیات دو طرف تمرکز دارد، اما در ادامه به شکل هوشمندانه‌تری تأکید می‌کند که «ماهیت تماس، مهم‌تر از قالب آن است.»
این روزنامه نوشته است: «بازیابی اعتماد میان دو کشور پس از سیاست فشار حداکثری ترامپ، نه‌تنها دشوار بلکه مستلزم همراهی عملی در کاهش تحریم‌ها و احترام به توافق‌های پیشین است. هرگونه بازگشت به توافقی جدید بدون رفع سوءتفاهم‌ها و رویکرد یک‌جانبه، محکوم به شکست خواهد بود.»
در همین حال ایندیپندنت در تحلیلی مفصل، تأکید می‌کند که مذاکرات تنها زمانی به نتیجه می‌رسند که غرب، به‌ویژه اروپا، نقش ایران را در معادلات منطقه‌ای به‌رسمیت بشناسد.
این رسانه می‌نویسد: «از مذاکرات هسته‌ای نمی‌توان بدون درک دغدغه‌های امنیتی ایران انتظار نتیجه داشت. برای اروپا که از عواقب هرگونه درگیری در خاورمیانه آسیب‌پذیر است، حمایت از مسیر دیپلماسی تنها راه‌حل واقع‌گرایانه است.»
نشریه پولیتیکو اروپا نیز با نگاهی تندتر، هشدار داده که در صورت شکست مذاکرات آتی، گزینه‌های دیپلماتیک برای همیشه از بین خواهند رفت. در تحلیلی با عنوان «اگر این توافق ممکن نباشد، بازگردید»،
این نشریه می‌نویسد: «اروپا باید درک کند که نه ایران را می‌توان منزوی کرد و نه ساختار امنیت منطقه بدون مشارکت آن پایدار خواهد ماند. تداوم تعلل اروپایی‌ها در مواجهه با سیاست‌های یک‌جانبه آمریکا، تنها به کاهش نفوذ بروکسل در خاورمیانه منجر می‌شود.»
تاکید بر رویکرد چندجانبه‌گرایی
رسانه آلمانی دویچه‌وله با تأکید بر نقش مثبت عمان در تسهیل گفت‌وگو میان تهران و واشنگتن، نوشت: «اروپا باید از فرصت میانجی‌گری عمان برای بازگرداندن موضوع هسته‌ای ایران به مسیر دیپلماسی بهره ببرد. هرچند مسیر دشوار است، اما باز بودن کانال گفت‌وگو به خودی خود یک دستاورد است.»
هم‌زمان با تحلیل رسانه‌ها، موضع رسمی اتحادیه اروپا نیز بر تأکید بر راه‌حل دیپلماتیک استوار است. یک سخنگوی اتحادیه اروپا در پاسخ به خبرنگار ایرنا در لندن اظهار داشت: «هرگونه تحول که احتمال دستیابی به راه‌حلی دیپلماتیک را افزایش دهد، در مسیر درست قرار دارد و ما از آن استقبال می‌کنیم.»
وی افزود: «ما بر تعهد خود به یک راه‌حل دیپلماتیک که تنها گزینه پایدار برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران است، تأکید می‌کنیم و همچنین اهمیت رویکرد چندجانبه را یادآور می‌شویم. کانال‌های ارتباطی مستقیم با ایران همچنان باز هستند.»
در مجموع، تحلیل کلی رسانه‌ها و مواضع اروپایی‌ها نشان می‌دهد که بازگشت به دیپلماسی میان ایران و آمریکا نه از سر خوش‌بینی، بلکه به‌عنوان گزینه‌ای ضروری در برابر بن‌بست‌های پرهزینه دنبال می‌شود.
اگرچه خاطره شکست‌های گذشته، به‌ویژه خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بی‌عملی اروپا در اجرای تعهدات، هنوز زنده است، اما درک مخاطرات تداوم تنش، اروپا را به حمایت از مسیر دیپلماسی سوق داده است.
نظرات