گروه اقتصاد عصر قانون: در شرایط فعلی اقتصاد ایران، یکی از مسائل کلیدی که توجه بسیاری از کارشناسان اقتصادی و مردم را جلب کرده، افزایش شدید قیمت دلار و ناتوانی دولت چهاردهم، بهویژه وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در کنترل این افزایش است. این ناتوانی، به وضوح در وضعیت اقتصادی کشور تأثیرات منفی و غیرقابل جبران دارد. با نزدیک شدن قیمت دلار به کانال ۹۰ هزار تومان، نگرانیهای زیادی در مورد آینده اقتصادی کشور، بهویژه تاثیرات آن بر قیمت کالاهای اساسی و وضعیت معیشت مردم وجود دارد.
ناکامی در کنترل قیمت دلار:
دولت چهاردم و وزیر اقتصاد، دکتر همتی، از زمان شروع فعالیتهای خود، در تلاش برای کنترل و کاهش نرخ ارز بودهاند. با این حال، عدم وجود یک سیاست اقتصادی منسجم، عدم شفافیت در بازار ارز، و ناتوانی در مدیریت منابع ارزی کشور، باعث شد که قیمت دلار در ماههای اخیر افزایش شدیدی داشته باشد. از جمله عواملی که به این افزایش قیمت دامن زدهاند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بیبرنامگی در مدیریت بازار ارز
بهرغم تلاشهای وزارت اقتصاد و بانک مرکزی برای مدیریت نرخ ارز، ناهماهنگی در سیاستهای اقتصادی، عدم نظارت کافی بر بازار ارز و انتشار اخبار نادرست در خصوص ذخایر ارزی کشور باعث بیاعتمادی مردم به ثبات اقتصادی و هجوم به خرید دلار شده است.
تحریمهای اقتصادی
تحریمهای شدید آمریکا و کشورهای غربی، محدودیتهای زیادی را بر تجارت خارجی ایران وارد کرده و این محدودیتها باعث کاهش درآمدهای ارزی کشور و در نتیجه فشار به بازار ارز شده است. در این شرایط، نیاز به تصمیمات فوری و برنامهریزی شده بیش از پیش احساس میشود.
سیاستهای ارزی متناقض
سیاستهای متناقض و بیثبات بانک مرکزی در تنظیم نرخ ارز و دخالتهای غیرکارشناسی در بازار ارز، منجر به نوسانات شدید نرخ دلار شده است.
انتظارات تورمی
بحرانهای اقتصادی و اجتماعی در کشور، پیشبینیهای تورمی و افزایش شدید هزینهها را برای مردم ایجاد کرده است. این انتظارات تورمی باعث تقاضا برای دلار بهعنوان یک دارایی امن و مقبول در بین مردم شده و در نتیجه قیمت دلار به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.
تاثیرات مخرب افزایش قیمت دلار بر کالاهای اساسی
افزایش قیمت دلار تاثیری عمیق و فوری بر قیمت کالاهای اساسی دارد، بهویژه کالاهایی که برای تولید یا واردات آنها نیاز به منابع ارزی دارند. برخی از مهمترین تاثیرات این افزایش قیمت دلار عبارتند از:
افزایش هزینه واردات: کالاهای اساسی مانند دارو، گندم، برنج، نهادههای دامی، و مواد غذایی که وارداتی هستند، بهطور مستقیم تحت تاثیر قیمت دلار قرار دارند. با افزایش دلار، هزینه واردات این کالاها نیز بالا میرود که این امر به افزایش قیمت تمامشده کالاها در بازار داخلی منجر میشود.
افزایش قیمت کالاهای داخلی: حتی کالاهای داخلی که بهطور غیرمستقیم وابسته به قیمت ارز هستند، افزایش قیمت دلار را در هزینه تولید و حمل و نقل خود احساس خواهند کرد. به عنوان مثال، افزایش هزینه سوخت یا واردات مواد اولیه باعث بالا رفتن هزینه تولید میشود که این امر میتواند بر قیمت نهایی کالاهای مصرفی تاثیرگذار باشد.
کاهش قدرت خرید مردم: افزایش قیمت کالاهای اساسی به دلیل افزایش قیمت دلار باعث کاهش قدرت خرید مردم خواهد شد. این کاهش در قدرت خرید مردم در نتیجه فشار تورمی ناشی از نوسانات قیمت ارز، منجر به نارضایتی عمومی و مشکلات اقتصادی بیشتر میشود.
کمبود کالاهای اساسی: نوسانات شدید قیمت دلار ممکن است به مشکلاتی در تامین کالاهای اساسی منجر شود. تولیدکنندگان و تجار در مواجهه با نوسانات شدید نرخ ارز، ممکن است تمایلی به واردات نداشته باشند، یا کالاها را با قیمتهای بسیار بالاتر وارد کنند که در نهایت به کمبود کالا در بازار خواهد انجامید.
تاثیرات بر اقتصاد کلان کشور: تاثیرات افزایش قیمت دلار بر اقتصاد کلان ایران بسیار گسترده و پیچیده است. از جمله مهمترین تاثیرات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش تورم: یکی از اصلیترین پیامدهای افزایش قیمت دلار، تورم شدید است. بالا رفتن هزینه واردات و بالا رفتن قیمت کالاها، به نوبه خود به افزایش عمومی قیمتها در کشور منجر میشود. این تورم میتواند در نهایت به کاهش ارزش پول ملی (ریال) و کاهش قدرت خرید مردم و افزایش شکاف طبقاتی منتهی شود.
کاهش اعتماد به اقتصاد: نوسانات شدید قیمت ارز و بالا رفتن نرخ دلار، باعث بیاعتمادی مردم به ثبات اقتصادی کشور میشود. این بیاعتمادی، سرمایهگذاران داخلی و خارجی را از حضور در بازار ایران دور کرده و در نهایت به رکود اقتصادی میانجامد.
افزایش فشار بر صادرات: هرچند افزایش قیمت دلار میتواند برای صادرکنندگان ایرانی جذاب باشد و درآمدهای ارزی آنها را افزایش دهد، اما در عین حال برای کشورهای واردکننده که خرید کالا از ایران را با دلار انجام میدهند، افزایش قیمت ارز میتواند منجر به کاهش تقاضا و مشکلات در بازارهای صادراتی شود.
افزایش کسری بودجه دولت: افزایش قیمت دلار میتواند باعث افزایش هزینههای دولتی شود، بهویژه در بخشهایی که وابسته به واردات کالاها و خدمات هستند. این امر ممکن است به افزایش کسری بودجه و در نتیجه نیاز به چاپ پول بیشتر یا افزایش قرضگیری از بازارهای مالی داخلی و خارجی منجر شود.
تضعیف موقعیت اجتماعی و اقتصادی: افزایش بیرویه قیمت دلار باعث بروز مشکلات اقتصادی شدید برای اقشار مختلف جامعه میشود. بسیاری از مردم بهویژه گروههای کمدرآمد تحت فشارهای اقتصادی شدید قرار میگیرند و مشکلات اجتماعی مانند افزایش نرخ بیکاری، کاهش سطح رفاه اجتماعی و بروز اعتراضات عمومی میتواند به دنبال داشته باشد.
گقتنی است افزایش قیمت دلار در ایران نه تنها به مشکلات اقتصادی کشور دامن میزند بلکه بر زندگی مردم و وضعیت اجتماعی کشور نیز تاثیرات منفی دارد. ناکارآمدی دولت و بیبرنامگی در مدیریت بحرانهای اقتصادی، به ویژه در زمینه کنترل بازار ارز، باعث ایجاد نارضایتیهای عمومی و بیاعتمادی به عملکرد مسئولان شده است. این مسائل نه تنها باعث افزایش فشار تورمی و گرانی کالاهای اساسی میشود، بلکه وضعیت کلی اقتصاد کشور را در معرض خطر قرار میدهد و میتواند به تضعیف بیشتر اقتصاد کلان کشور منتهی شود. در نهایت، برای جلوگیری از بروز بحرانهای اقتصادی بیشتر، نیاز به سیاستهای ارزی شفاف، برنامهریزی بلندمدت و تقویت اعتماد عمومی به تصمیمات اقتصادی دولت ضروری است.
نظرات