پروفسور آیکن‌گرین معتقد است که احتمال سقوط آزاد دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی، دیگر یک فرضیه دور از ذهن نیست و باید به طور جدی در نظر گرفته شود. دلیل اصلی این امر، «سطح بالای هرج‌ومرج و سروصدا در سیاست‌گذاری اقتصادی آمریکا» است.
آیا دوران حکمرانی بلامنازع دلار آمریکا به عنوان ارز اصلی جهان به پایان خود نزدیک می‌شود؟ این سوالی است که امروز در محافل اقتصادی بیش از هر زمان دیگری شنیده می‌شود. سیاست‌های اقتصادی دونالد ترامپ، معروف به «ترامپونومیکس»، و تحولات اخیر در اقتصاد جهانی، زنگ خطر را برای جایگاه دلار به صدا درآورده است.
پیامدهای از دست رفتن این جایگاه برای اقتصاد آمریکا و کل جهان می‌تواند چنان عمیق باشد که بسیاری از کارشناسان معتقدند جهان باید خود را برای یک نظم نوین اقتصادی آماده کند.
اما امروز شرایط کاملاً متفاوت است. آمریکا دیگر بزرگ‌ترین اقتصاد جهان نیست، حجم تولیدات صنعتی آن مانند گذشته نیست و در کنار چین و روسیه، تنها یکی از سه قدرت نظامی بزرگ جهان به شمار می‌رود.
از سوی دیگر، بدهی ملی این کشور از مرز ۳۷ تریلیون دلار فراتر رفته و به لطف سیاست‌های مالی ترامپ، به سرعت به سمت ۴۰ تریلیون دلار حرکت می‌کند. این عوامل ساختاری، پایه‌های قدرت دلار را متزلزل کرده‌اند.
علاوه بر مشکلات ساختاری، سیاست‌های اخیر نیز به این بی‌اعتمادی دامن زده است. جنگ‌های تجاری جهانی که توسط ترامپ آغاز شد و تلاش‌های او برای سیاسی کردن نهاد مستقلی مانند فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) و داده‌های اقتصادی دولتی، دلایل گرایش به «فروش آمریکا» در بازارهای جهانی را واضح‌تر می‌کند.
جهان در حال تماشای کشوری است که روزی نماد ثبات اقتصادی بود، اما اکنون خود به منبعی از عدم قطعیت تبدیل شده است. به همین دلیل، سناریوی آینده‌ای با چندین ارز ذخیره رقیب، دیگر یک داستان علمی-تخیلی نیست، بلکه یک احتمال واقعی در آینده نزدیک اقتصاد جهانی است.
نیوزویک در تحلیلی شاخص دلار آمریکا را حدود ۹۷.۵ عنوان کرده و می‌نویسد ارزش آن از ابتدای سال تقریباً ۱۰درصد کاهش یافته است؛ موضوعی که نیوزویک آن را بدترین شاخص سال دلار از سال ۱۹۷۳ به این طرف ارزیابی می‌کند. براساس این گزارش ارزش هر ارز به میزان تقاضای آن بستگی دارد و اخیراً تقاضا برای دلار به دلیل نگرانی‌ها درباره وضعیت اقتصاد آمریکا کاهش یافته است. بنابر ارزیابی کارشناسان، سرمایه‌گذاران از دلار و دارایی‌های دلاری مثل اوراق قرضه دولتی آمریکا به دلیل نگرانی از تورم، افزایش بدهی ملی و نشانه‌های مدیریت مالی ضعیف این کشور دور شده‌اند. علاوه‌بر این، سیاست‌های تجاری ناپایدار دولت آمریکا و انتقادهای صریح از فدرال رزرو، باعث ایجاد عدم قطعیت در مدیریت مالی آمریکا شده است.
دلار که همیشه به عنوان «پناهگاه امن» شناخته می‌شد، حالا با بحران اعتماد جهانی رو‌به‌رو شده است.مایکل پیرس، اقتصاددان ارشد آمریکایی در شرکت «آکسفورد ایکانامیکس» در این‌باره می‌گوید: «در کوتاه‌مدت، ارزش دلار بسیار تحت تأثیر احساسات بازار، موقعیت سرمایه‌گذاران و نحوه محافظت آنها در برابر نوسانات ارزی است. در ابتدای سال جاری سرمایه‌گذاران بیش از حد روی دلار سرمایه‌گذاری کرده بودند، اما با افزایش بدبینی نسبت به اقتصاد آمریکا در نیمه اول سال، این روند معکوس شده است.» نیوزویک به گمانه‌زنی درباره احتمال بهبود اوضاع دلار پرداخته و می‌نویسد: «هرچند ارزش دلار در روزهای اخیر کمی
بهبود یافته است اما چشم‌انداز بلندمدت آن هنوز نامطمئن است.» مایکل پیرس در این باره معتقد است: «دلار سال‌ها قوی بود و اکنون بیش از حد ارزش‌گذاری شده به نظر می‌رسد، اما انتظار می‌رود که دلار طی سال‌های آینده به تدریج تضعیف شود.»
نظرات