چالش‌های توافق احتمالی موقت ایران و آمریکا

گروه بین الملل عصر قانون: انتشار اخبار پیرامون مذاکرات رفع تحریم و برخی گمانه زنی‌ها در مورد مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان منتشر شده که هیچکدام تا به امروز به صورت رسمی منتشر تایید نشده است. محمد مرندی هم به عنوان مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره کننده هسته‌ای وزارت امور خارجه در گفتگویی هر گونه مذاکره با آمریکا را رد کرده است.

در میان این اخبار مسئله توافق موقت بین ایران و آمریکا به گوش می‌رسد که از چند ماه پیش با کاهش احتمال احیای برجام در فضای رسانه‌ای و دیپلماتیک منتشر شد که گروه بحران نام این راهبرد را فریز در مقابل فریز گذاشته است. به این معنا که تهران بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف می‌کند و در مقابل بخشی از تحریم‌ها هم متوقف می‌شود.

تهران به صورت رسمی اعلام کرده است که مخالف این راهبرد و توافق موقت است. بنظر می‌رسد این نگاه تهران اصولی و منطبق با منافع ملی کشور است و توافق موقت نمی‌تواند منافع کشور را تامین کند و دوباره قرار گرفتن در یک چرخه باطل خواهد بود.

ایران با توافق موقت مخالف است چرا که اولا ایران در مذاکرات قبلی به توافقی دست پیدا کرده است که مبنای عمل طرفین آن توافق است و اگر آمریکا از آن خارج شده اقدام اشتباه آمریکا باید اصلاح شود نه اینکه یک مسیر انحرافی برای تامین نظر آمریکا ایجاد شود.

بنابراین آمریکا ابتدا باید به تعهدات سابق خود برگردد و مبنای عمل هم همان برجام است. در غیر اینصورت هیچ تضمینی وجود ندارد که آمریکا به توافق موقت هم پایبند بماند و نمی‌توان گفت اگر از آن هم خارج شد یک توافق دیگر امضا خواهیم کرد.

مسئله دوم اینکه توافق موقت پرونده هسته‌ای ایران و این مسئله و بحران ساخته شده توسط غرب را همواره زنده نگه خواهد داشته و به عنوان یک اهرم همیشگی علیه ایران عمل خواهد کرد .

در حالی که ایران با توافق سال ۹۴ مسائل خود با آژانس و شورای امنیت را حمل کرده است و به اعاده آن‌ها تن نخواهد داد. توافق موقت به معنی نگه داشتن کشورمان در شرایط بحرانی و تحت فشار گذاشتن آن است و اینکه اجازه ندهند پرونده ایران به روال عادی برگردد. چرا که در این صورت هم تبلیغات علیه ایران هم اثر خواهد شد و هم اینکه بخش زیادی از نظارت ها باید کاهش پیدا کند.

نکته سوم اینکه ایران نیازمند ارائه قطره چکانی منابع مالی خود و یا اجازه فروش نفت نیست اولا با راهبرد شکستن تحریم‌ها امروز ایران بسیاری از نیازهای مالی و تجاری خود را مرتفع کرده و در ثانی باید به این نکته توجه کرد که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور عضو سازمان ملل و متعهد به قوانین بین‌المللی می‌خواهد از تمام حقوق خود استفاده کند و معنی ندارد غرب بخواهد در قبال لغو یک تحریم غیر قانونی ما را از بخشی از حقوق قانونی خود محروم کند. در واقع توافق موقت متوازن نیست و به نفع غرب است. یعنی ما فعالیت های قانونی خود را متوقف می کنیم و در مقابل غرب اجازه می‌دهد که به پول خود در دیگر کشورها دسترسی داشته باشیم یعنی امتیاز نقد به طرف می‌دهیم و در واقع هیچ امتیازی کسب نمی‌کنیم.

بنابراین تهران نباید زیربار توافق موقت برود. راهبرد ایران در پرونده هسته‌ای مشخص است. احیای توافق سال ۱۳۹۴ و عمل طرفین به تعهدات خود، در این صورت تهران هم به تمام تعهدات خود عمل خواهد کرد. اما اگر طرفی از برجام خارج شد باید متحمل هزینه شود نه اینکه بخواهند به ایران محدودیت های جدیدی اعمال کنند که مسئله توافق موقت دقیقا در همین مسیر قابل تحلیل و ارزیابی است. پس مخالفت تهران با توافق موقت تامین کننده منافع کشور است و از این موضع نبایدکوتاه بیایید.

نگارنده: جعفر برزگر