به گزارش گروه سیاسی عصر قانون شبکه خبر در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری با آقایان عبدالله مرادی، مدیرکل سیاسی وزارت کشور، قدرتعلی حشمتیان رییس خانه احزاب ایران و علیرضا محجوب دبیرکل خانه کارگر و حمیدرضا ترقی، قائم مقام دبیرکل حزب موتلفه اسلامی (به صورت ارتباط تلفنی) موضوع رقابت واقعی، حضور احزاب و گروه‌های سیاسی در انتخابات ۱۱ اسفند را بررسی کرد. سوال: آقای دکتر حشمتیان شما رییس خانه احزاب ایران هستید بفرمایید برای شکل گیری یک رقابت واقعی نقش احزاب و کارکردهای آن‌ها چیست؟ حشمتیان: آنچه مسلم هست در هر کشوری به احزاب توجه بشود قطعاً مردم بیشتر پای کار آمده و مشارکت می‌کنند در رقابت‌ها، ما خوشحال هستیم در زمانی که احزاب در این کشور شکل گفت حدود دویست و پنجاه و شش تا حزب مجوز گرفتند و کم کم قانون لحاظ شد و به صد و چهل تا رسید و الان امشب به صدو سه تا اعلام شد، هفتاد و سه تا حزب ملی و سی حزب استانی، این‌ها هم در بیست جبهه دارند خلاصه می‌شوند و این‌ها هم قرار است در این بیست جبهه با هم رقابت بکنند و در انتخابات هم همه مردم ایران می‌دانند انتخابات بهار احزاب هست من تشکر می‌کنم از صدا و سیما که برای اولین بار در گفت‌وگوی ویژه و در رسانه صدا و سیما از خانه احزاب دعوت کردند که ما بتوانیم با مردم صحبت بکنیم، به نظر من آنچه مسلم هست توجه به مردم، توجه به احزاب است، احزاب ضربه گیر نظام هستند، اگر به احزاب توجه بشود، آن مسائلی که داخل خیابان پیش می‌آمد، صدمه اش به مسئولین ما نمی‌رسد به احزاب به عنوان رابط بین مردم و مسئولین توجه می‌شود در حال حاضر آنچه مسلم هست و در خانه احزاب ما روی آن کار می‌کنم اولاً من وظیفه دارم از رییس جمهور محترم و وزیر محترم کشور و همکاران شأن در مدتی که بنده به عنوان رییس خانه احزاب به عنوان دو دوره، دوره اول و دوره دوم انتخاب شدم، تشکر ویژه داشته باشم منتها نافرمانی است الان در حال حاضر، رییس جمهور می‌آید دستور می‌دهد به اصطلاح یک ساختمانی در اختیار خانه احزاب بگذارید در جلسه‌ای که ما حدود چهل و – پنجاه تا حزب خدمت شأن بودیم، وزیر کشور این دستور را به شهردار می‌دهد و شهردار اجرا نمی‌کند نافرمانی باید در مرحله اول در بدنه دولت حذف بشود و بیاید یواش یواش در بحث انتخابات شکل گیری پیدا بکند. سوال: الان این احزابی که حضرتعالی می‌فرمایید منظورتان از متحدالشکل و یک جا باید مستقر بشوند یا نه برای هر کدام فضای اختصاصی طلب می‌کند؟ حشمتیان: من تا مجلس پنجم نماینده بودم صد و بیست و هفت نماینده به عنوان اصول گرا بودند، به عنوان حزب الله بود، صد و هشت نفر به عنوان اصلاح طلب بودند و به عنوان مجمع حزب الله بودند، چهل و هشت نفر ما هم بودیم به عنوان مستقلین، جمع مستقل حزب الله که خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم و آقا فرمودند که خیر دنیا و آخرت شما در این است که آزاد و مستقل باشید و این راه را ادامه بدهید و الان در حال حاضر سه جریان در کشور هست، جریان اصول گرایان، اصلاح طلبان، مستقلین و اعتدال گرایان، خانه احزاب از سال هشتاد شکل گرفته که بنده هم به عنوان یکی از بنیانگذاران خانه احزاب هستم، کل احزاب در خانه احزاب خلاصه می‌شوند تمام احزاب در خانه احزاب عضو هستند، ساختمانی که ما مطالبه کردیم برای خانه احزاب به دلیلی بود که وزیر بین الملل چین، به ایران آمدند ما جا نداشتیم که با آن‌ها ملاقات کنیم، آقایان خواهش کردیم رفتیم وزارت کشور با آن‌ها ملاقات کردیم، بعد در ملاقاتی که با آقای رییس جمهور داشتیم من شوخی کردم با رییس جمهور، گفتم ساختمان شعبان بی مخ در اختیار احزاب گذاشتید به عنوان خانه احزاب، از آن طرف ما می‌رویم چین، در چین ما را می‌روند کاخ، ببینید احزاب در کشور دیگر دولت در اختیارشان است ولی در کشور ما دولت اصلاً به احزاب توجه ندارد. سوال: آقای مرادی چقدر وزارت کشور پای کار احزاب هست و چقدر نقش حمایتی را دارد برای احزاب؟ مرادی: من مناسب می‌بینم قبل از هر نکته‌ای تعریف حقوقی داشته باشم از حزب، جبهه و واژگانی که امکان دارد درگفت‌وگوی ویژه استفاده بشود و مخاطب لازم است که تعریف دقیق آن‌ها را بداند، خوب حزب تشکیل یافته از تعدادی اشخاص هستند که در راستای کسب قدرت سیاسی یا نقد قدرت، مشارکت در قدرت و برای اصلاح آن تشکیل یک حزب اعلام می‌کنند، جبهه سیاسی ائتلافی هست از احزابی که همسو هستند، همگرا هستند در کنار هم می‌آیند یک کار مشترک آغاز می‌کنند که به نام جبهه در قانون به آن‌ها گذاشته شده است و نکته بعدی کمیسیون ماده ده احزاب است، در قانون احزاب پیش بینی شده است کمیسیون فراقوه‌ای با حضور نمایندگان دولت، نمایندگان قوه مقننه و همچنین قوه قضاییه و همین طور دو تن از نمایندگان خود احزاب به انتخاب احزاب این کمیسیون را شکل می‌دهند این کمیسیون تلاش می‌کند بر تأسیس احزاب در روندهای آن‌ها نظارت می‌کند و یا اگر تخلفاتی اتفاق افتاد آن‌ها را بررسی کند ولی، چون این سه عنوان حزب جبهه و کمیسیون ممکن است زیاد به کار برده بشود لازم می‌دانم این تعریف را داشته باشم بر مبنای قانون؟ واقع مطلب این است که وزارت کشور و دولت نقش تنظیم گر و تسهیل گر دارد برای فضای سیاسی کشور، واقعاً در طول دولت سیزدهم تلاش شده است نگاه جناحی به موضوع احزاب اتفاق نیافتد، یک نگاه ملی، یک نگاه قانونی، مبنای کار باشد برای کشور، برای وزرات کشور و برای کمیسیون احزاب تفاوت نمی‌کند احزاب اصول گرا، اصلاح طلب و یا مستقلین، تلاش شده است از همه ظرفیت‌های احزاب استفاده بشود به جهت اینکه ما واقعاً احزاب را یک فعالیت اجتماعی، مشارکت سیاسی می‌دانیم، از هر نوع، از هر سلیقه‌ای که باشد، در نهایت کمک کننده است به فرهنگ مشارکت، کمک کننده است به مردم سالاری دینی و ارتقای فرهنگ و ارزش‌هایی که ما در صندوق رأی آن را دنبال می‌کنیم به همین جهت ما در این دوره واقعاً تفاوت نبوده است به اینکه ما در وزارت کشور با حزب موتلفه سیاسی کار داشته باشیم یا کارگزاران سازندگی، از حزب مردمی سالاری گرفته تا حزب ایثارگران، از از جبهه پایداری گرفته تا اتحاد ملت، تلاش شده است همه احزاب را آن جایی که قانون ایجاب می‌کند، کمک کنیم و تسهیل کنیم فرآیندهای احزاب را که بتوانند ان شاءالله پویاتر و فعال‌تر حضور داشته باشند در عرصه‌های سیاسی. سوال: برمی گردیم به آن مطالبه آقای دکتر حشمتیان، تعداد این احزاب یا کمیسیون‌هایی که هستند عدد قدری متغیر است، حالا من در سایت خود وزارت کشور یک عدد متفاوتی دیدم از آنچه که وزیر کشور امروز اعلام کردند، حضرتعالی همینطور و آقای حشتمیان، این عدد چرا متغیر است، آیا مجوزی ابطال شده است، آیا مجوزی اضافه شده است، این را دقیق بفرمایید لطفاً؟ مرادی: تعداد احزاب به طور مرتب در کمیسیون به جهت فرآیندهای مختلفی که دارد یعنی احزاب وقتی با هیئت مؤسس آن‌ها موافقت می‌شود یک فرآیندی را باید طی کنند تا به صدور پروانه برسند ما در این لحظه هیچ حزبی و هیچ پرونده حزبی ابطال نشده است بالعکس افزایش داده است احزاب را در این دو سال اندی از دولت را داریم، تقریباً فکر می‌کنم بیست حزب در این دولت تأسیس شده است و اضافه شده است به احزاب، اما آمار دقیق که دقت لازم را داشته باشم ما در کشور مجموعه صد و چهل و سه حزب داریم، احزابی داریم که مجامع عمومی خودشان را طبق اساسنامه برگزار نکردند، لذا از فرصتی که قانون برای آن‌ها پیش بینی کرده است در ماده هشت قانون انتخابات نمی‌توانند استفاده بکنند و هنوز ارکان خودشان، دبیرکل خودشان و بیانیه شورای مرکزی خودشان را انتخاب نکردند. به همین جهت ما از این صد و چهل حزب تقریباً چهل تای آن غیر فعال است و صد و سه حزب فعال داریم؛ که در سطح ملی و استانی فعالیت می‌کنند. سوال: این مطالبه آقای حشمتیان دارد اشاره کنیم پیغام ایشان به وزیر محترم می‌رسانید، پیگیری کردید اصلاً این موضوع مطرح شده است یا نه؟ مرادی: خانه احزاب در این دولت توجه جدی بوده است هشتمین دوره خانه احزاب آغاز شد در این دولت واقعاً حمایت‌های جدی صورت گرفت به جهت اینکه وزارت کشور خانه احزاب یک محل گفت‌وگوی سیاسی می‌داند، با همه سلایق به همین جهت تلاش کردیم که این خانه بتواند با حمایت‌های مجموعه ارکان دولت بتواند فعالیت‌های خودش را ادامه بدهد، اما یک مطالبه ساختمان دارند که شهرداری تهران در گذشته یک ساختمان تاریخی را به خانه احزاب تحویل داده است، اما خوب دوستان شاید به جهت فراخی فضای آنجا مطالبه ساختمان وسیعی تری را دارند. سوال: این آمار احزاب را هم شما توسط دوستان تان حتماً اصلاح بفرمایید که در سایت وزارت کشور به روز شده است در دسترس همگان باشد برویم سراغ سوال اول بنده که پاسخ روشن‌تری می‌خواهم از شما بشنوم آقای دکتر حشمتیان برنامه‌ها و کارکردهای احزاب چیست برای ایجاد یک رقابت واقعی؟ حشمتیان: خدمت شما من داشتم ادامه می‌دادم، اما چون دیگر وقت جناب آقای مرادی بود خوب دیگر بنده سکوت کردم ما خانه احزاب در سال سیصد و هشتاد شکل گرفت و کل احزاب کشور آمدند عضو خانه احزاب شدند عضو سه فراکسیون تشکیل شد، بیست و یک نفر به عنوان شورای مرکزی، هفت نفر اصول گرا، هفت نفر اصلاح طلب، هفت نفر ستقلین و اعتدال گرایان، باز یک بازرس از این‌ها به عنوان اصلی از هر کدام و یک بازرس هم به عنوان علی البدل، ما علی رغم اینکه سه فکر جدا هستیم ولی داریم با هم کار می‌کنیم. ولی بنده در مجلس پنجم از بنیانگذاران تفکر مستقلین بودم.چون بحث جناب آقای مرادی بود بنده سکوت کردم ما خانه احزاب در سال ۱۳۸۰ شکل گرفت و کل احزاب کشور آمدند عضو خانه احزاب شدند، و سه فراکسیون تشکیل داده شد، ۲۱ نفر به عنوان شورای مرکزی، هفت نفر اصولگرا، ۷ نفر اصلاح طلب، هفت نفر مستقلین و اعتدالگرایان، باز یک بازرس از اینها به عنوان اصلی، که از هرکدام یک بازرس علی البدل، اینها ما علی رغم اینکه سه فکر جدا هستیم ولی با هم داریم کار می‌کنیم، همانطوری که عرض کردم خدمت تان در مجلس پنجم بنده بنیانگذار تفکر مستقلین بودم که خدمت آقا هم رفتیم با دوستان مان. سوال: آقای دکتر عذر می‌خواهم فرمایش شما را قطع می‌کنم، قدری می‌خواهم از این مقدمه عبور کنیم برسیم به نقش کارکردی که احزاب خواهند داشت. حشمتیان: من می‌خواهم به همین موضوع بپردازم، تا مقدمه را اول کامل نکنم، شاید نتوانم دفاع بکنم، بعد از ۲۱ حزب هستیم و آنجا هم فعالیت می‌کنیم، خانه احزاب خودش علی رغم اینکه صنفی است ولی کل احزابی که با خانه احزاب کار می‌کنند همه سیاسیند و در همین جبهه‌ها فعالیت می‌کنند، قطعاً در کشوری که به احزاب توجه بشود قطعاً به مردم توجه شده، ما بیاییم مقایسه کنیم، از اول انقلاب تا حالا یازده دوره مجلس داشتیم، من رفتم بررسی کارشناسانه انجام دادم، مجلس پنجم با ۷۲ دو دهمش، ۷۲ و شش دهم درصد بالاترین مشارکت را داشته، در مجلس یازدهم ۴۰ درصد، علتش چی بوده؟ در مجلس پنجم به احزاب توجه شد و احزابی که بودند، اما پای کار آمدند و آن مجلس شکل گرفت با آن قدرت که هر سه فراکسیون هم بودند، در مجلس یازدهم، چون فقط اصولگراها بودند، اصلاح طلب‌ها و مستقلین تقریباً حذف شده بودند مردم مشارکت آن چنانی نداشتند. سوال: شما الان این تجربه‌ای که از مجلس پنجم در اختیار دارید و نقش و کارکرد احزاب را برشمردید چقدر این کارکرد و نقش را آوردید تزریق کنید به انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی؟ حشمتیان: ما آمدیم اولین حرکتی که کردیم از شورای نگهبان خواهش کردیم که فضا را باز بکند، ما درست است در آن دوره شاید هفت هشت هزار نفر شرکت داشتند ولی الان ۲۰ و چند هزار نفر، خانه احزاب همایشی ما جدیداً در وزارت کشور داشتیم. سوال: ۱۵ هزار نفر حشمتیان: نه تأیید صلاحیت شده‌ها ۱۵ هزار تاست، کلش را من می‌گویم، ما در وزارت کشور یک همایش داشتیم بنده رفتم از آقای کدخدایی، آقای رهپیک، آقای توان نظیف دعوت کردم که بیایند تو همایش ما و با احزاب صحبت کنند، اصلاً توجهی به عرایض بنده نکردند، از رییس صدا و سیما جناب آقای جبلی دعوت کردند تشریف بیاورند با احزاب صحبت کنند، توجه نکردند، ماندیم، علی ماند و حوضش.آقای وزیر کشور آمدند صحبت کردند، آقای شاهچراغی و آقای مرادی و ما خودمان گرداندیم، حرف‌هایمان را هم زدیم، عرضی که آنجا من داشتیم، شما دارید آقای رییس ستاد انتخابات، می‌گویید ما ۱۳ هزار نفر تأیید کردیم، از آن ور هم باید بگویید ۱۳ هزار نفر هم رد شده دیگر، حرف بنده اثر کرد، حدود دو سه هزار نفر دیگر تأیید شدند و آمدند میدان، منتها چهره‌های شاخص تأیید نشدند، چهره‌هایی که مطرح بودند رأی آور بودند تو منطقه، تأیید نشدند و به طور مثال خدمت تان می‌گویم در یک حوزه اسم نمی‌آورم، شخصی رأی که آورده نصف رأی او را در دو دوره آقایی که آمده نماینده شد نتوانسته بیاورد، علتش چیه؟ که مردم دنبال کار هستند، مردم می‌بینند رغبت بکنند چکار کنند، الان تورم، گرانی، مشکلات اینها را که نباید، اول و اول باید احزاب با مردم صحبت کنند، بعد احزاب بیایند به مسئولان منعکس کنند، متأسفانه الان در حال حاضر هم دولت، هم مجلس از مردم بریدند، خبر ندارند داخل مردم چه می‌گذرد؟ تورم و گرانی را نمی‌بینند، فریاد بازنشستگان را نمی‌بینند، ما یواش یواش حل شده، علت این است که مشارکت می‌آید پایین، چرا از دوره پنجم ۷۲ و ۶ دهم درصد، یهو می‌آید ۴۰ درصد می‌شود، چون به خواسته مردم توجه نشد، چون چهره‌های واقعی را نیاوردند میدان، الان در تهران اصلاح طلبان نمی‌توانند لیست بدهند، چون چهره‌های شاخص شأن تأیید نشده، مستقلین نمی‌تواند لیست بدهند، چون چهره‌های شاخص شأن تأیید نشده، اصولگرا هم بین خودشان دارند مبارزه می‌کنند، دو گروه سه گروه هر چند، ما الان ۲۰ تا جبهه‌ای که آقای مرادی به آنها اشاره کردند بیش از نصفی از اینها اصلاً لیست نمی‌دهند، علتش چیه؟ چون چهره شاخص ندارند به عنوان سرلیست مطرح کنند توی مجلس برای مجلس آینده، من معتقدم آنچه که مسلم است اول بایستی دولتمردان به خواسته‌های احزاب توجه کنند، من تشکر کردم از رییس جمهور محترم به خاطر اینکه برای اولین بار در این دوره به احزاب وقت داد ما خدمتشان رسیدیم، رفتیم حرف مان را زدیم، حتی گله کردم، در دولت قبلی چهار بار من مکاتبه کردم رییس جمهور قبل به ما وقت ملاقات برای احزاب نداد و به همین دلیل، فرمایش جنابعالی این جوری من پاسخ می‌دهم، توجه به خواسته‌های مردم باعث افزایش مشارکت می‌شود، خواسته‌های مردم هم توسط کی گفته می‌شود؟ توسط احزاب، تحویل گرفتن احزاب همانگونه عرض کردم در چند تا کشور من رفتم، در کامبوج، آذربایجان، آلمان، چین و همه هم به عنوان نماینده احزاب رفتم، توجه می‌کنند به وضعیت احزاب ولی تو کشور ما مسئولین اصلاً احزاب را قبول ندارند. سوال: حالا آقای حشمتیان، من از طرف خود حالا به عنوان نماینده‌ای از همه عزیزان در رسانه ملی و آقای دکتر جبلی و همه آن کسانی که دل در گرو محبت مردم دارند این را عرض کنم که رسانه ملی انصافاً در این مدت خیلی خوب پای کار بود و ما از احزاب مختلف بدون اینکه رویکرد خاصی داشته باشیم یا صف بندی کنیم یا جناح بندی کنیم، هم از زمان پیش ثبت نام انتخابات تا همین امشبی که محضر هر دو عزیز هستیم مرتب از احزاب مختلف، جناح‌های گوناگون، گروه‌های سیاسی، بزرگان و عزیزان این احزاب آمدند و اینجا پاسخگو بودند و در محضر ملت شریف ایران صحبت کردند و دیدگاه‌ها و بیانات خودشان را خیلی آزادانه بیان کردند، به خاطر همین ما حالا باز یک ارتباط را هم داریم با دبیرکل محترم خانه کارگر جناب آقای علیرضا محجوب، آقای کارگر بفرمایید که نقش احزاب در ایجاد یک رقابت واقعی در انتخابات پیش رو کجاست؟ محجوب: به شما و همکار عزیزم که در مجلس خدمت شأن بودیم سلام می‌کنم و هم به همه شنوندگان عزیز برنامه، آقای حشمتیان مطالب تا حد زیادی فرمودند، اساساً دو دوره است حتی در این باب، در مجلس و شورای نگهبان کوشش می‌شود، اما این کوشش در انتها نتیجه خاصی را تو قانون انتخابات و بعد هم تو آیین نامه انتخابات که غرض این بود که انتخابات حزبی بشود یا در واقع نقش ممتاز احزاب بگیرند تا احزاب جلوه بکنند اتفاق نیفتاده. سوال: چرا این اتفاق نیفتاد، خود نقش احزاب چقدر می‌توانست به تحکیم این اتفاق کمک کند، چقدر خود احزاب آمدند پای کار و محکم ایستادند تا بتوانند خودشان نقش آفرین باشند؟ محجوب: متأسفانه، چون تو خود مجلس که این تصمیمات بایستی قانون گذاری بشود احزاب نقش پررنگی ندارند بنابراین خروجی، چون قانون باید تو مجلس نوشته بشود، قاعدتاً مجلس هم متولی آن است، وقتی تو مجلس این دیدگاه بیشتر می‌چربد به اینکه افراد خود را نماینده خودشان یا حوزه شأن منفعلا می‌شناسند، با اینکه نقش تلفیقی هم از احزاب مطرح شد، نقش افراد و احزاب با هم کنار هم مطرح شد، در انتها آنچه که حاصل شد همین سیستمی است که الان می‌بینیم که از گذشته نشسته، بنابراین تا انتخابات حزبی نشود، نمی‌توانیم نقش اساسی برای احزاب قائل بشویم این به معنای این نیست که نقش افراد ندیده گرفته بشود، اتفاقاً تاکیدم این بود که نقش افراد باشد، اما نقش ممتازتر مربوط به احزاب باشد، چون مجلس یک محلی است برای تصمیم دسته جمعی، حزب یک کانونی است برای فکر سیاسی دسته جمعی، حکومت دسته جمعی، رهبری دسته جمعی، این‌ها باید هم تمرین بشود و هم اصول و چارچوبش تو همه اعضا خصوصاً آنهایی که در مرکزیت احزاب هستند بشناسند، آشنا بشوند، بسیاریشان آشنا هستند، این مسیر می‌تواند به تصحیح بسیاری از چارچوب‌های کشور بیانجامد. سوال: حضرتعالی که در ادوار گوناگون نمایندگی مردم را در مجلس شورای اسلامی داشته اید، بفرمایید برای اینکه این نقش ممتازی که اشاره داشتید پررنگ‌تر بشود، چه تکاپویی داشتید؟ چه اقدامی آنجا انجام دادید؟ محجوب: در همه مباحث شرکت کردیم، شرکت داشتیم، از اول از مجلس پنجم که وارد شدیم تا آخر، این مسیر را دنبال می‌کردیم، چون اعتقاد داشتیم که نمی‌شود بدون کار جمعی یا فعالیت جمعی کاری کرد یک تفکر جمعی بشود، ولی عرض کردم اقبال در این مورد زیاد نبوده، آقای حشمتیان و دوستان دیگر آنجا شاهد هستند، می‌دانند که اقبال ناچیزی از این باب بوده. سوال: چرا؟ سوال اصلی همین جاست چرا اقبال کاملی به احزاب نشده است که نقش آفرین بشوند؟ مانع کار کجا بوده به نظر شما؟ محجوب: ببینید سوال جنابعالی مثل تقدم مرغ بر تخم مرغ است یا تخم مرغ بر مرغ است، ما عرضمان این است که وقتی تو حزب توی مجلس، تو دل مجلس که جز در مجلس اول و در مجلس و تا حدی مجلس سوم نقش ندارد، در مجالسی که خیلی فاصله گ رفته از آن مجالس اولیه، شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که خروجی قوی‌ای از مجلس بیرون برود، مگر اینکه احساس ضرورت تامی پیدا بشود، این احساس ضرورت به این واسطه که در بین مردم هم به خاطر اینکه احزاب هنوز به جایگاه ممتازی نرسیدند، این نقش ممتاز را پیدا نکردند، کسی هم به نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه شأن درخواست یا فشار کافی نمی‌آورد که بیایند و پای این مطلب بایستند و تمام بکنند این موضوع را. سوال: ما این سوال را برای ایجاد این نقش ممتاز بر خواهیم گشت و از آقای دکتر محتشمیان خواهیم پرسید، اما قبل از آن از آقای مرادی می‌خواهم این را بپرسم که چقدر بر عملکرد و کارکرد احزاب اشراف وجود دارد در وزارت کشور و چقدر این چارچوب و این ریل گذاری برای احزاب مشخص هست که بتوانند متناسب با آن اهدافی که در روز اول ایجاد آن حزب تعیین شده حرکت کنند؟ مرادی: من ابتدای کلام باید بگویم که آقای حشمتیان یک مقدار با شورو حرارت صحبت کردند اما باید جانب انصاف را در همه شرایط رعایت کرد، همه ارکان دولت، نظام در راستای مشارکت در راستای ترویج فضای باز سیاسی و تعبیر مقام معظم رهبری میدان باز رقابت، واقعاً دارند تلاش می‌کنند به خصوص مجموعه صدا و سیما که باید تشکر کرد، هم زحماتی که مجموعه سازمان دارد انجام می‌دهد برای کانال‌های تلویزیونی ویژه انتخابات و هم برنامه‌های متعدد، بالاخره در همین سال ما برنامه‌های صف اول را داشتیم که دوستان احزاب مختلف آمدند، نگاه‌های خودشان را بیان کردند، لذا باید در تبیین موضوعات به این مساله و این ایفای نقش هم توجه کرد، اما اینکه چقدر فضا و ساختار و زمینه‌ها فراهم هست من به نظرم می‌رسد که ما در سالی که گذشت در مرداد ماه قانون انتخابات مجلس را داشتیم، قانون انتخابات مجلس ماده هشتی دارد که به گمان بنده فضای سیاسی کشور و ریل گذاری مناسبی برای احزاب فراهم کرد، چه اینکه در آن ماده بیان می‌کند فقط احزاب و جبهه‌های سیاسی می‌توانند فهرست‌های انتخاباتی را ارایه بدهند، این انحصار فعالیت سیاسی در احزاب یک اتفاق مهم است برای فضای سیاسی کشور، بالاخره در فضای کلان کشور امر سیاسی متکثر است، همه اقشار مختلف، طیف‌های مختلف، طبقات مختلف از معلمان و فرهنگیان گرفته تا برسیم به اقشار مختلف، مناطق مختلف، سلبریتی ها، همه در امر سیاسی نقش آفرینند، حالا بعضی‌ها به درستی و بعضی‌ها به اشتباه، اما انحصار امر سیاسی و اکت سیاسی به احزاب اتفاقی است در ماده ۸ قانون انتخابات رخ داده، به گمان من یک فرصت بسیار مهم است انتخابات برای احزاب، یعنی ما به این شکل باید به انتخابات نگاه کنیم ضمن اینکه انتخابات یک رقابت سیاسی است بین گروه‌های مختلف، اما انتخابات یک فرصت هم هست، فرصت برای اینکه سنجش بشود احزاب ما چهره‌های سیاسی ما چقدر توان دارند برای تولید معنای سیاسی، چقدر توان دارند برای برنامه، چقدر توان دارند که در ارتقا کیفیت حکمرانی نقش ایفا کنند و برنامه‌های مختلف خودشان، چه کسی بیش از احزاب واقعاً صلاحیت دارد برای ارایه این برنامه، من به نظرم هیچ شخصیت حقوقی دیگری ما نداریم از کانون‌ها گرفته، تا انجمن‌ها و دیگر مجموعه‌های حلقه‌های میانی، هیچکدام به اندازه احزاب به این میزان صلاحیت ندارند که در حوزه‌های مختلف حکمرانی، از عرصه سیاست داخلی تا خارجی، سلامت، آب، انرژی، آموزش بتوانند حرف بزنند و فضا برایشان باز باشد، اما در اینجا حتماً لازم است که یک خود انتقادی احزاب داشته باشند اگر ما می‌خواهیم آن بهار احزاب را در پیش داشته باشیم، اگر می‌خواهیم پویایی سیاسی را داشته باشیم به نظرم بیش از هر چیزی خود انتقادی در درون احزاب لازم است به گونه‌ای که بتوانند واقعاً برای حل مشکلات کشور برای تحول برای پیشرفت، برنامه ارایه بدهند و پیش پای مردم برنامه خلاصه بگذارند. سوال: آقای دکتر مرادی این ماده هشت قانون انتخابات برای این فرصت که در اختیار احزاب هست که بتوانند فهرست‌های متحدی را در حوزه‌های انتخابیه بدهند که آن تعداد کرسی‌ها متعدد هست، آین آیا مانعی نیست برای عدم حمایت از حوزه‌های انتخابیه ای که یک یا دو مثلاً کاندیدا یا فرصت کرسی مجلس را دارند؟ مرادی: نه به طور برابر این فرصت فراهم است برای احزاب در همه جبهه، در همه حوزه‌های انتخابیه چه تک نمایندگی، چه چندنمایندگی این فضا فراهم است، فقط شاید احزاب استانی به جهت اینکه سطح فعالیت آنها استانی تعریف شده در سطح یک استان بتوانند این اقدام را داشته باشند، اما برای احزاب ملی و برای جبهه‌های فعال در سطح ملی در گستره ملی در همه حوزه‌ها این امکان فراهم است. سوال: برخی از اشخاص و سرآمدان و چهره‌های سیاسی می‌بینیم خارج از این لیست‌های حزبی خودشان می آیند و فهرست ارایه می‌دهند، آیا این قانونی هست؟ قانونی نیست؟ نگاه وزارت کشور به این موضوع چیه؟ مرادی: این در عرصه انتخابات فهرست‌های متعدد اتفاق می‌افتد، از سوی چهره‌های مختلف، مجموعه‌های مختلف و به نظر ما هر چیزی کمک کند به عرصه مشارکت، هر چیزی که درون میدان باز رقابت بتواند تأثیر مثبت داشته باشد مورد استقبال است، هرچند ما علاقه مند هستیم این فضا در اختیار احزاب جبهه‌های سیاسی قانونی باشد به جهت اینکه قاعده مندی فضای سیاسی کشور را از این طریق می‌توانیم بهتر به آن برسیم. سوال: برسیم به این خود انتقادی که آقای دکتر مرادی اشاره کردند، به احزاب، به هرحال آقای محجوب هم در لفافه اشاره کردند به مجلس یک و دو و سه، حضرت عالی هم به تاکید مجلس پنجم را می‌فرمایید، از اینها عبور کنیم برسیم به نقشی که خود احزاب می‌توانند داشته باشند، برای جلب مشارکت بیشتر، نقش آفرینی بهتر؟ حشمتیان: هدف ما احزاب این است که مدرس‌ها به مجلس بروند، مدرس‌ها بایستیی شجاع باشند، مدرس‌ها باید وابستگی به قدرت نداشته باشند، مدرس‌ها باید در اختیار دولت نباشند، چرا بنده عرض می‌کنم مجلس یازدهم و جناب آقای مرادی هم یک جور فرمودند، فکر کردند من از این دولت انتقاد کردم، بنده از دولت گذشته دارم انتقاد می‌کنم به خاطر اینکه مجلس یازدهم در دولت گذشته شکل گرفت، اگر آنها می‌آمدند با شورای نگهبان هماهنگ می‌شدند، البته در این دوره هم هماهنگ نشدند، این را هم من واقعیت را به شما می گویم به خاطر اینکه الان خود شورای نگهبان موقعی که با احزاب حاضر نیست یک جلسه بگذارد، حاضر نیست بیاید دلایل رد صلاحیت این آقایانی که رد صلاحیت شدند به آنها بگوید، خب اینها چطور می‌خواهند تا پای صندوق بیایند؟ بنده رفتم در چندین. سوال: خب به نامزدها اعلام می‌شود دیگر؟ حشمتیان: خیر، اعلام نشده. سوال: به خود شخص نامزد اعلام می‌شود که چرا رد صلاحیت شده دیگر؟ حشمتیان: خیر، نشده من الان بیایم نمونه، ۱۰ تا دبیرکل، ۲۰ دبیرکل به جنابعالی معرفی کنیم، یکی شأن را علی رغم اینکه تقاضا کردند یا حتی به رییس جمهور گذشته که رد صلاحیت شده به او نگفتند، چکار کردی، من نمی‌خواهم از کسی دفاع بکنم، بنده عرض کردم که از آقای رییسی تشکر می‌کنم، چون برای اولین بار به احزاب کشور وقت ملاقات دادند، ولی با شور و جو، من صحبت نمی‌کنم، من واقعیت‌ها را دارم می گویم، تورم پدر مردم را درآورده، گرانی مشکلات مردم اصلاً واقعاً داد می‌زند، مشکلات بازنشسته‌ها، یارو بازنشسته بنده خدا رفته دارد صاحب چند تا نوه شده، از این ور دارند حقوق‌هایش را باید التماس بکند من می‌خواهم خدمت شما عرض کنم دولت محترم از بالا قدرتش حاکم است ولی در پایین اجرا ضعیف است، نمونه اش عرض کردم خدمت تان، چند مورد دیگر هم می گویم، رییس جمهور دستور می‌دهد، می‌آید تو وزرا دستور می‌دهند، رده‌های پایین اجرا نمی‌کنند، پس به همین دلیل یکی از دلایل مشکلاتی که است که عدم مشارکت را در پی دارد بی توجهی به خواسته‌های مردم است، خواسته‌های مردم هم از کجا توجه بهشان می‌شود؟ از طریق احزاب، بنده عرض کردم خدمت شما در حال حاضر ما بایستی فکر کنیم و بدانیم که سه گروه در کشور هستند، یک گروه، گروه تندروها که قدرت را در اختیار دارند و همیشه هم می آیند، یک گروه قدرت اصولگرایی که به اصطلاح رده وسط هستند که مقداری به بازی می گیرنشان تو مجلس. در حال حاضر ما باید فکر کنیم سه گروه در کشور هستند، یک گروه به عنوان گروه تندروها که قدرت را در اختیار دارند و همیشه می آیند جلو، یک گروه به اصطلاح اصول گراهایی که رده وسط هستند که مقداری با بازی می گیرندشان و توی مجلس هستند و یک گروه حتی خود اصول گراهایی که به قولی معتدل‌تر هستند اینها هم تحویل نمی‌گیرند، الان خود اصول گرا به من مراجعه کردند به عنوان رییس خانه احزاب، چند تا از دبیران کل احزاب اصول گرا به من مراجعه کردند که من را رد صلاحیت کردند و به من نگفتند مشکل تو چیست، اصلاح طلب به من مراجعه کرده است و شورای نگهبان ده بار نامه نوشتم ولی به من نگفتند که مشکل تو چیست. سوال: آقای مرادی این اعلام به رد صلاحیت و دلایلش را شما اطلاع دارید که به نامزدها اعلام شده است یعنی به داوطلبین پیش از اینکه نامزد قلمداد بشوند مرادی: به نظرم توی قانون اتفاق می‌افتد بله انجام می‌شود. سوال: بسیار خوب، همکاران من این موضوع را پیگیر می‌شویم، اگر عزیزی بخواهد پاسخ بدهد خدمت تان عرض خواهیم کرد. حشمتیان: چند دلیل است که مشارکت ضعیف می‌شود، یکی فضا موقعی باز می‌شود، آقا می‌فرمایند که تمام تفکرها و گرایش‌ها گیرم در این مسابقه شرکت کنند، خوب شورای نگهبان این را گوش بگیرد، آقا می‌فرمایند امنیت، سلامت، رقابت و مشارکت، اینها را می‌فرماید ولی شورای نگهبان به آن توجه نمی‌کند من نمی‌خواهم بیایم مدعی شورای نگهبان بشوم، مملکت به شورای نگهبان نیاز دارد و کشورهای دیگر هم همچین سیستمی دارند از زیر فیلتر رد بشوند ولی من هرچه می بی نم آنچه مسلم هست صدا و سیما را انتقاد کردم، خوبی اش را هم بگویم، در مشارکت هم، آمد اعلام کرد که نفری صد و پنجاه میلیون تومان برای ثبت نام در این مناظره، من نامه نوشتم به آقای جبلی، ایشان لطف کرد به نامه من توجه کرد و تهران را کرد چهل میلیون تومان و استان‌ها را هم کرد ده میلیون و پنج میلیون من از این طرف هم تشکر می‌کنم ولی من دوست دارم که رییس سازمان صدا و سیما و معاون محترمش بیایند در خانه احزاب و در جلسات شورای مرکزی شرکت کنند. آقای وزیر کشور شرکت می‌کند، آقای معاون سیاسی می‌آید شرکت می‌کند و مدیرکل محترم سیاسی شرکت می‌کند، استاندار می‌آید شرکت می‌کند ولی در بقیه بدنه دولت من می‌بینیم که به احزاب توجه نمی‌شود.من استدعا دارم در این برنامه الان کل ملت ایران هم می‌شنوند اگر وضعیت به این وضع پیش برود، قطعاً بالاتر از مجلس یازدهمی نخواهیم داشت چون اینها بایستی چون مشارکت ببریم بالا در همین مدت کوتاه بیاید دولت تسهیلاتی را برای مردم فراهم بکند، برای جوانان، مشکلات تورم، مشکلات اقتصادی، مشکلات ازدواج جوانان، مشکلات تورم، مشکلات فضای باز در همین چند روز مانده تعدادی از چهره‌های سیاسی اصول گرا، اصلاح طلب، مستقل و اعتدال که بتوانند لیست بدهند قطعاً مردم با توجه به لیست در شهرهای بزرگ شرکت می‌کنند. سوال: آقای حمیدرضا ترقی قائم مقام دبیر کل حزب موتلفه اسلامی بفرمایید نقش احزاب برای افزایش مشارکت و ایجاد یک رقابت واقعی چیست؟ ترقی: از صدا و سیما تشکر می‌کنم از برنامه‌هایی که در این دوره که برای توجه افکار عمومی جامعه به مسئله انتخابات به کار بردند و هم در رابطه با تسهیلاتی که برای تبلیغاتی نامزدها قائل شدند و ایجاد کردند. نکته مهمی که اشاره کردید و دوستان هم توضیحاتی در این زمینه دادند من به نظرم می‌رسد که این احزاب در انتخابات نباید حالت تزیینی داشته باشد و صرفاً در زمانی که انتخابات می‌خواهد برگزار بشود دولت به فکر احزاب بیافتد و دنبال احزاب بیاید و از آنها کمک بگیرد برای افزایش مشارکت، بلکه احزاب این توانایی و این کارکرد را دارد که در طول سال و سال‌های مختلف این همکاری را با دولت در زمینه افزایش و رشد مشارکت مردم منوط بر اینکه اولاً به احزاب به عنوان حلقه میانی بین مرد م و دولت و نظام در واقع نگاه بشود، ثانیاً امکانات لازم برای اینکه احزاب بتوانند یک کارکرد مثبتی به لحاظ برنامه ریزی، به لحاظ کارکردی، به لحاظ بالا بردن رشد سیاسی آحاد جامعه داشته باشند، امکاناتی در اختیار آنها بگذارد، از آن طرف خود احزاب بتوانند از حالت برگزاری جلسات گعده ای به جلسات و در واقع برنامه ریزی مناسبی که بتواند هم به کارکردی جامعه کمک بکند و هم نظارت شأن تقویت بکند بر قدرت و همه دستگاه‌های اجرایی که در کشور هستند، اصل هشتم قانون اساسی بتوانند محقق بکند و اینها همه اش نیاز دارد که هم احزاب خودشان را تقویت بکنند، هم اینکه دولت به عنوان حلقه میانی به آن توجه بکند. نکته مهمی که در اینجا به نظر می‌رسد و باید ترغیب کرد مجلس یازدهم همین نکته‌ای است که آقای مرادی به آن اشاره کردند بر اصل، بند هشتم قانون جدید انتخابات، این نکته انحصار تبلیغات و معرفی نامزدها و حمایت از نامزدها به احزاب داده شود، منتها همان طور که خود جناب آقای مرادی اشاره کردند که خوب اگر قرار است، گروه‌های اجتماعی، تشکل‌های فرهنگی و غیره و ذالک بیایند کاندید معرفی بکنند درست است ممکن است به مشارکت کمک بکند اما این نظام سیاسی دچار آسب می‌کند یعنی نقش احزاب، در اینجا خودش را نشان می‌دهد که اگر احزاب در واقع وظیفه این کار را بدانند برعهده شأن است قبل از اینکه اصلاً انتخاباتی شروع بشود می‌روند روی نیروها کار می‌کنند و روی واجد شرایط شدن این نیروها سرمایه گذاری می‌کنند، کادر می‌سازند برای این بتواند عنصر مفیدی در مجلس باشد، نه اینکه فقط در زمان انتخابات یک دفعه بروند دنبال آدم بگردند، دنبال نیرو بگردند که ببیند که چند درصد می‌تواند، چند درصد توانایی کار دارد، آن را به مردم معرفی بکنند، لازمه این کار این است که قانون مجلس الحمدالله تصویب کرده است و اولین بار است، که این انحصار را به عهده احزاب گذاشته است این قانون را هم در این انتخابات دقیقاً اجرا شود توسط فرمانداری‌ها و توسط وزارت کشور، وزارت کشور اجازه ندهد به گروه‌های ناشناس و ناآشنا که شناسنامه‌ای ندارند و فردا هم پاسخگو هم نیستند، این احزاب هستند که باید در واقع فردا پیش وزارت کشور و کمیسیون ده ماده احزاب پاسخ بدهند که شما چه کسی را معرفی کردید و بعد هم بتوانند این پاسخگویی را از نماینده‌ای که به مردم معرفی کردند رأی آورده است این پاسخگویی را هم از او هم داشته باشد و این طور باشد به نظر می‌رسد نقش احزاب خیلی افزایش پیدا می‌کند منتها الان شما می‌بینید برای یک پوستر و بنر تبلیغاتی در سطح شهر چقدر باید هزینه بکند. سوال: در حد یک دقیقه می‌توانیم جمع بندی شأن بشنویم؟ مرادی: جمع بندی مختصر و در ادامه بحث داشته باشم به نظرم باید به این اشاره کرد حتماً که فعالان حزبی در کشور ما حتماً باید دارای شاخص باشد ما آسیب‌های متعدد در گذشته، در فرهنگ سیاسی داشتیم، اما آینده‌ای که در پیش هست را باید تمرین کنیم، احزاب و گروه‌های سیاسی مختلف، این زمینه به نظرم در فضای نظام مردم سالاری دینی در قانون انتخابات و قانون احزاب فراهم هست اما تمرین، ممارست می‌خواهد و کمک می‌خواهد که این اتفاق رخ بدهد. حشمتیان: ما بایستی نمایندگانی داشته باشیم در اختیار دولت نباشد یعنی باید نمایندگان مردم، نمایندگان مردم باشند مثل مدرس باشند و ضربه گیر برای نظام باشند و گوش به فرمان مقام معظم رهبری، آنچه که مسلم هست این است که الان در حال حاضر نافرمانی هم در احزاب هست و هم در دولت است و برای رفع این بایستی همه دست به دست هم بدهیم، برای بالابردن مشارکت همه متحد شویم.