موضوع خودرو در ایران همیشه به نارضایتی مردم گره خورده است. طی چند سال اخیر هم که توازن میان نیاز بازار و عرضه خودرو توسط دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا به هم خورده این نارضایتی بیشتر شده است زیرا این شرکت‌ها در این چند سال از هر فرصتی برای بهره‌برداری از این ناترازی به نفع خود و به ضرر مردم استفاده کرده و مرتکب تخلفات متعددی شده‌اند. تخلفاتی که با سکوت دستگاه‌های نظارتی چون وزارت صمت و تعزیرات هر بار عجیب‌تر و واضح‌تر شده است. یکی از این تخلفات که تعداد زیادی از مشتریان ایران‌خودرو را درگیر کرده و این روزها در فضای رسانه‌ای کشور هم انعکاس زیادی داشته، مربوط به تغییر موتور سورن‌پلاس‌های ثبت‌نامی سال ۱۴۰۱ است. در آن سال وزارت صمت از طرف مجلس تحت فشار بود به همین دلیل ایران‌خودرو برای کاهش فشار مجلس به وزارت صمت، اعلام کرد که قصد دارد به همه متقاضیانی که در طرح پیش فروش شرکت کنند حداکثر طی دو سال خودرو بدهد. با برگزاری این طرح و فرارسیدن موعد تحویل خودرو به برخی متقاضیان در سال ۱۴۰۲، مشخص شد که ایران‌خودرو محصول سورن پلاس را بر خلاف تعهدات به موتور ضعیف‌تر و ارزان‌تر تجهیز کرده و با این وجود قیمت را نیز افزایش داده است. پس از این تخلف، اعتراضات گسترده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌ای علیه ایران‌خودرو شکل گرفت اما این شرکت تاکنون هیچ توجهی به این اعتراضات نکرده و در دنیای موازی خود که سراسر آرام است و تمام خریداران در آن راضی هستند، به تخلفاتش ادامه داده است. در این شرایط وزارت صمت به عنوان متولی سامانه ۱۲۴ و وزارت دادگستری به عنوان سازمان تعزیرات حکومتی و متولی سامانه ۱۳۵ که مسئولیت نظارت بر خودروسازها را بر عهده دارند هم هیچ واکنشی به این تخلف نشان نداده‌اند و مردم را در مقابل تخلفات ایران‌خودرو تنها و بی پناه گذاشته‌اند. تخلف ایران‌خودرو در ماجرای سورن پلاس چگونه رخ داده است؟ در این راستا جمال علیزاده قمشه‌ای کارشناس اقتصادی صنایع بزرگ در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: در طرح ۱۴۰۱ طبق اطلاعیه ایران‌خودرو قرار بود سورن پلاس با موتور EF7 به مشتریان تحویل داده شود اما با فرارسیدن موعد تحویل این خودرو به مشتریان، شرکت اعلام کرده که موتور این محصول از نوع XU7P خواهد بود در صورتی که زمان قرعه‌کشی اصلاً مدلی به نام سورن پلاس XU7P وجود نداشته است. وی افزود: مساله اینجاست که موتور EF7 به عنوان یک موتور ۱۶ سوپاپ با تکنولوژی CVVT در بازار آزاد بالای ۱۲۰ میلیون تومان قیمت دارد و فناوری ساخت آن نیز مربوط به کمتر از ۲۰ سال پیش است اما موتور XU7 که ۸ سوپاپ است در بازار آزاد ۷۰ میلیون تومان از موتور EF7 ارزان‌تر است و زیر ۵۰ میلیون تومان قیمت دارد. فناوری این موتور پیر و پرچالش هم مربوط به ۴۰ سال پیش است و در جهان یک موتور منسوخ شده محسوب می‌شود. به بیان دیگر ایران‌خودرو بر خلاف تعهدات اولیه خود برای استفاده از پیشرانه EF7، بدون اجازه از متقاضیان یک موتور ارزان‌تر با فناوری پایین‌تر را جایگزین کرده است. این یعنی کم فروشی و تقلب در معامله. از طرف دیگر با وجود این اقدام، قیمت را نه تنها کاهش نداده بلکه بالاتر هم برده است. این کارشناس صنعتی در پاسخ به این سوال که آیا این تخلف به دلیل ملاحظات فنی مانند ناتوانی در تولید موتور EF7 رخ داده یا اینکه ایران‌خودرو برای کاهش هزینه و کسب سود بیشتر دست به این اقدام زده است؟ گفت: موضوع قطعاً اقتصادی و به نوعی کاهش هزینه و کسب سود بیشتر از جیب مشتریان است. قبل از پرداختن به جزئیات این موضوع بد نیست در مورد پیشینه تولد خودروی سورن بدانید. این خودرو دو سال پس از رونمایی از سمند معمولی و در سال ۱۳۸۵ متولد شد. در سال ۱۳۹۸، ایران‌خودرو یک فیس لیفت خفیف از این محصول را تولید و با تغییر گرافیک چراغ‌ها و استفاده از درب خودروی دنا که بعد از تولید دنا پلاس دیگر جایی برای عرضه نداشت، سورن پلاس را معرفی کرد که فقط با موتور EF7 تولید می‌شد. وی اضافه کرد: این محصول پس از توقف تولید پژو پارس، سمند معمولی و پژو ۴۰۵ به اقتصادی‌ترین محصول ایران‌خودرو تبدیل شد. به نظر می‌رسد ایران‌خودرو با توجه به استقبال زیاد مشتریان از این محصول و فروش بالای آن، تصمیم گرفته تا جایی که امکان دارد از هزینه‌های تولید آن بکاهد تا سودآوری خود را افزایش دهد و این تغییر موتور از EF7 به XU7P هم در همین راستا است که فقط در آیتم موتور ۷۰ میلیون تومان هزینه خودروساز را کاهش داده است. با تغییر موتور، سایر اقلام مرتبط با موتور نیز برای شرکت هزینه کمتری خواهد داشت. در نهایت ایران‌خودرو به دلیل ملاحظات اقتصادی به نفع خود نه تنها موتور ارزان‌تر را در قیمت نهایی محصول لحاظ نکرده بلکه با فریبی چون اضافه کردن نام «ارتقا یافته!» قیمت را ۵ میلیون تومان نسبت به سورن پلاس EF7 افزایش داده است.‌ایران‌خودرو به دلیل ملاحظات اقتصادی به نفع خود نه تنها موتور ارزان‌تر را در قیمت نهایی محصول لحاظ نکرده بلکه با فریبی چون اضافه کردن نام «ارتقا یافته!» قیمت را ۵ میلیون تومان نسبت به سورن پلاس EF7 افزایش داده است علیزاده در پاسخ به این پرسش که ایران‌خودرو قبلاً هم در ایجاد تغییرات ظاهری محصولات مانند جایگزینی داشبورد و … سابقه داشته اما این تغییرات لزوماً به معنای تغییر خودرو نبوده است. آیا تغییر موتور هم می‌تواند مشمول این موضوع شود یا این اقدام مصداق تغییر خودرو است؟ گفت: درست است که تغییرات ظاهری مانند چراغ، داشبود، زه و مواردی از این دست الزاماً به معنای تغییر کد خودرو نیست ولی تغییر ادواتی چون پیشرانه و گیربکس قطعاً به تغییر کد خودرو منجر می‌شود. این یعنی سورن‌پلاس XU7P یک خودرو و سورن‌پلاس EF7 یک خودروی دیگر است و اسم مشترک سورن‌پلاس در این دو مدل به معنای یکسان بودن خودروها نیست. این را هم خوب است اضافه کنم که شرکت ایران‌خودرو در برخی موارد مثل تغییرات استانداردی در تارا V1، اقدام به رونمایی از خودرو جدید با کد جدید تارا v1 پلاس کرد و برای همین تغییر کد از متقاضیان این خودرو در عین تشدید نارضایتی خریداران، طلب وجه بیشتر نمود و مدعی شد که خودرو تغییر کرده است! حال چه می‌شود که برخی از مدیران این شرکت مدعی عدم تغییر کد خودرو شده‌اند، جای تأمل دارد. وی همچنین درباره اینکه شرکت ایران‌خودرو برای ایجاد این تغییر که منجر به تغییر کد خودرو می‌شود باید از مشتریان کسب تکلیف می‌کرد؟ افزود: بله؛ طبق قانون ایران‌خودرو برای تغییر موتور سورن پلاس باید از مشتریان اجازه می‌گرفت اما این اقدام بدون اطلاع و اجازه مشتریان انجام شده و تخلف است. درست مانند اینکه مشتری برای خرید ری‌را اقدام کند اما در نهایت به او وانت آریسان تحویل دهند. ورود مجلس به پرونده سورن‌پلاس به گزارش مهر، انعکاس وسیع این تخلف در رسانه‌ها و تعداد بالای افراد درگیر، باعث ورود کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی به تخلف ایران‌خودرو در تغییر موتور سورن پلاس شد. به طوری که مصطفی پوردهقان از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس اعلام کرد که در اولین جلسه کمیسیون در این خصوص با دعوت از مدیران شرکت از آنها توضیح خواهد خواست. پوردهقان گفت که چندین دهه است تولیدکنندگان خودرو داخلی از فضای موجود بدترین استفاده را می‌کنند و موجب نارضایتی اجتماعی شده‌اند. عضو کمیسیون صنایع مجلس این شکل از انحصار را مشابه وضعیت ۶۰ سال پیش آلمان شرقی دانسته و عنوان کرده بود که با شکل‌گیری انحصار، خودروسازان خودرویی که متعهد شده‌اند به مشتری تحویل بدهند را تحویل نمی‌دهند. مجلس حتماً به موضوع قراردادهای خودروسازان با مشتریان ورود می‌کند و این مسئله را به وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز اطلاع داده‌ایم و خواستار این شده‌ایم که فضای موجود را برهم بزند تا تکنولوژی و شرکت‌های چند ملیتی در داخل کشور حضور پیدا کنند و فضا برای واردات و تولیدکنندگان خارجی مهیا شود. پوردهقان با بیان اینکه اگر خودروساز امکان تحویل خودرو درج شده در قرارداد را ندارد باید چند گزینه را معرفی کند و نباید خودرو جایگزینی تحمیلی باشد؛ از افرادی که با تغییر خودرو از سورن پلاس EF7 به XU7P مواجه شده‌اند خواست تا به کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی مراجعه کنند. همانطور که گفته شد تغییر موتور سورن پلاس از EF7 به XU7P مصداق بارز تغییر در خودرو و در نتیجه تخلف شرکت ایران‌خودرو است. با توجه به تعداد بالای شهروندان درگیر منتظر واکنش نهادهایی مسئول و نظارتی چون سازمان تعزیرات حکومتی و وزارت صمت، قوه قضائیه و کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی هستیم و امیدواریم شاهد واکنش‌هایی از جنس توصیه نباشیم.