با آغاز فصل بهار و همزمان با بارش‌های فصلی، طبیعت استان کرمانشاه رنگ و بویی تازه به خود می‌گیرد؛ مراتع و دامنه‌های جنگلی سرسبز می‌شوند و گونه‌های گیاهی مختلف از دل خاک سر برمی‌آورند. در این میان، قارچ‌های خودرو که در ظاهر جذاب و خوش‌خوراک به‌نظر می‌رسند، هر ساله توجه گروهی از شهروندان را برای جمع‌آوری و مصرف به خود جلب می‌کنند. اما آنچه اغلب نادیده گرفته می‌شود، شباهت ظاهری این قارچ‌ها با انواع سمی و کشنده‌ای است که شناسایی آن‌ها تنها توسط کارشناسان گیاه‌شناسی ممکن است. در روزهای اخیر، خبرهایی نگران‌کننده از افزایش موارد مسمومیت با قارچ‌های سمی در سطح استان کرمانشاه منتشر شده است؛ مواردی که در برخی مواقع با آسیب‌های شدید کبدی، نارسایی‌های کلیوی و حتی مرگ همراه بوده‌اند. بر اساس اعلام رسمی رئیس اورژانس پیش‌بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تنها تا پایان فروردین‌ماه ۱۴۰۴، تعداد ۵۵ نفر بر اثر مصرف قارچ سمی مسموم شده‌اند که از این تعداد، یک نفر جان خود را از دست داده است. این آمار زنگ خطر جدی برای ادامه این روند ناآگاهانه در سطح جامعه است. هرچند قارچ‌های خوراکی دارای ارزش غذایی بالایی هستند، اما تمایز آن‌ها از قارچ‌های سمی بدون ابزار علمی و دانش تخصصی ممکن نیست. بسیاری از قارچ‌های سمی در شرایط طبیعی، بو، رنگ و حتی طعمی شبیه به انواع خوراکی دارند و همین موضوع باعث می‌شود بسیاری از افراد بدون آگاهی از ماهیت سمی آن‌ها، اقدام به مصرف کنند. تجربه سال‌های گذشته نیز نشان داده که مسمومیت با این قارچ‌ها نه‌تنها در مناطق روستایی، بلکه در میان شهرنشینانی که از بازارهای فله‌ای یا فروشندگان دوره‌گرد قارچ تهیه می‌کنند نیز رخ می‌دهد. با توجه به حساسیت بالای موضوع و خسارات جبران‌ناپذیری که ممکن است در پی داشته باشد، این گزارش به بررسی ابعاد مختلف خطرات ناشی از مصرف قارچ‌های خودرو و توصیه‌های کارشناسان برای پیشگیری از حوادث احتمالی می‌پردازد.. مسمومیت شهروند کرمانشاهی پس از مصرف قارچ سمی خودرو یک شهروند کرمانشاهی پس از مصرف قارچ‌های خودرو که از ارتفاعات اطراف این استان جمع‌آوری کرده بود، دچار مسمومیت شدید شد و در حال حاضر تحت مراقبت‌های ویژه پزشکی قرار دارد. این شهروند، مردی حدوداً ۴۵ ساله و ساکن یکی از مناطق حاشیه‌ای کرمانشاه است که به گفته اعضای خانواده‌اش، در بازگشت از کوه‌پیمایی اقدام به جمع‌آوری قارچ‌های خودرو کرده و پس از طبخ و مصرف، علائم مسمومیت در وی ظاهر شده است. همسر وی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: همسرم فکر می‌کرد این قارچ‌ها خوراکی هستند و پیش از این هم چند بار از همین محل جمع کرده بود. اما تنها چند ساعت بعد از مصرف، دچار تهوع شدید، استفراغ و بی‌حالی شد و فوراً او را به بیمارستان منتقل کردیم. وی ادامه داد: پزشکان بیمارستان اعلام کرده‌اند که این فرد به‌دلیل مصرف قارچ حاوی سم، دچار آسیب کبدی شده و برای جلوگیری از پیشرفت آسیب‌ها، تحت درمان فوری با داروهای تخصصی قرار گرفته است. در حال حاضر وضعیت عمومی وی متوسط اعلام شده اما همچنان خطر عوارض طولانی‌مدت وجود دارد. به گفته همسر این شهروند کرمانشاهی پزشکان با تأکید بر خطرات مصرف قارچ‌های خودرو تأکید می‌کنند که تنها راه ایمن برای مصرف قارچ، تهیه آن از مراکز معتبر و بسته‌بندی‌های دارای مجوز است. تشخیص قارچ‌های سمی از غیرسمی حتی برای افراد باتجربه نیز دشوار است و اشتباه در این زمینه می‌تواند به قیمت جان افراد تمام شود. تشخیص قارچ سمی با چشم غیرممکن است میثم مرادی کارشناس تغذیه کرمانشاهی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه مصرف قارچ‌های خودرو در فصل بهار می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت مردم باشد، اظهار کرد: تشخیص سمی یا خوراکی بودن قارچ‌های وحشی به‌هیچ‌وجه با چشم غیرمسلح و تجربه شخصی ممکن نیست و تنها آزمایش‌های تخصصی در آزمایشگاه می‌توانند نوع قارچ را به‌درستی مشخص کنند. وی افزود: متأسفانه باور نادرستی در میان برخی از مردم وجود دارد که گمان می‌کنند می‌توان با تکیه بر رنگ، بو، طعم یا تجربه‌های محلی، قارچ‌های خوراکی را از سمی تشخیص داد؛ در حالی‌که بسیاری از قارچ‌های سمی ظاهری بسیار مشابه با انواع خوراکی دارند و مصرف حتی مقدار کمی از آن‌ها می‌تواند منجر به مسمومیت شدید، نارسایی کبد و کلیه یا حتی مرگ شود. این کارشناس تغذیه با اشاره به آمارهای مسمومیت اخیر در استان کرمانشاه ادامه داد: طی روزهای گذشته موارد متعددی از مسمومیت با قارچ‌های سمی در استان گزارش شده که نشان می‌دهد هنوز آگاهی عمومی در این زمینه پایین است. ضروری است رسانه‌ها، مراکز بهداشتی و آموزشی نسبت به اطلاع‌رسانی در این حوزه فعال‌تر عمل کنند. وی توصیه کرد: شهروندان به‌هیچ‌وجه نباید قارچ‌های خودرو را از طبیعت جمع‌آوری کرده یا از فروشندگان غیرمجاز خریداری کنند. بهترین و امن‌ترین راه، تهیه قارچ از مراکز معتبر، بسته‌بندی‌های صنعتی دارای نشان استاندارد و پروانه بهداشت است. این کارشناس در پایان خاطرنشان کرد: حتی در صورت پخت کامل یا سرخ کردن قارچ‌های سمی، سم آن‌ها از بین نمی‌رود و تأثیر آن بر بدن باقی می‌ماند؛ بنابراین تنها راه پیشگیری، عدم مصرف قارچ‌های ناشناخته و خودداری کامل از اعتماد به ظاهر گیاه است. مسمومیت ۵۵ نفر با قارچ سمی در کرمانشاه؛ یک نفر جان باخت مسعود قلعه سفیدی رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با اشاره به افزایش موارد مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های سمی در استان اظهار کرد: از ابتدای سال جاری تا پایان فروردین ماه ۵۵ مورد مسمومیت با قارچ‌های غیرخوراکی در مراکز درمانی استان ثبت شده است. وی افزود: این آمار مربوط به روز یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴ است و بر اساس داده‌های رسمی، از مجموع این افراد، ۳۱ نفر مرد و ۲۴ نفر زن بوده‌اند. رئیس اورژانس پیش بیمارستانی استان کرمانشاه ادامه داد: متأسفانه در میان موارد مسمومیت، یک نفر نیز به دلیل شدت عوارض ناشی از مصرف قارچ سمی، جان خود را از دست داده است. وی با تأکید بر لزوم هوشیاری مردم در این زمینه گفت: هر ساله با آغاز فصل رویش قارچ‌های خودرو در مراتع و جنگل‌ها، برخی افراد بدون آگاهی علمی و تخصص لازم اقدام به جمع‌آوری و مصرف قارچ‌های وحشی می‌کنند که در مواردی منجر به مسمومیت شدید و حتی مرگ می‌شود. قلعه سفیدی تصریح کرد: قارچ‌های سمی به‌راحتی با قارچ‌های خوراکی اشتباه گرفته می‌شوند و تشخیص آن‌ها برای افراد عادی تقریباً غیرممکن است، بنابراین از عموم مردم درخواست می‌شود از مصرف قارچ‌های فله‌ای و خودرو جداً خودداری کنند. وی در پایان با اشاره به آماده‌باش مراکز درمانی و اورژانس استان در فصل افزایش مسمومیت‌ها خاطرنشان کرد: در صورت بروز علائم مشکوک پس از مصرف قارچ مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، درد شکم یا بی‌حسی اندام‌ها، افراد باید فوراً به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنند تا اقدامات فوری پزشکی صورت گیرد. وی با اشاره به خطرات جدی مصرف قارچ‌هایی که به‌صورت خودجوش در طبیعت یا حیاط منازل رشد می‌کنند، افزود: سالانه تعداد زیادی از مردم در سراسر دنیا به دلیل تشخیص نادرست قارچ‌های خوراکی از سمی دچار مسمومیت غذایی می‌شوند و گاهی حتی جان خود را از دست می‌دهند. قلعه‌سفیدی تأکید کرد: تشخیص خوراکی یا سمی بودن قارچ‌ها بسیار دشوار است و گاهی هر دو نوع قارچ در کنار یکدیگر رشد می‌کنند. بنابراین، بهترین و مطمئن‌ترین راه پیشگیری از این نوع مسمومیت، پرهیز کامل از مصرف قارچ‌هایی است که از طبیعت جمع‌آوری شده‌اند. وی با بیان اینکه هیچ آزمایشی نمی‌تواند به‌طور قطعی خوراکی بودن قارچ‌های طبیعی را تشخیص دهد، توصیه کرد: فرض را بر این بگذارید که تمام قارچ‌های وحشی سمی هستند و تنها قارچ مورد نیاز خود را از فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید. رئیس اورژانس کرمانشاه با اشاره به نشانه‌های رایج مسمومیت با قارچ سمی گفت: این نشانه‌ها شامل حالت تهوع، دل‌پیچه، استفراغ، سردرد، سرگیجه، قرمز شدن و تغییر حرارت پوست صورت و شکم، و تپش قلب است. به گفته وی، در صورت شدید بودن مسمومیت، علائم خطرناک‌تری همچون تشنج، توهم، مشکلات تنفسی، نارسایی کبدی و کلیوی، کما و در برخی موارد مرگ ممکن است رخ دهد. قلعه‌سفیدی افزود: برخلاف تصور عمومی، پختن قارچ سمی موجب از بین رفتن سم آن نمی‌شود و قارچ‌های روییده بر سطح زمین یا در جنگل‌ها معمولاً خطرناک‌تر از قارچ‌های روی تنه درخت یا در باغچه هستند. وی در پایان تأکید کرد: در صورت مشاهده علائم مسمومیت با قارچ، شهروندان باید فوراً با شماره ۱۱۵ تماس گرفته و از هرگونه خوددرمانی یا تأخیر در مراجعه به مراکز درمانی پرهیز کنند. رئیس اورژانس پیش بیمارستانی کرمانشاه با یادآوری اهمیت آموزش همگانی در این زمینه، خواستار توجه بیشتر خانواده‌ها به هشدارهای بهداشتی و رعایت توصیه‌های ایمنی شد. افزایش موارد مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های خودرو در استان کرمانشاه، زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی جامعه است. تجربه سال‌های اخیر و آمارهای رسمی، به‌روشنی نشان می‌دهد که مصرف قارچ‌های ناشناخته و جمع‌آوری‌شده از طبیعت، نه‌تنها بی‌خطر نیست، بلکه در بسیاری موارد تهدیدی مرگبار محسوب می‌شود. تشخیص نوع قارچ بدون تجهیزات آزمایشگاهی امکان‌پذیر نیست و اعتماد به ظاهر، بو، طعم یا حتی تجربه‌های محلی، در برابر سمی‌ترین انواع قارچ‌ها کارساز نخواهد بود. در چنین شرایطی، تنها راه پیشگیری از حوادث تلخ و پرهزینه، پرهیز کامل از مصرف قارچ‌های خودرو و تأکید بر خرید از مراکز معتبر است. اطلاع‌رسانی مستمر، آموزش عمومی و هشدار جدی توسط نهادهای مسئول به‌ویژه در فصل رویش قارچ، از جمله اقداماتی است که می‌تواند نقش مؤثری در کاهش این نوع مسمومیت‌ها ایفا کند. سلامت مردم باید در اولویت قرار گیرد و هیچ ماده غذایی، به‌ویژه اگر ناشناخته باشد، نباید ارزش تجربه کردن را بر جان انسان ترجیح دهد.