اعلام ناگهانی دونالد ترامپ مبنی بر احتمال اعمال تعرفه 100 درصدی بر کالاهای چینی، بازارهای مالی جهان را در روز جمعه (10 اکتبر) به شدت متلاطم کرد. شاخص‌های اصلی بورس آمریکا شامل داوجونز، اس‌اند‌پی500 و نزدک به ترتیب با 1٫9 درصد، 2٫7 درصد و بیش از 3٫5 درصد افت بسته شدند؛ شدیدترین کاهش روزانه از ماه آوریل تاکنون.

بر اساس گزارش رویترز، شرکت‌های فناوری و صنایع وابسته به زنجیره تامین چین مانند تسلا، انویدیا، اپل و AMD از بزرگ‌ترین بازندگان این روز بودند. در اروپا نیز شاخص Stoxx600 بیش از 1٫2 درصد کاهش یافت و بازارهای فرانسه، آلمان و هلند روزی کاملاً منفی را پشت سر گذاشتند.

در بازار ارز، دلار تضعیف شد و سرمایه‌گذاران برای پوشش ریسک، به خرید ین و فرانک سوئیس روی آوردند. هم‌زمان، بازدهی اوراق قرضه آمریکا کاهش یافت که نشانه افزایش تمایل بازار به دارایی‌های امن است.

دلایل واکنش منفی بازارها

تحلیل‌ها نشان می‌دهد چند عامل کلیدی در واکنش تند بازارها به تهدید تعرفه‌ای ترامپ نقش داشته است:

1. افزایش نااطمینانی سیاسی و اقتصادی:

تهدید تعرفه‌ای در شرایطی مطرح شده که رشد اقتصادی جهانی پیش‌تر تحت فشار تورم و کاهش مصرف قرار دارد. بازارها نگران‌اند جنگ تجاری تازه‌ای میان واشنگتن و پکن شکل بگیرد و زنجیره تامین جهانی مختل شود.

2. کاهش پیش‌بینی سود شرکت‌ها:

اعمال تعرفه 100 درصدی به معنای افزایش هزینه واردات مواد اولیه و قطعات از چین است. شرکت‌های آمریکایی در حوزه فناوری، خودروسازی و کالاهای مصرفی مستقیما از این موضوع آسیب می‌بینند.

3. انتظار برای واکنش متقابل چین:

گاردین گزارش داده است پکن در واکنش به تهدید ترامپ ممکن است صادرات عناصر نادر خاکی و مواد خام استراتژیک را محدود کند؛ اقدامی که صنایع فناوری و انرژی غرب را با کمبود مواد اولیه مواجه می‌کند.

4. کاهش تمایل به ریسک و فرار سرمایه:

سرمایه‌گذاران جهانی معمولا در مواجهه با تنش‌های ژئو‌اقتصادی به سمت دارایی‌های امن مانند طلا و اوراق قرضه حرکت می‌کنند. کاهش شاخص‌های سهام هم‌زمان با رشد جزئی قیمت طلا، گویای همین رفتار است.

5. فشار روانی بر سیاست پولی و انتظارات نرخ بهره:

افت بازارها احتمالا بر تصمیمات آینده فدرال‌رزرو اثر می‌گذارد؛ به این معنا که بانک مرکزی آمریکا ممکن است برای حمایت از بازارها به کاهش زودتر نرخ بهره بیندیشد.

چشم‌انداز کوتاه‌مدت

تحلیل‌گران بازارهای جهانی معتقدند در کوتاه‌مدت، نوسانات شدید در بازارهای سهام ادامه خواهد داشت. CNBC و بلومبرگ گزارش داده‌اند در صورت ادامه مواضع سختگیرانه ترامپ، روند خروج سرمایه از بازارهای سهام و حرکت به سمت طلا، اوراق قرضه و رمزارزها افزایش می‌یابد.

در مقابل، هرگونه نشانه از مذاکره یا عقب‌نشینی دو طرف می‌تواند بازارها را آرام کند. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که «اثر روانی تعرفه 100 درصدی» حتی اگر به‌صورت کامل اجرا نشود، برای مدتی اعتماد سرمایه‌گذاران جهانی را تضعیف خواهد کرد.