شنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۴ وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ به پرسش که آیا ارز ترجیحی از برنج خارجی حذف شده است، پاسخ مثبت داد. غلامرضا نوری قزلجه حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی از واردات برنج را تأیید کرد؛ موضوعی که پیش تر در تیر ماه برای واردات گوشت قرمز اتفاق افتاده بود. برنج دومین محصول پر مصرف کشور پس از گندم است؛ یکی از غذاهای اصلی خانوار ایرانی که معمولاً مصرف روزانه دارد. اگر چه در ۳ سال اخیر سرانه مصرف آن روند کاهشی به خود گرفته است. رصد هفتگی بازار کالاهای اساسی از کاهش چشمگیر محصولات ارزان‌تر از واریته های برنج حکایت دارد. در دو ماه اخیر خبری از برنج هندی و پاکستانی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی های سطح شهر نیست. حال با تغییر ارزی این کالای اساسی، قرار است قیمت برنج در بازار داخل اعم از برنج ایرانی و خارجی چه وضعیتی داشته باشد؟ مجیدرضا خاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، در خصوص قیمت و بازار برنج پس از حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی به خبرنگار مهر، گفت: خروج این محصول از فهرست کالاهای مشمول ارز ترجیحی تصمیمی درست بود و باید زودتر اجرا می‌شد. وی افزود: برای اینکه این تصمیم بتواند به هدف اصلی خود یعنی ایجاد فضای رقابتی و تعادل در بازار برنج منجر شود، رعایت چند الزام ضروری است. خاکی توضیح داد: نخستین گام برای ایجاد آرامش در بازار برنج، حذف قیمت‌گذاری دستوری است؛ زیرا طبق جز ۲ بند «ث» ماده ۴۸ قانون برنامه هفتم پیشرفت، قیمت‌گذاری دولتی به جز در مورد کالاهای اساسی یارانه‌ای، کالاها و خدمات انحصاری و خدمات دولتی ممنوع شده است. وی ادامه داد: علاوه بر این، با توجه به شناور بودن نرخ ارز در تالار مبادله و وابستگی آن به عرضه و تقاضا، تعیین قیمت واحد و ثابت برای کالاهای وارداتی عملاً امکان‌پذیر نیست. این فعال صنفی تصریح کرد: در چنین شرایطی، قیمت برنج خارجی نیز مانند سایر کالاهای غیریارانه‌ای، باید در چارچوب ضوابط قیمت‌گذاری کالاهای وارداتی تعیین و عرضه شود. خاکی تأکید کرد: رفع الزام تحویل کالا به دولت و حذف سازوکار سهمیه‌بندی واردات نیز از دیگر ضروریات احیای رقابت و تنظیم بازار است. دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: مهم‌ترین پیش‌نیاز اجرای این مجموعه اقدامات، پرداخت حداقل بخشی از مطالبات ارزی انباشته واردکنندگان است تا جریان تأمین استمرار پیدا کند. مطالباتی که به گفته وی از یک میلیارد یورو فراتر رفته است. وی در ادامه توضیح داد: محموله‌هایی که از بهمن ماه سال گذشته وارد کشور و مصرف شده‌اند تا به امروز هیچ ارزی دریافت نکرده‌اند و همین مسئله علاوه بر تحمیل هزینه‌های سنگین، باعث شده تأمین‌کنندگان خارجی، تمایل چندانی برای عرضه محموله‌های جدید به طرف ایرانی نداشته باشند.

رانت و فساد در واردات برنج

البته همه این موارد نشان دهده وجود پررنگ مافیا در حوزه واردات برنج است. وجود مافیا و رانت در واردات برنج یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی کشور در حال حاضر به حساب می آید که این مساله تأثیرات منفی گسترده‌ای بر بازار و معیشت مردم داشته است.