بحران در صنعت تجهیزات پزشکی به اوج خود رسید/ مسئولان وزارت بهداشت در خواب زمستانی!

در ماه‌های اخیر افزایش قیمت دارو و تجهیزات پزشکی به یکی از دغدغه‌های جدی مردم تبدیل شده است؛ افزایش سالانه تعرفه‌ها و ثابت ماندن درصد پوشش بیمه‌ای از یک سو هزینه‌های درمانی را افزایش داده و تصمیمات ناگهانی تغییر نرخ ارز دارو و تجهیزات پزشکی از سوی دیگر، باعث شده بیماران در هنگام مراجعه به مراکز درمانی با نگرانی مشترکی مواجه شوند؛ نگرانی از این که مبادا هزینه‌های درمانی‌شان سنگین‌تر شود و یا داروها و تجهیزاتی که برای درمانشان لازم است حتی با قیمت‌های بالاتر هم در دسترس نباشد!

در همین روزها و همزمان با فشارهایی که در حوزه افزایش سهم درمان از سبد هزینه‌های خانوار وارد شده، تصمیم مجلس و دولت برای تغییر نرخ ارز بخشی از کالاهای تجهیزات پزشکی از ۴۲۰۰ به ۲۸۵۰۰ تومان در سال جاری، تیر خلاصی بر پیکر بیماران و نظام سلامت بود. نظام سلامتی که قرار بود سهم مردم از پرداخت هزینه‌های آن از جیب شان، تنها ۳۰ درصد باشد، حالا نه تنها روز به روز سهم بیماران از پرداخت از جیب را افزایش داده بلکه در پرداخت هزینه‌هایی که بر عهده خودش است نیز عاجز مانده است.

در این میان، بازار تجهیزات پزشکی در سال جاری روزهای پرالتهابی را تجربه کرده است، صنعتی که سال‌ها تلاش کرده بود چرخ تولید را در سخت‌ترین بحران‌ها در حال حرکت نگه دارد، ناگهان بامشکلاتی روبه‌رو شده که همه محاسبات را بر هم زده است. از یک سو، تصمیمی گرفته شد که نرخ ارز بخشی از کالاهای تجهیزات پزشکی را از ۴۲۰۰ تومان به ۲۸۵۰۰ تومان تغییر داد و به‌دنبال آن موجی از افزایش قیمت‌ها در کالاهای مصرفی این حوزه به راه انداخت و به گفته رئیس سازمان غذا و دارو، اگرچه مقرر شد مابه‌التفاوت نرخ ارز این تجهیزات – که حدود یک میلیارد دلار از سهم تجهیزات پزشکی را شامل می‌شد- از طریق بیمه‌ها و در سیستم درمان به‌صورت گلوبال به بیماران پرداخت شود اما طبیعتاً مقداری افزایش را در حوزه هزینه تجهیزات پزشکی برای بیماران شاهد بودیم.

اما از سوی دیگر، معضل بزرگ‌تر در حوزه تجهیزات پزشکی در پشت صحنه رقم خورد؛ جایی که بیمه‌ها و دستگاه‌های دولتی، مطالبات شرکت‌ها را با تأخیرهای غیرمتعارف پرداخت می‌کنند که خطر بروز کمبودهای شدید در تأمین تجهیزات را افزایش داده و این نگرانی را ایجاد کرده که بخشی از تجهیزات پزشکی حتی با قیمتهای بالاتر برای بیماران نیز امکان تأمین نداشته باشند. به گفته رئیس کارگروه مطالبات تجهیزات پزشکی، حجم مطالبات معوق این صنعت تنها تا نیمه نخست سال جاری به ۲۵ همت رسیده و میانگین تأخیر پرداخت‌ها به حدود ۵۰۰ روز افزایش یافته است. یعنی بسیاری از شرکت‌ها بیش از یک سال است که در انتظار دریافت پول کالاهایی هستند که قبلاً به مراکز درمانی تحویل داده‌اند.

این اتفاقات، صنعت تجهیزات پزشکی را در نقطه‌ای حساس قرار داده است؛ نقطه‌ای که در آن تداوم تولید، ذخایر مالی و حتی بقای برخی شرکت‌ها زیر سؤال رفته است و این نگرانی وجود دارد که بیماران حتی با وجود افزایش پرداخت از جیب خود نیز، دسترسی به کالاهای حیاتی نداشته باشند. اکنون فعالان این حوزه نسبت به کمبود تجهیزات پزشکی حیاتی هشدار می‌دهند، تجهیزاتی که نبود آن‌ها می‌تواند عملکرد نظام سلامت در درمان بیماران را دچار چالش کند.

از وقتی زمزمه‌های حذف ارز ۲۸۵۰۰ برای کالاهای سلامت به گوش رسید، فعالان و کارشناسان اقتصاد سلامت، نگرانی خود را از ایجاد بحران در حوزه سلامت، ابراز کردند. همان‌طور که وقتی ارز ۲۸۵۰۰ جایگزین ارز ۴۲۰۰ شد.

روز گذشته با تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۵ از سوی رئیس جمهوری به مجلس شورای اسلامی، شنیده می‌شود که ارز ۲۸۵۰۰ برای کالاهای سلامت حذف شده است.

شاید در نگاه اول، نگرانی‌ها متوجه «دارو» شود، اما به نظر می‌رسد باید از هم اکنون نگران تجهیزات مصرفی بیماران بستری در بیمارستان‌ها باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد بستری‌ها در بخش دولتی صورت می‌پذیرد و همین موضوع می‌تواند زنگ خطری برای عدم دسترسی و گرانی تجهیزات مصرفی بیماران بستری باشد.

زنگ خطر افزایش قیمت تجهیزات پزشکی

محمد مهدی علاالدین، معاون فنی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، با اشاره به حذف ارز ترجیحی نوع یک تجهیزات پزشکی در سال ۱۴۰۴، گفت: وقتی موضوع تغییر ارز ترجیحی نوع دو با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان مطرح است، ضروری است تمهیدات لازم به گونه‌ای اتخاذ شود که آثار این تغییر به حداقل برسد و پرداختی از جیب بیمار افزایش نیابد.

وی تأکید کرد: هرگونه تغییر در نرخ ارز تجهیزات پزشکی باید همراه با پیش‌بینی منابع پایدار و اختصاص اعتبارات کافی به بیمه‌ها انجام شود تا فشار مالی به مردم منتقل نشود.

معاون فنی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، با عنوان این مطلب که تأخیر در پرداخت مطالبات از سوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها و بیمه‌ها، توان مالی بیمارستان‌ها را به‌شدت کاهش داده است، افزود: در صورت تداوم این روند، برخی بیمارستان‌ها ممکن است به دلیل کمبود نقدینگی، امکان خرید تجهیزات پزشکی خاص را نداشته باشند و بیماران برای تأمین این اقلام به شرکت‌ها ارجاع داده شوند.

در همین حال، علیرضا چیذری رئیس هیئت مدیره انجمن تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی استان تهران، با عنوان این مطلب که انبارهای تجهیزات پزشکی مصرفی با ارز ۴۲۰۰ خالی شده‌اند، گفت: باطری قلب از قیمت ۳۰ تا ۷۰ میلیون تومان به ۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیون رسیده است. دریچه قلبی از حدود ۱۵۰ میلیون تومان به مرز یک میلیارد تومان رسیده است.

وی ادامه داد: بیمه‌های پایه نتوانسته‌اند جهش قیمت‌ها را حمایت کنند. بیمه‌های تکمیلی هم نمی‌توانند تعهد پرداخت‌های خود را بالا ببرند، چون دریافتی آنها بر اساس حقوق کارمندان است.

چیذری افزود: وضعیت بسیار بدی ایجاد شده و سهم پرداختی بیماران بابت هزینه‌های درمان از ۵۰ درصد به ۷۰ درصد رسیده است.

در حالی که شاهد افزایش قیمت تجهیزات پزشکی، به دنبال حذف ارز ۴۲۰۰ بودیم، این احتمال دور از ذهن نیست که در سال آینده هم به همین تناسب، با گرانی سرسام آور این کالاهای حیاتی، مواجه شویم.