مدعیان حقوق بشر به داعش میدان می‌دادند هرکار خشنی انجام دهد

سید محمد حسینی معاون امور مجلس رئیس جمهور، عبدالکریم خیامی رئیس کمیته رسانه و فضای مجازی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای علمی کنفرانس، حسن خجسته رئیس شورای علمی کنفرانس، علی نوریجانی دبیر کل کنفرانس، معصومه نصیری دبیرکل باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو و تعدادی از اساتید و فعالان این حوزه، از جمله حاضران در این افتتاحیه بودند.

سید محمد حسینی معاون امور مجلس رئیس جمهور در افتتاحیه نخستین کنفرانس رسانه ارتباطات و حکمرانی سایبری گفت: رسانه الان خیلی فراتر از قبل است و هر کس می‌تواند از طریق فضای مجازی از رسانه‌ها بهره بگیرد. روز به روز پیچیده‌تر می‌شود لذا باید اهمیت بیشتری به آن داد. برای دولت‌ها بحث رسانه بسیار مهم است برای اینکه بتوانند نکات مثبت خودشان را تبیین کنند به رسانه احتیاج دارند وگرنه مخالفان می‌توانند بهترین برنامه‌ها را هم تقبیح کنند. امروزه به صرف گمان و شک و احتمال هم مطالب نوشته می‌شود و خیلی وقت‌ها جعل می‌شود. البته جنبه‌های مثبتش محفوظ است. رهبر فرزانه فرمودند «اگر من این مسؤولیت خطیر را نداشتم، مسؤولیت فضای مجازی را بر عهده می‌گرفتم.» اما در کنار نکات مثبت باید آسیب‌ها هم گوشزد شود. ما در دینمان هم داریم که مطالب بدون تحقیق و بررسی منتقل نشود. اینکه مطالب را بدون تحقیق و بررسی منتقل نکنیم الان کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

او افزود: نتیجه حکمرانی سایبری در کشور ایجاد امنیت اجتماعی، امنیت فعالیت اقتصادی مردم، ارتباطات سالم، توسعه و تسریع در خدمات اجتماعی و ناامن سازی آن برای مفسدان و شیادان است. نمی‌توانیم فضای سایبری را رها کنیم. این مدیریت ضرورت دارد. رهبری می‌فرمایند «یارانه ها و فضای مجازی که در اختیار شماست اگر بتوانید اینها را یاد بگیرید می‌توانید یک کلمه حرف درست خودتان را به هزاران نفر برسانید این فرصت فوق العاده ای است مبادا این فرصت را ضایع کنید که خداوند از من و شما سوال خواهد کرد.» تک تک ما در روشنگری و پاسخ به شبهات مسؤولیت داریم. ما باید دیگران را به چالش بکشیم و از این فرصت بهره بگیریم. قدرت سایبری الان یکی از مؤلفه‌های اقتدار ملی است. در گذشته نیروی دریایی، هوایی، زمینی و فضایی داشتیم، الان فضای سایبری هم یکی از این‌هاست. شعار دولت مردمی و عدالت محور این است که باید ایران، ایران قوی باشد. پس در مسیر اقتدار جهانی ما باید در مسیر حکمرانی سایبری قدم برداریم. در گذشته کشورها را تصرف می‌کردند و تحت قلمرو خود در می‌آوردند اما امروز استعمار به شکل دیگری است. شاید نیروی نظامی دشمن در کشوری نباشد اما آن کشور مستعمره دیگران باشد. قرار نیست ما مستعمره باشیم دانشمندان ایرانی می‌توانند معماران فضای سایبری باشند. یکی از مأموریت‌های مهم شورای عالی فضای مجازی تنظیم سیاست‌های حکمرانی فضای سایبری کشور است که باید حکیمانه و عالمانه باشد. در این دنیا که با سرعت تحولات روبرو هستیم روز به روز باید دانشمان را توسعه دهیم. ما جنگ سایبری هم داریم و تروریست‌های سایبر ی هم داریم. دیدیم که در پمپ بنزین‌ها و در کارخانه‌های برق سعی کردند خدمت رسانی را مختل کنند و باعث نارضایتی مردم شوند. ضرورت دارد پدافند ملی در حوزه سایبری را شکل داده و تقویت کنیم. کشورهای دیگر هم این کار را کرده‌اند اما وقتی در ایران از ایجاد قانون برای فضای سایبری می‌گوئیم عده‌ای فریاد بر می‌اوردند که آزادی نیست‌. در همین فضا می‌بنید که نوجوانی اشخاصی را هک کرده و کلاه برداری کرده است‌. پیامکی می‌آید از آشنایان که برایشان پول واریز شود و بعداً می‌فهمیم هک شده‌اند. باید مقررات خاصی در این فضا باشد. شبکه ملی اطلاعات ان‌شالله بعد از این همه سال در این دولت امیدواریم راه اندازی شود. حمایت از کسب و کار دیجیتال یکی از برنامه‌های این دولت است. حکمرانی سایبری ضمن اینکه باید به روز باشد باید مبتنی بر فرهنگ ایرانی _اسلامی باشد.

حسینی یکی از مباحث مهم ارتباطات را آموزش سواد رسانه‌ای دانست و گفت: سواد رسانه‌ای باید آموزش داده شود حتی به توده‌های مردم. حتی مدیران ما در این باره ضعف قابل توجهی دارند و گاهی اشتباهاتی می‌کنند که تبعاتی برای کشور دارد و جبرانش سخت است. اگر ارتقای سطح سواد رسانه‌ای فراهم شود از تسلط دشمنان جلوگیری می‌شود. باید از علما درخواست شود در بحث فقه رسانه هم کارهای بیشتری داشته باشند و ورود پیدا کنند. مرجع تقلید باید زنده باشد چون دائم مسائل جدید هست که باید به آن ورود شود.

حسینی تصریح کرد: برخی به دروغ میگویند بحث حکمرانی سایبری دخالت است اما باید توضیح داده شود ضامن امینت اقتصادی و فرهنگی و خلاقی است‌. در مبانی نظری فضای مجازی هم باید بیشتر بحث شود. مبانی فکری ما پاسخگو هست و در این باره مشکلی نداریم. اراده نظام و دولت سیزدهم است که با بهره گیری از دانشمندان و متخصصان، سواد سایبری افزایش پیدا کند. در ماجرای شهادت سردار سلیمانی به یاد دارید که اگر مطلبی می‌گذاشتیم مسدود می‌کردند، این زیبنده نیست که دیگران برای ما تعیین تکلیف کنند که چه مطلبی را قرار دهیم و چه مطلبی را قرار ندهیم. حضور پلتفرم‌های خارجی در ایران باید همراه با دفتر نمایندگی آنها در کشور باشد. اگر جایی از رسانه آن‌ها سواستفاده ای شد باید جایگاهی باشد که پاسخگو باشد. در خیلی از کشورها همینطور هست. در ترکیه هم مقررات خاصی وجود دارد و پلتفرم‌ها موظف هستند دفتری داشته باشند. برخی فکر می‌کنند پلتفرم‌ها ابزار هستند اما واقعیت این است که پلتفرم فضای فکری افراد را مدیریت می‌کند. شما اگر موضوعی را در گوگل جست و جو کنید بر اساس موقعیت مکانی شما مطالب را در اختیارتان قرار می‌دهد. برخی فکر می‌کنند حق انتخاب دارند اما فضای مجازی در حال افزایش شکاف نسلی و ترویج اخبار بدون منبع و تشویش افکار عمومی است. بچه‌ها مثل قدیم کاملاً تحت تربیت والدین نیستند و فاصله به وجود می‌اید. اگر فضای مجازی را چهار راهی آزاد برای تردد در نظر بگیریم، بدون مدیریت نتیجه‌ای به جز تصادف نخواهد داشت. دنیای واقعی در حال غرق شدن در این دنیای نو پدید است. فضای سایبری را نباید در حوزه فناوری خلاصه کنیم، بخش مهمی از آن مربوط به ارتباطات اجتماعی است. بحث دهکده جهانی یا تحقق یافته یا در صدد تحقق است.

او در پایان گفت: شاخص‌های حکمرانی می‌تواند در سایبر هم باشد شاخص قانونمداری، اثر بخشی تأمین منافع عمومی، امکان اظهار نظر و طرح ایده‌ها در فضای واقعی که ریشه در مبانی دینی و قانون اساسی ما دارد. لذا باز نویسی الگوی شایسته در فضای سایبری می‌تواند با کمترین چالش انجام شود. حکم رانی سایبری هم در متون رسمی شاخص‌هایی دارد. چهار چوب‌هایی معلوم می‌شود و اصولی باید حاکم باشد. باید اولویت‌ها معلوم شود. در سند تحول دولت سیزدهم سی و هفت مسئله تدوین شده، وضعیت فعلی گفته شده و راه‌های برون رفت هم گفته شده. در بحث اولویت‌ها باید کاری انجام شود که برای کشور مفید باشد. معنایش دخالت و محدودیت نیست حمایت و اولویت بندی است. این نظارت اگر نباشد مشکلات زیادی ایجاد می‌شود. داعش یکی از ابزارهایی که داشت این بود که در فضای مجازی کار می‌کرد. وقتی به مجلس حمله کردند لحظه به لحظه پخش می‌کردند. همین کسانی که مدعی حقوق بشر هستند به اینها میدان می‌دادند که هر گونه رفتار خشنی را انجام دهند. چامسکی سخنی گفته که با آن سخنم را به پایان می‌رسانم؛ «وضعیت آزادی رسانه آمریکا بدتر از اتحاد جماهیر شوروی است.» آمریکا تحت فرهنگ تمامیت خواهانه است که بسیار بدتر از اتحاد جماهیر شوروی است. امروز امریکایی‌ها اجازه ندارند که بشنوند روس‌ها چه می‌گویند. ما ساده لوح و ساده اندیش نباشیم و فکر نکنیم احتیاجی نیست در این باره قوانین و مقرراتی داشته باشیم.

حجت الاسلام علی نوریجانی دبیر کل محترم کنفرانس در مراسم افتتاحیه کنفرانس رسانه ارتباطات و حکمرانی سایبری گفت: درباره چیستی این کنفرانس باید بگویم مانیفست نظام جمهوری اسلامی در این روزها بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری است. سال گذشته نشستی را در باشگاه توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو داشتیم و بنا بود کار مؤثری را در این فضا انجام دهیم و کار مفیدی را در اجتماع داشته باشیم. قاعدتاً باید کمیسیون ملی یونسکو و باشگاه‌های یونسکو در کشورها ایجاد می‌شدند تا قدرت حاکمیت آن کشورها را بیشتر کنند. با توجه به اهمیت گام دوم، دوستان به این نتیجه رسیدند که حکمرانی سایبری اهمیت ویژه ای دارد. از افراد مختلفی در حوزه‌های مختلف که با حکمرانی سروکار دارد دعوت کردند هیئت علمی کنفرانس ایجاد شد و حدود هشت ماه پیش کار آغاز شد. مسیر ی را آمدیم تا به اینجا رسیدیم. تقریباً ۱۶۰ چکیده مقاله به کنفرانس آمد و به حدود ۱۲۰ مقاله رسیدیم. مقالات داوری شدند و این اتفاق مهم علمی رقم خورد. اگر عزم و همت دوستان و عزیزانی که به ما کمک کردند نبود به اینجا نمی‌رسیدیم. بیش از سی دانشگاه و مرکز علمی هم با ما مشارکت دارند. سازمان‌ها و موسساتی که در حوزه‌های مرتبط با حکمرانی سایبری و سواد رسانه‌ای فعالیت دارند هم با ما همکاری دارند.

در ادامه این مراسم حسن خجسته رئیس شورای علمی کنفرانس هم گفت: جامعه بشری وارد سخت‌ترین دوره حکمرانی شده است. با این فضای ارتباطی جدید خیلی انقلاب‌های عجیبی اتفاق افتاده. سال ۷۳ مدیر رادیو تهران بودم. رادیو تهران آغاز کارش بود برای اینکه با رادیو ایران رقابت کنیم سعی کردیم اطلاعاتی که مردم دوست دارند را به آنها برسانیم. مثلاً اطلاعات ورزشی. هر جا تیمی بود ما بودیم. اما این مزیت به سرعت از بین رفت و این مزیت دیگر وجود ندارد. در اثر دیجیتالی شدن و ارتباطات جدید یک همگرایی اتفاق افتاد. ویژگی‌های سپهر ارتباطی به شکل مطلق عوض شد. ویژگی جدید همگرایی و هم بستگی امکانات ارتباطی و بعد ادغام است. در دهه نود در آمریکا بیش از ۸۵ کمپانی ارتباطی بودند و چند سال بعد حدود بیست تا شدند و ادغام شدند. تغییر خیلی بزرگی اتفاق افتاد. ارتباطات باید از چهارچوب قدرت دیده شود. چین جمعیتی دارد که هیچکس جرأت حمله به آن را نداشت اما قدرت الان در گوگل و فیسبوک است‌. منبع نفت هنوز هم قدرتمند است اما امروز منبع اصلی داده هاست.

خجسته تاکید کرد: بحث مهم در این حوزه بحث کاربران است‌. کتاب مطالعات انتقادی شبکه‌های اجتماعی اثر فوکس، تعبیر جدیدی از کاربران دارد. به کاربران می‌گوید بردگان جدید. می‌گوید شما مرتب داده تولید می‌کنید اما پذیرفتید که مالک آن نباشید. الان همه مردم دنیا دارند داده تولید می‌کنند اما همه سرباز یک جریان قدرتمند هستند. الان جابه‌جایی قدرت اتفاق افتاده. کاربر در فضای مجازی اگر چه اساساً آزاد نیست اما چون حق انتخاب زیاد دارد احساس آزادی می‌کند. مثل بازی کامپیوتری که اگر چه شما باید تحت پروتکل عمل کنی اما احساس آزادی داری که مثلاً برای بازی از پیش تأیین شده، چه مدل ماشینی انتخاب کنی.

او افزود: در حکمرانی الان مسئله کاربر از همه چیز مهم‌تر است. برای بخش مدنی‌اش هیچ جای دنیا هنوز نتوانسته فکر کند. مسئله مهمی که در حکمرانی داریم این است که در فضای مجازی ما کاربران به دلیل ویژگی ذاتی که داریم دلمان می‌خواهد آزاد باشیم. یکی از سختی‌های حکمرانی این است؛ من‌ها بر حسب ویژگی ذاتیشان می‌خواهند آزاد باشند. مای فضای مجازی ذاتاً ضعیف است‌.

او گفت: حکمرانی در فضای مجازی کار بسیار سختی است. دو سال پیش اینستاگرام یک نوجوانی با خانمی بحث و گفت و گویی داشت که خیلی در فضای مجازی پیچید و بعداً شنیدم که نوجوان خودکشی کرد بر حسب صحت خبر، مسئول خودکشی کیست؟ در دهه شصت آهنگی خوانده شد که در بک ماسکینگش خودکشی بود. بعدها بک ماسکینگ ممنوع شد چون روی ناخودآگاه تأثیر می‌گذارد. قبلاً برای حاکمیت مقدور بود مسؤولیت اجتماعیش را انجام دهد اما الان تقریباً مدرنیته از دست بشریت در رفته و افسار گسیخته شده است.

رئیس شورای علمی کنفرانس، با بیان اینکه ارتباطات جدید و این شرکت‌ها تقریباً همه فعالیتشان برای سود است، ادامه داد: در حکمرانی یک پایه مهم کاربران هستند که دارند تعریف‌های جدیدی از هویت خودشان ارائه می‌دهند. الان سازمان‌هایی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند مشکل بزرگی دارند. از دوره ارسطو این مشکل درباره محتوا وجود داشت؛ ارسطو می‌گفت کتاب را در اختیار همه نگذارید چون ممکن است بد متوجه شوند تما فیلسوف دیگری این نظر را نداشت. حکمرانی فضای سایبر و فضای مجازی اساساً اجتماعی و فنی است نه فنی. وزیر فناوری باید تحصیلکرده دانشگاه اجتماعی و فناوری باشد. امیدوارم خدا کمک کند و این کشور بتواند راه‌های خوبی را برای حکمرانی این فضا پیدا کند و به پیش ببرد.

حسین زاده قشمی مدیر کل مرکز ارتباطات وزارت صمت هم گفت: موضوع خیلی مهمی که ما ارتباطی‌ها با آن روبرو هستیم و در مقام عمل با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم و راهبرد و استراتژی ما بر این اساس است، بحث حکمرانی نرم است. دورهای است که پلتفرم‌ها جای سازمان‌ها و دستور العمل‌ها را دارند می‌گیرند. اصلی ترین بحث حکمرانی نرم، بیگ دیتاهاست. امروز در اکو سیستم رسانه‌ای میکرو رسانه‌ها دارند بازیگردانی می‌کنند و بازیگران اصلی اکوسیستم رسانه‌ای کشور شدند. ما ناگزیریم از بیگ دیتاها بهره مند شویم تا ذائقه مخاطب را بشناسیم و بر آن اساس تولید رسانه‌ای کنیم. در جوامع نظام‌مندی که آرا ملت مهم است حکمرانی را به این سمت می‌برد که به بیگ دیتاها تسلط پیدا کند. معتقدم در دولت جدید و در راستای جهاد تبیینی که حضرت آقا فرمودند، ناگزیر به فعال سازی میکرو رسانه‌های مردمی هستیم. ما نیاز به جریان سازی رسانه‌ها و برای جریان سازی نیاز به شخصیت سازی و برای شخصیت سازی نیاز به ایجاد پلتفرم‌ها داریم. طراحی بهره برداری از بیگ دیتاها هم حتماً نیاز به اتاق فکرهای تخصصی دارد. ما بدون تسلط به این محتواها و بیگ دیتاها نمی‌توانیم تسلط بر افکار عمومی را انجام دهیم.

او خاطر نشان کرد: برگزاری رویدادهای این چنینی به شدت به این موضوع می‌تواند کمک کند. ما در دولت شبکه عظیمی از مسائل را پیش رو داریم و به این نقطه رسیدیم که تصمیم گیری مدیران عالی رتبه حوزه موضوعی ما باید بر اساس بیگ دیتاها باشد و بدون تسلط روزانه بر بیگ دیتاها و پایش‌ها، تصمیم‌های مدیریت هم سرتاسر مساله خواهد بود.

قشمی در پایان گفت: ما آمادگی‌اش را داریم در حوزه صنعت معدن و تجارت پنل‌های تخصصی را داشته باشیم و خروجی‌هایش را در اختیار مدیران عالی رتبه وزارت قرار دهیم. ما رویدادهای مختلفی هم آغاز کردیم که می‌تواند مکمل این رویدادها باشد. انشالله که با قدرت پای این مباحث و پیشبرد این اهدا بایستیم.

این رویداد در ادامه با چهار پنل تخصصی با عنوان‌های «بنیان‌های نظری حکمرانی سایبری»، «فرهنگ، جامعه و حکمرانی سایبری»، «نهاد آموزش، سوادهای نوین و حکمرانی سایبری» و «سیاستگذاری و حکمرانی سایبری» و ارائه ۱۱ مقاله ادامه پیدا خواهد کرد.

مراسم اختتامیه نیز عصر روز سه شنبه ۴ مرداد برگزار شده و به مقاله‌های برگزیده که از میان ۱۲۰ مقاله ارسال شده به دبیرخانه کنفرانس و طی چند مرحله داوری مشخص شده‌اند، جوایزی اهدا خواهد شد.