نقش ترکیه در کم‌بارشی‌های ایران چیست؟

سحر تاجبخش مسلمان در خصوص این‌که سال گذشته عنوان شد مقصر کم‌بارشی‌ها در ایران، ارتفاعات ترکیه است‌، اظهار کرد:  این ادعا اساساً نادرست بوده و چندین عامل در رخداد بارش‌ها موثر است.

وی ادامه داد: برای اینکه بارش در جایی اتفاق بیفتد، باید عواملی وجود داشته باشد که باعث صعود و متراکم شدن هوا شود؛ وقتی هوا متراکم می‌شود به‌صورت برف یا باران ریزش پیدا می‌کند.

وی افزود:‌ این عوامل می‌تواند سیستم‌های جوی باشند، مانند سیستمی که در حال حاضر در منطقه ما فعال است، یا می‌تواند عوامل توپوگرافی باشد. مرز بین ایران و ترکیه بخش‌هایی از رشته‌کوه آناتولی را در بر می‌گیرد و همین عامل باعث می‌شود که بارش در بخش‌های جنوبی بیشتر از بخش‌های شرقی باشد.

رئیس سازمان هواشناسی بیان کرد: از طرف دیگر، ارتفاع مناطق در سمت ایران، در بخش‌های شرقی آناتولی، پایین‌تر از ارتفاع در سمت غربی است و همین امر باعث می‌شود که بارش در مناطق مرتفع‌تر معمولاً بیشتر باشد.

تاجبخش در این‌باره به مثالی اشاره کرد و گفت: به‌عنوان نمونه، ارتفاع دریاچه وان و دریاچه ارومیه با هم قابل مقایسه نیستند. همچنین دریاچه سوان در ارمنستان هم از ارتفاع بیشتری برخوردار است. بنابراین آن مناطق بارش‌های بیشتری نسبت به ایران دارند.

وی اضافه کرد: به طور متوسط، بارش ایران حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی‌متر است، در حالی که در ترکیه این مقدار ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر است که بخش زیادی از این تفاوت مربوط به توپوگرافی ترکیه است.

وی تاکید کرد: سیستم‌های جوی معمولاً از غرب به شرق حرکت می‌کنند و وقتی به رشته‌کوه‌های آناتولی برخورد می‌کنند، جریان هوا صعود کرده و متراکم شده و همین باعث بارش در سمت کوه می‌شود. در واقع، همیشه همین‌طور بوده است و رشته‌کوه آناتولی به عنوان یک عامل مهم برای بارش شناخته می‌شود.

وی ادامه داد: اما این بدین معنا نیست که بارش در سمت ما همیشه کم بوده است. ما تصاویری از سال‌های گذشته از جمله ۲۰۰۳ میلادی داریم که شرایط مشابهی با سال گذشته را در آن زمان تجربه کرده‌ایم.

بر اساس داده‌ها و جدول اطلاعات پهنه‌ای بارش سازمان هواشناسی، از ابتدای سال آبی جاری تا ۵ دی‌ماه ۱۴۰۳، بارش‌ها در ۳۰ استان کشور نسبت به دوره بلندمدت کاهش یافته است.

بارش‌ها در کشور نسبت به دوره بلندمدت ۴۵.۸ درصد کاهش پیدا کرده است. در دوره بلندمدت، ۶۳.۲ میلی‌متر بارش در کشور ثبت شده که در بازه زمانی اشاره‌شده به ۳۴.۳ میلی‌متر کاهش یافته است.

بیشترین کاهش بارش‌ها با ۹۳.۵ درصد مربوط به استان سیستان و بلوچستان است. استان هرمزگان با کاهش ۸۴.۴ درصد در رتبه دوم کم‌بارش‌ترین استان کشور قرار دارد.