پیامدهای انتخابات ترکیه برای ایران چیست؟

پیامدهای انتخابات ترکیه برای ایران چیست؟ ترکیه این روزها در حال سپری کردن هوای گرمی است. این هوای گرم بیش از عالم جغرافیا خود را در عالم سیاست نشان می‌دهد. انتخابات ریاست جمهوری ترکیه دیروز (یکشنبه ۲۴ اردیبهشت) برگزار شد که با اعداد عجیب و غریبی همراه بود. اولین اتفاق در این انتخابات شکست رکورد مشارکت مردم ترکیه در انتخابات ریاست جمهوری است. به طوری که ۸۸.۸۴ درصد افراد واجد شرایط در انتخابات ریاست جمهوری و بیش از ۸۸ درصد مردم نیز در انتخابات پارلمانی رای دادند. مشارکت گسترده و بالا در انتخابات، نشان دهنده دوقطبی شدید در جامعه و وزن کشی اساسی طیف‌های فکری، فرهنگی و سیاسی مختلف در جامعه ترکیه است؛ اتفاقی که نمی‌تواند حامل پیام های مثبت برای ملت ترکیه باشد. بررسی طرفدارن دو رقیب اصلی این انتخابات نشان می‌دهد که جامعه ترکیه درگیر شکاف عجیبی شده و برخی تحلیل‌گران داخلی از وضعیت مشابه سال ۸۸ ایران در ترکیه سخن می‌گویند به نحوی که طرفداران اردوغان بیشتر قشرهای مذهبی، سنتی و اهالی شهرهای‌کوچک تر هستند و طرفداران کمال قلیچداراوغلو بیشتر قشرهای لائیک، تحصیل کرده، غربگرا و ساکن در شهرهای بزرگ و از همه مهم‌ترجوانان هستند. قلیچداراوغلو وعده داده که در صورت پیروزی ساختار سیاسی را به نظام پارلمانی برخواهد گرداند. همچنین سیاست نزدیکی به غرب و مخصوصا آمریکا را در پیش خواهد گرفت. اما اردوغان برعکس بر سنت گرایی و ملی گرایی و فاصله با غرب تاکید دارد. بر اساس آرای شمارش شده کاندیداها، انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به احتمال زیاد در مرحله اول تعیین تکلیف نخواهد شد و به دوره دوم کشیده می‌شود. در واقع اردوغان شانس اینکه بتواند در دور اول پیروز انتخابات شود را تا حد زیادی از دست داده است. به هرحال شمارش آرای این انتخابات بلافاصله با اتمام رای گیری شروع شد که نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که احزاب حامی اردوغان در انتخابات پارلمان نیز پیشتاز هستند. شمارش ۹۹.۹۸ درصد آرای صندوق انتخابات پارلمانی ترکیه نشان می‌دهد که ائتلاف جمهور(حامیان اردوغان) توانسته است ۴۹.۳۱ درصد آرا و ۳۲۲ کرسی مجلس این کشور در انتخابات را کسب کرده و اکثریت پارلمان را به دست گیرد. بر اساس نتایج اعلام شده، ائتلاف ملت(حامیان قلیچداراوغلو) نیز توانسته است در این انتخابات ۳۵.۱۹ درصد آرای مردمی، ۲۱۲ کرسی مجلس ترکیه را کسب کند. بر اساس نتایج اولیه انتخابات پارلمانی ترکیه، همه ۱۶ نفر از اعضای کابینه کنونی اردوغان که به عنوان نامزد انتخابات مجلس از شهرهای مختلف ترکیه معرفی شده بودند، برای حضور در بیست و هشتمین دوره انتخابات مجلس ترکیه برگزیده شدند. این اتفاق نشان می دهد که اردوغان با وجود بحران اقتصادی همچنان در طیف زیادی از مردم ترکیه محبوب است. در حال حاضر با اتمام شمارش آرا اردوغان ۴۹ درصد و رقیب او ۴۵ درصد آرا را به دست آورده و انتخابات به دور دوم کشیده شد. پیروزی اردوغان و یا قلیچداراوغلو سیاست‌های مختلف و متعارضی را بر دولت ترکیه حاکم خواهد کرد. با این حال حتی برخی تصور می‌کنند که اردوغان در صورت شکست در انتخابات قدرت را واگذار نخواهد کرد و باید منتظر آشوب‌های خیابانی و درگیری‌های خشونت آمیز باشیم. در کنار همه این اتفاقات که برای رسانه‌های کشورهای منطقه از جمله ایران جذاب است پرسش مهم برای نظام سیاسی ایران و مردم ما تاثیر انتخابات ترکیه و پیروزی هر یک از این دو رقیب بر مواجهه و رابطه ترکیه با ایران است. چرا که دو کشور دارای پرونده‌ها و همکارهای مشترک مهمی با هم از جمله پرونده سوریه هستند. باتوجه به مواضع اعلامی دو طرف در مجموع پیروزی نامزد غربگرا نمی‌تواند به نفع ایران تلقی شود چرا که تشکیل دولت توسط قلیچداراوغلو منجر به نزدیکی ترکیه به آمریکا و پیروی از سیاست‌های این کشور علیه ایران خواهد شد. در ضمن هم تضعیف بخش‌های مذهبی جامعه ترکیه و تقویت بخش لائیک هم اتفاق خواهد افتاد که منجر به تضعف قرابت‌های دینی و فرهنگی دو طرف خواهد شد. پیروزی اردوغان برای ایران در مجموع مثبت است اما بدون چالش هم نخواهد بود. مهم‌ترین و اصلی‌ترین چالش، سیاست ملی گرایانه و زبان گرایانه اردوغان و در یک کلام عثمانی‌گری اوست که لاجرم اردوغان را با کشورهای منطقه از جمله ایران و عربستان دچار چالش می‌کند. همین سیاست باعث شد که ایران و ترکیه با وجود ارتباطات و مناسبات خوب در دولت نهم و دهم در سوریه مقابل هم قرار گیرند و روابط تیره شود. اما در مقابل پیروزی اردوغان پیامدهای مثبت بیشتری برای ایران خواهد داشت. ترکیه در سال‌های اخیر از مهم‌ترین کشورهایی بوده که ایران در تضعیف تحریم‌های غیرقانونی غرب همراهی و کمک کرده است. پیروزی اردوغان می‌تواند همچنان این همراهی را استمرار ببخشد. در مقابل اگر دولت غربگرا سرکار بیایید این روزنه برای ایران تاحدی زیادی بسته خواهد شد. نکته دیگر این اردوغان در سال‌های اخیر سعی کرده از جبهه غربی فاصله گرفته و خود را به ایران و روسیه نزدیک کند که این امر هم اتفاق مثبتی است. درواقع اردوغان در سیاست بین‌الملل هم به مواضع ایران نزدیک شده و همانند سال‌های بحران سوریه در مقابل ایران تعریف نمی‌شود. بنابراین ایران باید راهبرد خود را در مقابل پیروزی هر کدام ترسیم کرده تا بتواند با آگاهی و چشم باز منافع ملی کشور را دنبال کند. ترکیه همایسه مهم و استراتژیک برای ایران محسوب می‌شود بنابراین سمت و سوی دولت این کشور برای ایران حائز اهمیت است و از همین رو مقامات ایرانی با با تمرکز و دقت انتخابات ترکیه را دنبال می کنند.